Budowa systemu komunistycznego w Polsce.

Po wojnie Polska prezentowała się inaczej , miały na to wpływ zmiany terytorialne, jak i bardzo mała liczebność społeczeństwa (24 mln). W wyniku strat ludnościowych i migracji państwo stało się niemal jednolite pod względem narodowościowym. Komuniści dążyli do tego by jak najbardziej rozdrobnić gospodarstwa rolne, powstały także PGR-y.
Wówczas najsilniejszą i liczną grupą byli chłopstwo, w przeciwieństwie do klasy robotniczej i inteligencji. Sytuacja gospodarcza po wojnie była bardzo trudna .
Władza w latach 1945-1948
Porozumienie komunistów i Mikołajczyka stworzyło dość nietypowy układ dla państwa komunistycznego. Z jednej strony Polska Partia Robotnicza, która zdominowała życie polityczne, wojskowe i administracyjne. PPR skupiała partie przychylne komunistom m.in. Polska Partia Socjalistyczna. Komunistyczna PPR dla stworzenia pozorów demokracji ludowej musiała dopuścić do swobodnego działania niezależny ruch chłopski - Polskie Stronnictwo Ludowe (sierpień 1945r), dzięki ogromnemu poparciu społeczeństwa stało się główną siłą opozycyjną i najliczniejszą partią w Polsce.
Komuniści osłabili przejściowo terror i ogłosili amnestię, prawdziwym powodem była chęć odwleczenia wyborów do chwili umocnienia kontroli nad społeczeństwem. Wkrótce po amnestii wzmogły się represje dlatego środowiska poakowskie powołały Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” które działało w porozumieniu z rządem emigracyjnym w Londynie. Najważniejszą rolą działaczy podziemnych była samoobrona , choć wykonywali także akcje odwetowe na funkcjonariuszach reżimu. Komuniści zwalczyli tę opozycję likwidując w 1948r jego oddziały , a członków aresztowali lub skazali na śmierć.
Komuniści liczący 230tys członków na czele z Gomułką zwołało w 1946r referendum, które miało wykazać pozorną jedność społeczeństwa i zaufanie do bloku „demokratycznego”. Referendum zostało sfałszowane. Wybory do sejmu 1947r także sfałszowano. Stanisław Mikołajczyk protestował przeciwko fałszerstwu , ale rosnący terror zmusił go do ucieczki.
Polskie Stronnictwo Ludowe także zostało zdominowane przez komunistów i lojalnych wobec siebie działaczy chłopskich, powstało Zjednoczone Stronnictwo Ludowe. Zadaniem PPR była likwidacja wszelkiej opozycji, dlatego przyłączono Polską Partię Socjalistyczną i w 1948r powstało PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, która skupiała teraz całą władzę państwową. Komunistyczne władze tym samym osiągnęły swój cel , czyli przejęli całkowitą kontrolę nad państwem.