Budowa i rola układu pokarmowego

Budowa i rola układu pokarmowego
ŚLINIANKI- trzy parzyste gruczoły produkujące ślinę, która ma następujące zadania: -nawilża język, jamę ustną, krtań oraz pożywienie,
-wprowadza amylazę ślinową (enzym rozkładający skrobię)
-działa bakteriostatycznie
-zlepia cząstki pokarmu w kęs
-oczyszcza jamę ustną i język z resztek pokarmów, umożliwiając odbieranie wrażeń smakowych

WĄTROBA- największy gruczoł organizmu: -wytwarza i wydziela do przewodu pokarmowego żółć
-magazynuje potrzebne organizmowi żelazo, witaminy i glukozę (w postaci glikogenu)
-współreguluje poziom cukru we krwi
-wytwarza czynniki krzepliwości krwi
-uczestniczy w przemianach białek, tłuszczów, aminokwasów
-uczestniczy w inaktywacji trucizn (oczyszczanie krwi)
-ma istotny udział w termoregulacji (wytwarza dużo ciepła)

PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY- narząd kształtu gruszki długości około 10cm, przylegający do wątroby:
-stanowi magazyn żółci, w razie potrzeby uwalnia ją do dwunastnicy
-żółć (zawierająca kwasy żółciowe) zmniejsza napięcie powierzchniowe i rozbija tłuszcze na emulsję łatwiej trawioną przez lipazy

TRZUSTKA- jest gruczołem trawiennym, który wytwarza sok trzustkowy zawierający enzymy oraz węglany alkalizujące kwaśną treść żołądkową
-jest gruczołem dokrewnym, którego hormony regulują procesy gromadzenia, uwalniania i spalania substancji pokarmowych

WYROSTEK ROBACZKOWY- cienka rurka długości około 8cm
-u człowieka nie pełni żadnej zasadniczej funkcji (w przyszłości zapewne zaniknie)
-u niektórych ssaków jest miejscem namnażania się flory bakteryjnej produkującej witaminy i usprawniającej trawienie pokarmu (celulozy)

JAMA USTNA- jej funkcjami są: -pobieranie, mechaniczne rozdrabnianie pokarmu, mieszanie go ze śliną i tworzenie kęsa pokarmu
-ponadto odbiór wrażeń smakowych, które na zasadzie odruchu pobudzają wydzielanie śliny oraz soków: żołądkowego i trzustkowego

GARDŁO- wspólny odcinek przewodu pokarmowego i oddechowego
-pokarm uformowany w kęs zostaje tutaj połknięty, co oznacza, że za pomocą mięśni gardła i języka wtłoczony zostaje do przełyku na zasadzie odruchu

PRZEŁYK- umięśniony rurkowaty przewód, którym pokarm jest transportowany z gardła do żołądka
-ruch kęsów zachodzi dzięki przechodzącej wzdłuż przełyku fali perystaltycznej (tzw. Ruch robaczkowy)

ŻOŁĄDEK- najszerszy odcinek przewodu pokarmowego
-gromadzi, wyjaławia, miesza i częściowo trawi spożyty pokarm
-wydzielane są enzymy soku trzustkowego, woda, sole mineralne, śluz zabezpieczający błonę śluzową przed działaniem pepsyny
-w żołądku panuje środowisko kwasowe
-wydzielany przez żołądek kwas solny aktywuje enzymy i ułatwia utrzymanie w żołądku środowiska niemal sterylnego

DWUNASTNICA- początkowy (około 25-30 cm) odcinek jelita cienkiego, w którym rozpoczyna się intensywny proces trawienny
-uchodzą tu przewody trzustkowe (zawierające enzymy soku trzustkowego) i wątroby (zawierające kwasy żółciowe)
-gęsty śluz gruczołów dwunastnicy chroni jej ścianę przed silnie zakwaszoną treścią żołądkową, a wydzielany wodorowęglan sodu zobojętnia treść pokarmową przed przesunięciem jej do jelita cienkiego

JELITO CIENKIE- silnie wydłużony (3-5m) odcinek przewodu pokarmowego o bardzo rozbudowanej powierzchni (błona śluzowa tworzy fałdy pokryte licznymi kosmkami i mikrokosmkami, przez które następuje wchłanianie)
-pokarm częściowo już nadtrawiony ulega ostatecznemu rozkładowi przez enzymy soku jelitowego (uwalniane po rozpadzie komórek nabłonka jelitowego)
-środowisko prawie obojętne (pH 7-8)
-niestrawione resztki fala perystaltyczna przesuwa do jelita grubego

JELITO GRUBE- odcinek nie pokryty kosmkami, o dość grubej błonie śluzowej
-trwa tu trawienie, zachodzi tu także zwrotne wchłanianie: wody, elektrolitów, witamin, aminokwasów
-do światła jelita usuwane są głównie składniki mineralne, metale ciężki i duże ilości śluzu
-występuje tu bogata flora bakteryjna

ODBYTNICA- krótki odcinek, w którym nie dające się strawić i wchłonąć resztki pokarmowe są odwadniane i formowane w postać kału
-kał składa się w przybliżeniu w 1/3 z celulozy, w ¼ z bakterii oraz w 1/10 z białek
-reszta to śluz, tłuszcze i substancje nieorganiczne