Rewolucje w Rosji.

Na wybuch I wojny światowej Rosjanie zareagowali z wielkim entuzjazmem. Jednak już po pierwszych latach zmagań, gdy zginęły setki tysięcy żołnierzy, a kraj utracił najbardziej rozwinięte gospodarczo tereny, w społeczeństwie zaczęto wzrastać niezadowolenie. Z powodu mobilizacji do carskiej armii brakowało też ludzi do pracy. W Rosji zapanował wówczas kryzys społeczny, polityczny i gospodarczy. Źle funkcjonowały przemysł i rolnictwo. Mieszkańcom miast groził głód. Coraz częściej krytykowano także rządy cara Mikołaja II, na którego decyzje duży wpływ miała jego żona Aleksandra oraz jej najbliższy współpracownik-podający się za mnicha Grigorij Rasputin. Sytuacja dramatycznie pogorszyła się na przełomie 1916 i 1917r. W zakładach pracy w Piotrogrodzie, do 1914r. nazywanym Petersburgiem, zaczęły wybuchać protesty i strajki. W fabrykach powstały rady delegatów robotniczych, które na początku 1917r. zaczęły na ulicach stolicy organizować demonstracje. Coraz większe braki w zaopatrzeniu i żywności doprowadziły 8 marca, czyli-według funkcjonującego w tym czasie w Rosji kalendarza juliańskiego-23 lutego, do protestu kobiet bezskutecznie próbujących przez wiele godzin zdobyć chleb. Następnego dnia przyłączyli się do nich robotnicy-manifestowało wówczas już 200 tysięcy ludzi. Władze początkowo nie przeciwstawiały się wystąpieniom ludności. Jednak gdy protesty zaczęły się nasilać, przystąpiono do ich tłumienia. W wyniku tych działań z rąk carskich żołnierzy zginęło lub zostało rannych wiele uczestników wystąpień. Taka reakcja władz pogorszyła sytuację, a wkrótce do demonstratorów dołączyli żołnierze garnizonu Piotrogrodu, którzy odmówili strzelania do manifestujących. Przeciwko carowi wystąpiła także Duma, czyli rosyjski parlament, posiadający dotąd bardzo ograniczoną władzę. W tej sytuacji przebywający na froncie car Mikołaj II został zmuszony do abdykacji. Powstał wówczas Rząd Tymczasowy, który 15 marca 1917r. ogłosił obalenie caratu i przejął rządy w Rosji. Wydarzenia te nazwano rewolucją lutową, ponieważ zgodnie z kalendarzem juliańskim rozegrały się one w lutym. Po obaleniu caratu w Rosji ukształciły się dwa ośrodki władzy. Oficjalnie najważniejsze decyzje w kraju podejmował Rząd Tymczasowy, kierowany od lipca przez Aleksandra Kiereńskiego. Organ ten nie uzyskał jednak powszechnego poparcia. Drugi ośrodek-Tymczasowy Komitet Wykonawczy-reprezentował Radę Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. W jej skład wchodzili przedstawiciele wybrani przez żołnierzy oraz przez załogi zakładów przemysłowych Piotrogrodu. Największe wpływy na decyzję Rady miały partie socjalistyczne, prowadzące od czasu rewolucji lutowej legalną działalność. Początkowo na lewicy dominowali umiarkowani socjademokraci-mienszewicy i eserowcy. Z czasem jednak coraz większe znaczenie uzyskał najradykalniejszy odłam socjalistów-bolszewicy z Włodzimierzem Leninem na czele. Rewolucja lutowa obaliła rządy cara, a Rząd Tymczasowy, który objął władzę w kraju, przeprowadził ważne reformy, m.in. zniósł przywileje stanowe, zagwarantował wolności obywatelskie oraz ogłosił autonomię dla narodów zamieszkujących Rosję. Nie udało się mu jednak stworzyć trwałych demokratycznych struktur państwowych. W swoich reformatorskich działaniach nie odważył się także na radykalne rozwiązanie kwestii chłopskiej. Kontynuował natomiast działania wojenne na froncie. Umożliwił w ten sposób zdobycie popularności bolszewikom, którzy obiecali wprowadzić oczekiwane zmiany. Dzięki pomocy Niemców w kwietniu 1917r. Lenin wrócił z emigracji do Rosji i ogłosił tzw. tezy kwietniowe. Przedstawił w nich swój program społeczno-polityczny, w których nawoływał do szybkiego wycofania sił rosyjskich z wojny. W celu zdobycia poparcia we wsi postulował, aby przekazać ziemię chłopom. Dążył także do obalenia Rządu Tymczasowego oraz przejęcia władzy przed Radę Dekalogów Robotniczych i Żołnierskich. Radykalny program Lenina zyskiwał coraz więcej zwolenników, a bolszewicy szybko rośli w siłę. W lipcu 1917r. podjęli próbę obalenia Rządu Tymczasowego. Jednak ich plany nie powiodły się-partia została zdelegalizowana, a Lenin uciekł do Finlandii.