profil

Wizerunek kraju lat dziecinnych w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza. Interpretując epilog rozważ związek doświadczeń emigracyjnych z obrazem utraconej ojczyzny. Wnioski z analizy odnieś do całej epopei.

poleca 85% 108 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Epopeja, inaczej „epos”, jest z definicji utworem poetyckim należącym do epiki, opisującym bohaterskie czyny na tle historycznym. „Pan Tadeusz” Adama Mickiwicza nazywany jest epopeją narodową, ponieważ niewątpliwie jest dziełem literackim przedstawiającym dzieje narodu w przełomowym dla niego momencie. Impulsem dla przebywającego na emigracji Mickiewicza do napisania takiego utworu była niezmierna tęsknota za ojczyzną - krajem jego lat dziecinnych - oraz poczucie osamotnienia w walce o niepodległą Rzeczpospolitą. Spotęgowana nadzieja na nadejście lepszego jutra oraz chęć pokrzepienia dusz innych towarzyszy niedoli emigracyjnej zdeterminowała arkadyjski obraz, który wyłania się z całości utworu.
„Pan Tadeusz” został napisany w 1834 roku, gdy Mickiewicz przebywał w Paryżu. Znalazł się tam uniknąwszy zsyłki na Syberię za spiskowanie przeciwko zaborcom. Ponieważ urodził się na bylych terenach polskich, już pod zaborem rosyjskim, nigdy nie był w pełni wolnym Polakiem przebywając na Litwie. Mimo tego ukochał litewską ziemię i stale podejmował proby walki o niepodleglosc. Dlatego tez akcja ksiazki umieszczona jest na przelomie lat 1811/1812, kiedy jeszcze żyla nadzieja na wolność zwiazana z marszem Napoleona na Moskwe.
Epilog, znajdujący sie na końcu utworu, jest niejako poza treścią. Sam Mickiewicz ujawnia się w nim jako autor. Fragment ten można uznać za komentarz między młodością poety a ówczesnymi wydarzeniami historyczno-politycznymi. Tematycznie skupia się na wspomnieniach z lat dziecinnych, na tęsknocie i porównaniach ukochanego domu z życiem na obczyźnie.
Na samym początku dowiadujemy się, że jego jedyną uciechą i nadzieją rozświetlającą „paryskie bruki” jest wspominanie swego kraju. Litwa przedstawiona jest jako arkadia. Opisana piórem dorosłego człowieka tęskniącego do dziecinnych doświadczeń. Obrazowi temu hołdują cenne wartości takie jak bezpieczeństwo, spokój, bliskość krewnych. Tym bardziej wyostrzona jest różnica pomiędzy Paryżem, który jawi się jako zagrożenie, pełne obcości, samotności i wrogów. Dalej Mickiewicz komentuje postawy Polaków na emigracji mówiących o Polsce. Jest rozgoryczony brakiem spójności i nadziei na zjednoczenie kraju. Wspomina powstanie, w którym nie mógł wziąć udziału jednak nie chce się o nim rozwodzić – sama myśl o ojczyźnie pokonanej przez oprawców, całkiem niedawno, przywodzi go do smutku. W dalszej części powraca „ku szczęśliwym czasom”. Porównuje krainę młodości do pierwszego kochania, opisuje jako coś czystego, niezmiennego. Ojczyzna jawi się jako azyl, jedyne bezpieczne miejsce, jakie autor pamięta z dzieciństwa. Mimo ciasnoty i ubóstwa kraju ma on być najwspanialszym – własnym- miejscem na ziemi. Przez to wyostrzona zostaje niechęć do emigracji. Poeta wspomina wszechogarniającą, piekną przyrodę i serdecznych ludzi. Na koniec wyraża nadzieję, że księga, którą napisał stanie się biblią dla Polaków, obecną w kazdym domu, cytowaną i chwaloną. A przede wszystkim, że pokrzepi serca rodaków.
Podobny obraz, nakreślony z subiektywnym pietyzmem przewiją się w całym utworze. Już na samym początku – w Inwokacji – nastepuje pochwala i apostrofa do Litwy. Innym przykładem jest idylliczne Soplicowo, zdające się być polskim rajem. Jest to dworek szlachecki położony wśród malowniczej przyrody. Otacza go dobrobyt i urodzaj, co świadczy o współgraniu natury i ludzi, którzy tam gospodarzą. Jest również zawsze otwarty i przyjazny dla gości, a w środku podkreśla się polskość – zegar wygrywa melodię Mazurka Dąbrowskiego, grywa się i tańczy poloneza, na stole zawsze wszelki wybór narodowych potraw. Wśród gości nie braknie patriotów, mocno zaangażowanych w sprawy kraju, hołdujących tradycjom zarówno strojem jak i obyczajami. Swoją chęć zaszczepienia postaw patriotycznych Mickiewicz umieszczał również w bohaterach. Między innymi ksiądz Robak, który chciał pomóc ojczyźnie odbić się od dna, charakteryzował się rewolucyjną postawą, mobilizował ludzi różnych stanów do walki.
Niewątpliwie doświadczenia emigracyjne jak i młodość Adama Mickiewicza miały wpływ na powstanie „Pana Tadeusza”, ale też ukształtowały to dzieło w taki a nie inny sposób. Słusznie utwór ten nazywany jest epopeją narodową – taką w założeniu autora miał pełnić funkcję, dlatego też obraz ojczyzny jest wyidealizowany i pielęgnowany niemal w każdym zdaniu.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty