Proces szesnastu

Proces szesnastu - pokazowy proces politycznych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego przeprowadzony 18-21 czerwca 1945 w Moskwie.

W lutym 1945 politycy polscy otrzymali zaproszenia przedstawiciela generała Sierowa (pełnomocnika Stalina) na rozmowy polityczne(z gwarancją bezpieczeństwa).

27-28 marca po przybyciu na spotkanie zostali aresztowani i przewiezieni z Warszawy do Moskwy, i poddani śledztwu. Do początku maja ZSRR nie informowały zachodnich aliantów o tym aresztowaniu. Podczas procesu oskarżonym postawiono zarzuty fałszywe m.in. prowadzenie przez AK współpracy z Niemcami, wywiadu i dywersji na tyłach Armii Czerwonej. Proces miał zdyskredytować legalne władze RP w społeczeństwie i opinii publicznej.

Jednocześnie z procesem odbywała się w Moskwie konferencja w sprawie utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Na kary zostali skazani: dowódca AK, generał Okulicki (10 lat), wicepremier Jankowski (8 lat) minister dla spraw kraju A.Bień, II zastępca delegata rządu S. Jasiukowicz (5 lat) przewodniczący RJN K.Bagiński (1 rok) członek RJN E.Czarnowski (6 miesięcy) członek RJN J.Chaciński oraz pozostali członkowie RJN na 4 miesiące. K Kobylański, Michałowski i J. Stemler-Dąbski zostali uniewinnieni.

Uczestnicy procesu 1945 powrócili do kraju z wyjątkiem Okulickiego, Jankowskiego, Jasiukowicza, którzy zginęli w więzieniu.

A. Pajdak nie przyznał się do winy i został skazany w legalnym procesie w listopadzie 1945 na 5 lat.Powrócił do kraju w 1955.