Włosień spiralny - budowa, cykl życiowy, objawy, wykrywanie, leczenie

- Trichinella spiralis to kosmopolityczny nicień, występujący głównie na półkuli północnej i w niektórych krajachtropikalnych (m.in. W Tajlandii)
- Trichinella spiralis pasozytuje u człowieka i innych zwierząt (np. świnia, dzik, mysz, szczur)
- Wywołuje włośnicę- trichinellosis
BUDOWA:
Drobny nicień, przednia część ciała cieńsza od tylnej
Rozdzielnopłciowy, wyraźny
Dymorfizm płciowy- samica ma 2,5-4 mm długości, natomiast samiec ok. 1,5 mm długości
Układ pokarmowy Trichinella spiralis rozpoczyna się otworem gębowym, gardziel zbudowana jest z przedniej części mięśniowej oraz tylnej gruczołowej. Za gardzielą znajduje się jelito środkowe i tylne, zakonczone odbytem
CYKL ŻYCIOWY:
Samice rodzą larwy pierwszego stadium o długości 80-120 um. Człowiek zaraża się spożywając mięso, w którym znajdują się otorbione larwy Trichinella spiralis. Pod wpływem enzymów trawiennych larwy uwalniają się z otoczek w jelicie cienkim człowieka. Uwolnione larwy wnikają pod nabłonek kosmków jelita, gdzie w ciągu 2-3 dni osiągają dojrzałość płciową i kopulują.
Larwy włośnia nie osiedlają się i nie ulegają otorbieniu w mięśniu poprzecznie prążkowanym serca
Najczęściej jedna larwa osiedla się w pojedynczym włóknie mięśniowym, gdzie linieje, skręca się spiralnie i przekształca w stadium inwazyjne dla kolejnego żywiciela. Po 6-18 miesiącach torebka otaczająca włośnia ulega inkrustacji solami wapnia. Tak odizolowane larwy mogą przetrwać nawet 20-40 lat, aż w końcu obumierają. Rozwinięta larwa mięśniowa jest ok. 10 razy większa niż larwy wędrujące w krwiobiegu
WYSTĘPOWANIE:
Włosnica w Polsce występuje często i ma charakter endemiczny. Przypadki zachorowań notuje się głównie na terenie dawnego województwa suwalskiego, białostockiego, olsztyńskiego, koszalińskiego i poznańskiego.
OBJAWY KLINICZNE:
U części osób zakażenie Trichinella spiralis przebiega bezobjawowo.
Objawowa włośnica może mieć przebieg ciężki, średniociężki lub lekki.
Zespoły patogenne i kliniczne:
Zespół biegunkowy, powstający w efekcie pasożytowania postaci dojrzałych w jelicie cienkim-objawy zatrucia pokarmowego, zielonokawobrunatne biegunki.
Typowy zespół włośnicowy spowodowany wnikaniem larw do włókien mięśniowych i silnym odczynem zapalnym tkanki mięśniowej charakteryzuje się wysoką gorączką, bolami mięśniowymi, problemami z oddychaniem i uczuciem znużenia. Badaniem histologicznym stwierdza się ostre, rozlane zapalenie mięśni, któremu towarzyszy wysoka eozynofilia i leukocytoza
W przebiegu włośnicy może wystąpić również szereg powikłań, wynikających z nietypowego umiejscowienia się larw włośnia. Powikłania dotyczą głównie mózgowia-zmiany w zachowaniu, porażenia, niedowłady, zawroty głowy, napady padaczki, zaburzenia zwieracza odbytu- mięśnia sercowego i płuc.
Zgony we wczesnym okresie trichinellozy są spowodowane niewydolnością układu krążenia, a w późniejszym okresie następują z powodu zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia opon mózgowych i mózgu oraz zapalenia płuc
WYKRYWANIE:
W celu zdiagnozowania włośnicy wykonuje się biopsję mięśnia brzuchatego łydki lub mięśnia naramiennego. W pobranym materiale poszukuje się larw włośnia, metodą trichinoskopii lub metodą wytrwiania. Pomocne w rozpoznaniu są również badania serologiczne
LECZENIE:
Leczenie objawowe
W leczeniu ciężkich i średniociężkich przypadków włośnicy stosuje się prednizolan
Przeciwko postaciom jelitowym stosuje się mebendazol, albendazol, tiobendazol
ZAPOBIEGANIE:
Zapobieganie włośnicy polega na unieszkodliwianiu źródła zakażenia, czyli na eliminowaniu mięsa zawierającego larwy włośnia.
W Polsce obowiązuje poubojowe badanie mięsa świń i dzików, gdyż one najczęściej są źródłem inwazji dla człowieka
Należy również przecinać drogi szerzenia się włośnicy, poprzez utrzymywanie na odpowiednim poziomie stanu sanitarnego hodowli i higieny karmienia zwierząt. Świnie należy chronić przed dostępem do padliny i przed kontaktem z gryzoniami