Scharakteryzuj nurty poezji barokowej wykorzystując twórczość J.A Morsztyna, Daniela Naborowskiego, Wacława Potockiego.

Barok był epoką trwającą od końca XVI w. do połowy wieku XVIII. Był to ciężki okres dla Polski. W Rzeczypospolitej zauważyć można było nasilające się zróżnicowania religijne i społeczne pomiędzy poszczególnymi warstwami, np. chłopami a szlachtą, Kozacy zaporoscy prowokowali bunty, a jedno z ich zwycięskich powstań było znakiem, że z Ojczyzną jest coraz gorzej.
Uwagę narodu na narastające problemy w państwie chciał przyciągnąć między innymi Wacław Potocki. Był on szlachcicem w młodości służącym w wojsku, a także wybitnym polskim pisarzem. Jego utwory stanowiły jakby rachunek obywatelskiego sumienia narodu i miały odrodzić moralnie polską szlachtę. W utworze „Nierządem polska stoi”, zwraca on uwagę na rzeczy szkodzące ojczyźnie. Posuwa się nawet do stwierdzenia, że „Gdyby dziś pojźrał z grobu po ojczyźnie swojej Zawołałby co garła: Wracam znowu(...)”. Potocki ma pretensje do rządzących, że „Co rok to nowe prawa i konstytucyjej1” są ustalane i że nikt ich nie przestrzega, że panuje samowola wśród szlachty, że każdy chce się wzbogacić kosztem biedniejszych, wymuszając na nich „(...) poboru, szlachcic który nie odda – zaraz mu po szląsku pozwy egzekucyjne ślą na onym kąsku”2.
W tym utworze autor zwraca uwagę na nierząd i ogólną biedę, natomiast w utworze „Pospolite Ruszenie” wyśmiewa się on z postawy szlachty wobec obrony ojczyzny w potrzebie. Szlachcice twierdzą, że leżeli dobosz budzi ich w nocy to „(...) Oszalał pan Rotmistrz abo sobie gorzałki w czub nalał(...) a wolnej, równej szlachty sobie snem nie morzy3”. Widać tu dokładnie, jakie podejście do opieki nad ojczyzną miało pospolite ruszenie.

W kolejnym utworze pt. „Zbytki polskie” w krótki, ale treściwy sposób przedstawiona jest mentalność ludzi tamtych czasów. Polega ona na niczym innym, niż myślach „Żeby sześć zaprzęgano koni do karocy,(...) a po służbach złociste świeciły się sprzęty,(...)4” – słowem – liczyły się dla nich tylko dobra doczesne. „O tym szlachta, panowie, o tym myślą księża, choć się co rok w granicach swych ojczyzna zwęża5” – to mówi samo za siebie...
Podsumowując: Władysław Potocki był przedstawicielem barokowego nurtu patriotycznego.

Jednak zła sytuacja państwa w tamtym okresie nie przeszkodziła zrodzeniu się innych nurtów w poezji. Na przykład Jan Andrzej Morsztyn pisał głównie o miłości, kobietach, uczuciach. W utworze „Do Panny” krytykuje oschłość kobiety i mówi jej „Twardsza-ś ty, panno, której łzy me nie złamały nad żelazo, dyjament, twardy dąb i skały6”. Daje on do zrozumienia, że kobiety powinny być w stosunku do mężczyzn bardziej wyrozumiałe, natomiast w „Niestatku” w pierwszej, wieloczłonowej części zdania przedstawia on szereg w praktyce niewykonalnych czynności, które są jednak bardziej prawdopodobne, „niźli będzie stateczna która białogłowa7”. Oznacza to, że według autora piękne kobiety powinny być stałe w uczuciach.
W sonecie „Do trupa” „ja” mówiące w tekście przedstawia podobieństwa i różnice w położeniu obu postaci, np. „Leżysz zabity i jam też zabity, ty - strzałą śmierci, ja – strzałą miłości, ty krwie, ja nie mam rumianości(...)8” Autorowi uczucie miłości wydaje się cierpieniem, ponieważ trup jest spokojny, milczy, nic nie czuje a zakochany płacze, tęskni rozpacza.
Jak udowodniłem, koło nurtu patriotycznego Potockiego, w Baroku pojawia się też nurt miłosny.

Trzecim z wielkich poetów tamtego okresu był Daniel Naborowski – pisał utwory o charakterze filozoficznym – zastanawiał się w nich nad przemijaniem, przeznaczeniem. Może to tłumaczyć fakt, że był on kalwinem, czyli wierzył, że nieodwracalny los, przeznaczenie, był przekonany, że losy człowieka są ustalone z góry przez Boga. W utworze „Marność” tematem jest życie, które okazuje się marnością, fraszką której treść zależy wyłącznie od Boga.
„Krótkość żywota” jest tak jakby refleksją nad koniecznością przemijania wszystkiego: czasu, życia... „Godzina za godziną niepojęcie chodzi, był przodek, byłeś ty sam, potomek się rodzi(...)” Opisuje on właściwą dla świata kolejność wydarzeń, których nie da się zmienić. Przyjmuje przy tym ciekawe stanowisko osoby doświadczonej, posiadającej ogromną wiedzę na ten temat. Był on nazywany poetą vanitas (łac.: marność), poniewarz w wielu utworach ukazuje życie jako marność, przestawiając człowieka złapanego w pułapkę rozmyślania o celu i sensie życia.
Twórczość Naborowskiego jest przykładem pojawienia się w baroku nurtu filozoficznego.

Wszyskie cytaty pochodzą z książki Marii Adamczyk pt.: „Starorzytność – Oświecenie”
1 Władysław Potocki – „Nierządem Polska stoi”, strona 318
2 Władysław Potocki – „Nierządem Polska stoi”, strona 318
3 Władysław Potocki – „Pospolite ruszenie”, strona 319
4 Władysław Potocki – „Zbytki polskie”, strona 320
5 Władysław Potocki – „Zbytki polskie”, strona 320
6 Jan Andrzej Morsztyn – „Do Panny”, strona 310
7 Jan Andrzej Morsztyn – „Niestatek”, strona 312
8 Jan Andrzej Morsztyn – „Do trupa”, strona 312