--->>>W załączniku wersja ze zdjęciami
Alkany
struktura cząsteczek, nazewnictwo
Alkany to węglowodory nasycone
Węglowodory - składają się jedynie z atomów węgla i atomów wodoru.
Nasycone - zawierają jedynie pojedyncze wiązania C-C.
Szereg homologiczny alkanów
Homologi to związki organiczne różniące się o grupę -CH2-. Szereg tych związków nazywamy szeregiem homologicznym
Związki należące do tego samego szeregu homologicznego zwykle nieznacznie różnią się właściowościami chemicznymi
Wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów - CnH2n+2
Chemia organiczna alkany
Nazewnictwo
Nazwy alkanów tworzy się od przedrostka pochodzącego od liczebnika greckiego lub łacińskiego i końcówki –an.
Przedrostek-an
Wyjątkami od tego przedrostka są 4 pierwsze węglowodory.(metan, etan, propan, butan) a następne kolejne węglowodory to: pentan, heksan, heptan, oktan
Izomeria
Izomery to związki, które zawierają taką samą liczbę i rodzaj atomów, ale różnią się strukturą (sposobem ułożenia atomów)
Izomery konstytucyjne to izomery, których atomy połączone są ze sobą w różny sposób.
Liczba izomerów wzrasta wraz ilością atomów w cząsteczce.
wzór liczba izomerów wzór liczba izomerów
C6H14 5 C9H20 35
C7H16 9 C15H32 4347
C8H18 18 C20H42 366319
Grupy alkilowe
Gdy jeden z atomów wodoru zostanie usunięty z cząsteczki alkanu to powstanie I-wartościowa grupa alkilowa oznaczana ogólnie (-R)
Chemia organiczna grupa alkilowa
Rzędowość atomów węgla w cząsteczce
Pierwszorzędowy atom węgla jest połączony z jednym atomem węgla.
Drugorzędowy atom węgla jest połączony z 2 atomami węgla.
Trzeciorzędowy atom węgla jest połączony z 3 atomami węgla.
Czwartorzędowy atom węgla jest połączony z 4 atomami węgla.
Chemia organiczna rzędowość atomów węgla
Nazewnictwo weglowodorów z podstawnikami
Schemat ogólny: podstawniki - rdzień - an
- podstawniki - określone liczbowo miejsce podstawnika i jego nazwa
- rdzeń - nazwa wskazująca na ilość atomów węgla w łańcuchu
-an - końcówka charakterystyczna dla alkanów
Jak nazwać węglowodór.
- Znajdź główny łańcuch i określ jego nazwę -> uwaga: łacuch może być pozaginany. Na rysunku znaleziono łańuch główny oktanu (8 atomów C)
Chemia organiczna nazwy alkanów
- ponumeruj atomy w łańcuchu, zaczynając od najbliższego punktu rozgałęzienia tak, aby suma liczb, przy których są rozgałęzienia była jak najmniejsza
Chemia organiczna numeracja atomów węgla
- oznacz cyframi każdy podstawnik i ułóż je w kolejności alfabetycznej
(C4) grupa etylowa
(C3) grupa metylowa
(C3) grupa metylowa
(C5) grupa metylowa
Uzyj numerów i przedrostków łącząc je kreską. Jeśli jest kilka takich samych podstawników połącz je w jedną nazwę używając przedrostków di-, tri-, tetra-.
4-etylo
3,3,5-metylo
I wystarczy połączyć to w całość:
4-etylo-3,3,5-metylooktan
Nazewnictwo zwyczajowe. W niektórych przypadkach możliwe jest nazewnictwo zwyczajowe grup alkilowych. Np.:
Chemia organiczna nazwy alkanów