Czy „Ciemności kryją ziemię” są powieścią historyczną czy współczesną?

Jerzy Andrzejewski tworzył w epoce powojennej. Zaczął pisać jeszcze przed wojną. Jego utwór z 1938 roku pt.: „ Ład serca” uczynił go jednym z czołowych autorów swego pokolenia. Jednak najbardziej znane powieści zostały wydane po wojnie. Są to między innymi: ‘Popiół i diament”, „Bramy raju”, „Idzie skacząc po górach”.
Jednym z najwybitniejszych utworów Andrzejewskiego jest powieść pt.: „Ciemności kryją ziemię”. Uważam, że jest to powieść historyczna. Autor jest wierny czasom. Źródłem były stare hiszpańskie kroniki. Pisarz przedstawił nam metody działania Wielkiej Inkwizycji. Utrwalił konflikt między władzą świecką i duchowną, pokazał też warunki i prawa panujące w zakonach.
Akcja powieści rozgrywa się w średniowiecznej Hiszpanii. Był to okres, w którym działała Wielka Inkwizycja. Została ona powołana w 1214 roku. Zajmowała się wykrywaniem i karaniem ruchów heretyckich i antykościelnych. Wykonywanie sądów Grzegorz IX powierzył głównie dominikanom. Z działalnością Wielkiej inkwizycji łączył się terror. Do wymuszania zeznań używano też tortur. Karano śmiercią nawet za drobne wykroczenia. Często ludzie ginęli bez winy.
W swojej powieści Andrzejewski pokazał nam sytuację panującą w ówczesnej Hiszpanii. Przedstawił metody działania Wielkiej Inkwizycji. Wiernie oddał nastrój epoki. O panującej grozie i strachu świadczą słowa brata Diego: „Coście uczynili z nauką Chrystusa? Widziałem wielkie gwałty zadawane ludziom, widziałem upodlenie człowieka”.
Od 1483 roku Wielkim Inkwizytorem został Tomasz Torquemada. Był on znany z fanatyzmu i okrucieństwa. Takim też ukazał go Andrzejewski w swojej powieści. Torquemada nie liczył się z życiem ludzkim. Bez wyrzutów sumienia posyłał innych na tortury i pewną śmierć. Nie wahał się otruć pana De Sigurę, gdyż obawiał się utraty władzy. Uważał, iż: „Lepiej narazić się na pomyłkę wobec jednego człowieka, niż pozwolić na przemilczenie zła”.
Wielka Inkwizycja budziła powszechny strach. Ludzie bali się wypowiadać swoje myśli, gdyż w każdej chwili mogli zostać pojmani i skazani na śmierć. Atmosfera grozy panowała także w zakonach. Szerzyło się donosicielstwo i podejrzliwość. Torquemada, choć był dominikaninem, nie ufał swoim braciom. Nad jego bezpieczeństwem czuwali domownicy. Byli to strażnicy pilnujący porządku. Młodsi bracia, tak jak Diego, wierzyli, że można zmienić sposób działania Wielkiej Inkwizycji. Ci młodzi ludzie byli zniewalani.
Andrzejewski utrwalił też konflikt, który istniał między władzą świecką i duchowną. Ukazał to w scenie powitania Torquemady. Przybyli wówczas tylko zakonnicy. Przedstawiciele władzy świeckiej nie przyszli. Usprawiedliwili się chorobą i przysłali swoich poddanych.
Utwór pt.: „Ciemności kryją ziemię” – to powieść historyczna. Jest dokumentem ukazującym stosunki panujące w XV wieku i metody działania Wielkiej Inkwizycji. Autor przedstawił nam autentyczne fakty. Pokazał, jaka była sytuacja w średniowiecznej Hiszpanii.
Wymowa powieści Jerzego Andrzejewskiego ma też szerszy zasięg. Akcja utworu rozgrywa się w średniowieczu. Widać jednak wiele wspólnych cech łączących tamte czasy ze współczesnym totalitaryzmem. Postacią łączącą te dwa światy jest Tomasz Torquemada. Autor prezentuje dokładnie metody działania Wielkiego Inkwizytora, aby pokazać podobieństwo do władzy stalinowskiej.
Pisarz ukazał też negatywne cechy ludzi, które występują w społeczeństwie nie zależnie od epoki.
Jedną z takich cech jest chęć zdobycia władzy. W powieści widzimy, iż brat Diego zdolny był do zniszczenia ludzi, którzy mogliby stanowić dla niego zagrożenie. W obawie przed utratą władzy zdradził nawet swojego przyjaciela, brata Mateo. Również u współcześnie żyjących pokoleń widzimy chęć posiadania władzy. Ludzie, dla zaspokojenia własnych ambicji potrafią zniszczyć innych. Nie liczą się z dobrem drugiego człowieka. Myślą tylko o sobie.
Drogą do zdobycia swoich upragnionych celów było donosicielstwo. Zdradzano nawet najbliższych przyjaciół. Podobna sytuacja była w okresie władzy Stalina. Ludzie przez donosy, często nieprawdziwe, byli zamykani w więzieniu i mordowani.
Stale aktualny jest też konflikt między władzą państwową i kościelną. W średniowieczu Kościół odgrywał ważniejszą rolę, więc spór ten był większy. Jednak w dzisiejszych czasach również widzimy walkę o władzę. Duchowieństwo dąży do zdobycia jak najszerszych wpływów w kierowaniu państwem.
Powieść Jerzego Andrzejewskiego pt.: „Ciemności kryją ziemię” jest utworem historycznym. Autor w oparciu o stare kroniki pokazał nam Hiszpanię w XV wieku. Podobna sytuacja panowała również w innych państwach średniowiecznej Europy. Pisarz w swojej powieści ukazał też wady ludzkie. Te negatywne cechy występowały w epoce średniowiecznej. Są także w czasach współczesnych.