Postępowanie karne- wstęp

Sprawy organizacyjne
1. Zaliczenie 2 kierunków:
a. Postępowania szczególne w procesie karnym (semestr zimowy)
b. Międzynarodowa pomoc prawna w sprawach karnych (semestr letni)
zwalnia ze zdawania z części materiału dotyczącej materii powyższych przedmiotów kierunkowych.
2. Egzamin w I terminie ma formę ustną. Losuje się zestaw 3 pytań i odpowiada:
a. Odpowiedź dobra na 3 pytania – 5
b. Odpowiedź dobra na 2 pytania – 3
c. Odpowiedź dobra na 1 pytanie – dochodzi jedno pytanie „ratujące”
3. Poprawka ma formę pisemną

Podręczniki
Istnieje masa podręczników. Część z nich dotyczy tylko części ogólnej postępowania karnego (statystyki procesu) a druga część tylko przebiegu procesu (dynamika postępowania karnego). Są też książki, które dotyczą obu części:
Podręczniki dotyczące całosci postępowania karnego (statyki i dynamiki):
1. Grzegorczyk, Tylman: Polskie postępowanie karne
2. Marszał: Proces karny. Przebieg postępowania
3. Grajewski
4. Lankiewicz
Podręczniki dotyczące tylko statyki procesu:
1. E. Skrętowicz, R. Kmiecik: Proces karny. Część ogólna
2. S. Waltoś: Proces karny, Zarys systemu (opisana szczegółowo część ogólna a w wąskim zakresie przebieg)

Podstawowe pojęcia
Proces karny – prawnie uregulowana działalność zmierzająca do: ustalenia czy popełniono przestępstwo, wykrycia i wrazie potrzeby zatrzymania sprawcy, osądzenia go i wykonania kary.
Prawo karne procesowe – regulacja postępowania karnego

PROCES KARNY I POSTĘPOWANIE KARNE TO SĄ SYNONIMY!!! Nie należy opierać się na mediach, które w wiadomościach mówią np.: „Ruszył proces w sprawie zabójstwa X”. Dziennikarze mają wtedy na myśli rozpoczęcie postępowania sądowego. Postępowanie karne zaczyna się poprzez rozpoczęcie postępowania przygotowawczego a nie od rozpoczęcia rozprawy przed sądem.

Funkcje postępowania karnego
1. Podstawowa funkcja – proces karny służy realizacji prawa karnego materialnego. Bez tej procedury nie można zrealizować przepisów prawa karnego materialnego.
2. Funkcja gwarancyjna – proces karny wyznacza granice praw i obowiązków uczestników postępowania. Strony muszą mieć odpowiednie możliwości działania aby chronić swój interes. Oskarżyciel dąży do zaskarżenia oskarżonego (funkcja oskarżania) a oskarżony dąży do obrony, która prowadzi do zmniejszenia odpowiedzialności karnej (funkcja obrony).
3. Funkcja porządkowa – proces to w istocie okres oczekiwania na wydanie wyroku. Aby doszło do jego wydania trzeba dokonać określonych czynności. Na ostateczny rezultat procesu składają się pewne zjawsiak niezależne od woli uczestników postępowania (wojna, powódź), czynności procesowe uczestników postępowania prowadzące do wywołania skutków procesowych.

Relacje między prawem karnym procesowym a prawem karnym materialnym
• Proces karny służy realizacji prawa karnego materialnego. Bez tej procedury nie można zrealizować przepisów prawa karnego materialnego.
• Jeśli konstruuje się w prawie karnym materialnym typy przestępstw, to można skazać kogoś za jakieś przestępstwo jeśli w procesie udowodni się wszystkie znamiona danego przestępstwa. Przy tworzeniu prawa karnego należy tak konstruować przestępstwa aby możliwe było ich udowodnienie. Są też przestępstwo niedookreślone np. rozprowadzanie materiałów o treści pornograficznej (A co to jest pornografia?).
• Przepisy prawa karnego procesowego mogą wzmacniać lub osłabiać represję prawa karnego materialnego nie zmieniając przy tym treści prawa karnego materialnego np.:
o W czasie stanu wojennego zaostrzono część szczególną prawa karnego materialnego ale też wprowadzono regulacje postępowania karnego ułatwiające stosowanie prawa karnego materilanego (system doraźny, obligatoryjne tymczasowe aresztowanie)
o W 2002 r. wprowadzono postępowanie prześpieszone prowadzące do szybszego skazania (w ciągu 72 godzin). Jak wtedy ochronić oskarżonego w tak małym terminie?
o Zakaz pogorszania sytuacji osrkażonego (art. 454 k.p.k) – w przypadku wnoszenia apelacji z reguły jest tendencja prowadząca do polepszenia sytuacji oskarżonego.