Proces glebotwórczy zaczyna się gdy organizmy a głównie roślinność wkraczają na powierzchnię wietrzejącą litosfery.
Obejmuje on mineralizację materii organicznej, powstanie próchnicy oraz przemieszczanie (wsiąkanie) związków mineralnych i organicznych.
Na przebieg procesu glebotwórczego ma wpływ: klimat, woda, organizmy żywe, ukształtowanie powierzchni, rodzaj skały, działalność człowieka.
W wyniku procesu glebotwórczego powstaje gleba. O jej rodzaju decyduje rodzaj roślinności. Strefowe zróżnicowanie elementów środowiska prowadzi do powstania strefowych typów gleb. Do strefowych typów gleb należą: gleby tundrowe, bielicowe, brunatne, czarnoziemy, czerwonoziemy, żółtoziemy...
Nazwy ziem pochodzą od zabarwienia profilu glebowego. Poza glebami strefowymi mamy gleby astrefowe i gleby górskie, gleby bagienne, mady (na mułach rzecznych).
Przeciętny wskaźnik przydatności rolniczej gleb w Polsce wynosi 4,2 (im niższy wskaźnik tym żyźniejsze gleby. Ustala się go biorąc pod uwagę klasy ziemi od I-VI (I - gleby najżyźniejsze, VI słabe)
- 50% gleb to gleby słabe i średnie
- 15% to gleby dobre i bardzo dobre
- dobre gleby - N. Śląska, Wielkopolska
- żyzne - dolna Wisła (gdańskie, elbląskie, bydgoskie, toruńskie).