Życiorys Stanisława Przybyszewskiego

Stanisław Przybyszewski był uznawany za skandalistę i uwodziciela, lecz także za doskonałego poetę. Urodził się 7 maja 1868 r. w Łojewie na Kujawach, jako syn wiejskiego nauczyciela. Nauki gimnazjalne pobierał w Wągrowcu i Toruniu, by od 1889 roku studiować w Berlinie architekturę i medycynę. Przybyszewskiego bardzo ciekawiły aspekty psychologiczne. Podczas studiów Przybyszewski nawiązał liczne kontakty z członkami tamtejszej cyganerii artystycznej, m.in. Augustem Strindbergiem, Edwardem Munchem i Dagny Juel. Ta ostatnia, norweska poetka, została żoną Stanisława w 1893 roku. Niedługo potem Przybyszewskiego wydalono z uczelni za udział w tajnych spiskach socjalistycznych. To on jednak zarabiał więcej niż żona, uznawano go za jednego z najlepszych modernistów piszących po niemiecku. Chwilowe uznanie zamieniło się w tarapaty, gdy Przybyszewski popadł w nałóg alkoholizmu. Przybyszewscy często zmieniali miejsce zamieszkania, przebywali zarówno w Norwegii, jak i w Niemczech. W 1898 roku Stanisław i Dagny osiedli w Krakowie, gdzie ten pierwszy został mianowany redaktorem czasopisma "Życie". W piśmie tym dokonano gruntownych przemian, np. likwidacji działu społecznego. Przybyszewski przygarniał do siebie młodych przedstawicieli polskiego i europejskiego modernizmu, przez co wzbudzał na przemian skrajne emocje (jednym ze skutków była tymczasowa konfiskata druku przez cenzurę). Dagny natomiast opiekowała się dziećmi Stanisława, a on przestał się nią interesować i wysłał ją do Gruzji w podróż, która skończyła się zabójstwem Norweżki w maju 1901 roku w Tyflisie (Tbilisi). Przybyszewski zasłynął też z odebrania Janowi Kasprowiczowi żony Jadwigi. Kolejne lata spędzał na tułaczce między dużymi miastami Europy Środkowej (m.in. Monachium i Gdańsk), by osiąść w końcu w Warszawie, gdzie pracował jako urzędnik w kancelarii prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. Zmarł 23 września 1927 r. w Jarontach na Kujawach.
Przybyszewski słynął z młodopolskich manifestów artystycznych (z których najważniejszym był "Confiteor"), w których głosił m.in. niezależność ideową artysty i sztuki. Sztuka miała istnieć dla siebie, a nie dla innych; nie miała głosić, co było dobre i co było złe. Przybyszewski tworzył też rozważania ontologiczne; uznał "nagą duszę", wolną od materializmu i racjonalizmu, za pierwotną naturę człowieka. Naga dusza ujawnia się w podświadomości, erotycznym uniesieniu i działalności twórczej.