Scharakteryzuj systemy wyborcze – proporcjonalne i większościowe. Wskaż po trzy przykłady ich wad i zalet.

Wybory jest to proces, w którym obywatele wybierają spośród zgłoszonych kandydatów swoich przedstawicieli do organów władzy. Jest to podstawowy mechanizm demokracji. W tym wypracowaniu scharakteryzuję dwa typy ordynacji wyborczej, ordynację większościową oraz ordynację proporcjonalną.

Ordynacja proporcjonalna stosowana jest w okręgach wielomandatowych, polega na tym, że podział mandatów między partie jest dokonywany odpowiednio (proporcjonalnie) do liczby głosów zebranych przez każdą z nich. Zasada proporcjonalności prawa wyborczego może być stosowana tylko wtedy, gdy tworzy się okręgi wielomandatowe i gdy istnieją zwalczające się partie polityczne, przystępujące do wyborów z własnymi programami i z osobnymi listami kandydatów. Zasadę wyborów proporcjonalnych wprowadzono po to, aby partie polityczne biorące udział w wyborach reprezentowane były w parlamencie proporcjonalnie do uzyskanego przez nie poparcia. Z drugiej strony zasada ta wiążę się ścisłe z zapewnieniem demokratycznej reprezentacji różnym grupom wyborców odzwierciedlających różnice poglądów i postaw (takich jak mniejszości narodowe) Systemy proporcjonalne moim zdaniem mają sens tylko w przypadku okręgów wielomandatowych i co oczywiste w wyborach organów kolegialnych. Zapewniają one podział mandatów wyborczych pomiędzy poszczególne ugrupowania, komitety wyborcze itp., które wystawiły listy wyborcze, proporcjonalnie do liczby głosów oddanych na nie w wyborach. Ich wprowadzenie uzasadnia się tym, że skoro lud rządzi wybierając większością głosów przedstawicieli, to ich poglądy powinny odzwierciedlać rozkład opinii wśród wyborców. Każdy powinien mieć wiec równy wpływ na stanowisko wyrażane przez parlamentarzystów. W wyborach proporcjonalnych zaletą jest, że partię zmuszone są do prowadzenia kampanii we wszystkich okręgach, a nie tylko w tych, gdzie wynik jest niepewny, gdyż każdy głos może mieć kluczowe znaczenie. Warto także zaznaczyć, że dzięki tej ordynacji umacnia się podział władzy między partiami i grupami interesu, dzięki czemu jawność podejmowanych decyzji politycznych jest wyższa. Wadami tego systemu jest niewątpliwie rozczłonkowanie parlamentu, które prowadzi do dużych trudności w stworzeniu mocnej koalicji , przykładem tego jest Polski parlament w 1991 gdzie 19 partii z 29 miało mniej niż 10 mandatów. Brak progu wyborczego ułatwia zaistnienia partiom skrajnym, co może doprowadzić do ich włączenia do procesu demokratycznego. Taki system działa w Niemczech, Nowej Zelandii, Norwegii, Szwecji, Danii, Bośni i Hercegowinie oraz Łotwie.

Ordynacja większościowa jest to system ordynacji wyborczej, w którym mandaty otrzymują kandydaci, bądź tylko jeden kandydat, który uzyskał określoną prawem większość głosów w danym okręgu wyborczym. Często ten typ ordynacji nazywany jest ''pierwszy na mecie'' Ponieważ z jedno mandatowego okręgu wygrywa tylko osobą z największą ilością głosów. System ten promuje partie silne, które są zdolne do pokonania swoich konkurentów w możliwie dużej liczbie okręgów, niezależnie od sumy głosów zdobytych w skali całego kraju. Do przejęcia rządów w państwie wystarczy, że dana partia zdobędzie o jeden mandat więcej, niż wynosi liczba równa połowie wszystkich okręgów wyborczych. Powoduje to, że ugrupowania polityczne, których poparcie koncentruje się w jednym lub kilku regionach są praktycznie wyłączone z rywalizacji politycznej, co jest nie wątpliwie wadą tego systemu. Do niewątpliwych zalet ordynacji większościowej należą: prostota (system jest łatwy w zastosowaniu i przejrzysty dla wyborcy), personalizacja wyborów (walka dobywa się przede wszystkim pomiędzy ludźmi, a nie ugrupowaniami), wytworzenie silnych więzi między wybranym a wyborcami (kandydat musi zabiegać o poparcie wśród mieszkańców, kiedy zostaje wybrany czuje się związany ze swoim okręgiem). Formuła jednomandatowych okręgów wyborczych daje dużo łatwiejszą możliwość wybrania osób popularnych, lokalnych działaczy społecznych, czy ludzi z „autorytetem” nie związanych z jakimikolwiek ugrupowaniami politycznymi. System ten zwiększa również poziom ogólnej stabilności politycznej, zwłaszcza na gruncie rywalizacji dwupartyjnej, gdzie gwarantuje partii rządzącej bezpieczną większość w organie ustawodawczym. Za wadę tego systemu możemy uznać zasada, że z jednego okręgu może zostać wybrany tylko jeden poseł. Ci wyborcy, którzy na niego nie zagłosowali, pozostają bez reprezentacji. Ich głosy nie pomogły wybrać nikogo, więc faktycznie zostały zmarnowane. System większościowy działa w - Wielka Brytania (do Izby Gmin), Francja, Stany Zjednoczone, Indie, Kanada, Polska (od 2011 r. w wyborach do senatu oraz w wyborach samorządowych w miejscowościach do 20 tys. mieszkańców)

W moim przekonaniu bez wątpienia lepszym system jest ordynacja proporcjonalna. Pragnę wyrazić moją opinię poprzez podanie trzech argumentów. Po pierwsze ten system daję szansę zaistnieć małym partiom, które reprezentują zazwyczaj osoby o odmiennych poglądach, dzięki temu w parlamencie jest możliwa polemika pomiędzy partiami, ugrupowania muszą współpracować, aby osiągnąć sukces. Kolejnym argumentem który przemawia do mnie jest fakt, że głosując w wyborach proporcjonalnych nie ma uczucia, że jego głos został zmarnowany. Głosując na daną osobę głosuję także na zrzeszenie ludzi o podobnych poglądach tzn. partię.Dzięki temu nawet jeśli nasz kandydat nie wejdzie do parlamentu, to osobą podobnych poglądach będzie pełnić tę funkcję. Ostatnim argumentem który do mnie przemawia jest fakt, że w wyborach proporcjonalnych występuję większą frekwencją. U kierunkowe jest to tym, że wyborca nie musi zastanawiać się który z kandydatów dokładnie mu odpowiada, może pokierować się podobnymi poglądami politycznymi. Mam nadzieję, że dogłębnie przestawiłem moje stanowisko w tej sprawie.