Karaczany, pchły i wszy.

Karaczany, pchły i wszy nie są ze sobą spokrewnione, ale wszystkie są szkodnikami, dokuczającymi ludziom i zwierzętom. Karaczany są prawdziwą plagą niektórych domów-trudno je wytępić, gdyż łatwo się rozmnażają. Głód im nie grozi, zawsze bowiem znajdą jakieś resztki jedzenia. Pchły i wszy to pasożyty, żyjące na ciele ssaków i ptaków. Powodują podrażnienie skóry, mogą też osłabić żywiciela, gdyż wysysają krew. Niewątpliwie największym zagrożeniem jest jednak to, że owady te roznoszą śmiertelne choroby-tyfus plamisty i dżumę dymierczą. Karaczany powstały znacznie wcześniej niż człowiek, ale niektóre gatunki doskonale prszystosowały się do zycia w ludzkich siedzibach. Jedz a niemal wszystko, m.in. odpadki kuchenne o odchody. Najaktywniejsze sa w nocy, więc czasem trudno je dostrzec. W razie zagrożenia potrafią się wcisnąć w wąskie szczelinki, wykorzystując spłaszczoną budowę ciała. Pierwsze sygnały o niebezpieczeństwie przekazują przysadki na odwłokach. Rosnące na nich włoski wychwytują bawet najmniejsze drgania, więc karaczan może w porę rzucić się do ucieczki. Pchły żyją na skórze zwierząt stałocieplnych, np. ptaków i ssaków. Jedynie kilka gatunków-głównie naczelnych i ssaków wodnych-nie jest nękanych przez te uciążliwe stworzenia. Ukryte w gestym futrze zywiciela, pchły spokojnie ssą jego krew. Owady te są poryte szczecinką, skierowaną ku tylnej części ciała, dzięki której nie spadają ze swojego gospodarza. Wszy podobnie jak pchły, pasożytują na skórze zwierząt. Wsród tych niewielkich, beskrzydłych stworzeń wyróżnia się wszy żujące, które żerują na ptakach i ssakach, karmiąc się piórami, złuszczonymi naskórkiem, a czasem krwią, oraz wszy ssące, żywiące się krwią ssaków. Pasożyty człowieka to wesz łonowa, głonowa i odzieżowa, która może przenosić tyfus plamisty. Obie grupy wszy przyklejają swe jaja do włosów lub pierza, a wesz odzieżowa także do ubrań i pościeli. Pchły karmią się krwią żywiciela. Potrafią wytrzymać bez pożywienia bardzo długo, ale dawka krwi jest zazwyczaj niezbędna, kiedy samica ma złożyć jaja. Aparat gębowy pchły wyposażony w kłujące ząbki, którymi owad nakłuwa ofiarę i przytwierdza się do niej podczas ssania. Większość pcheł woli jeden gatunek żywiciela, niektóre jednak są mniej wybredne. Pchła kocia pasożytuje na kotach, psach i innych zwierzętach, a nawet na czlowieku. Dorosłe pchły żyją ok. trzech miesięcy, lecz zdarzało się, że przżywały do dwóch lat. Ich jaja rzadko pojawiają się na ciele żywiciela. Najczęściej znajdują się w jego lęgowisku, gdzie wykluwają się z nich robakowate larwy, żywiące się zaschłą krwią, strzępkami skóry i kałem. Larwy linieją trzy razy, po czym wytwarzają jedwabne kokony, w których się przepoczwarzają. Osobniki dorosłe wychodzą z kokonów dopiero pod wpływem drgań, wywołanych np. przez zbliżającego się potencjalnego żywiciela. Owady roznoszą wiele chorób. Najgroźniejsza z nich jest dżuma dymienicza-infekcja bakteryjna, przenoszona na gryzonie, a pośrednio i na człowieka, przez tropikalną ochłę szczurzą. Na świecie zdarzyło się kilka epidemi tej choroby-największa szalała w XIV w. i pochłonęła jeną czwartą ludności Europy. Zaraza zabija nie tylko ludzi, ale również szczury i pchły, które je roznoszą. Wiele stałocieplnych kręgowców żyje w pasożytniczymi wszami, poświecając mnóstwo czasu na drapanie i czochranie w celu pozbycia się nieproszonych gości. Wszy jednak czepiają się ich mocno swymi pazurkami i aparatami gębowymi. Wiele gatunków pasożytujących na ptakach zamieszkuje okolice głowy i szyi, a więc te które lezą poza zasięgiem groźnego dzioba.