Wielka Emigracja

Przyczyny emigracji

Po upadku powstania listopadowego wielu jego uczestników z obawy przed represjami cara i w nadziei na kontynuowanie walki udało się na emigracje. Na emigracji widzieli nadzieje na odzyskanie poparcia w powrocie do niepodległości.

Ziemie polskie opuścili politycy, rząd, wojsko. Droga wielkiej emigracji prowadziła na zachód: Francję i Paryż, który był kolebką rewolucji. Rząd Francuski chciał wykorzystać Polaków i ich siłę zbrojną i wcielić do legii cudzoziemskiej, która walczyła z Anglikami.

Emigranci przechodzili przez tereny Austrii i Prus, gdzie nie witano ich owacyjnie, wręcz przeciwnie chcieli, by Polacy poparli carską amnestię.

Polacy przechodzili także przez Niemcy, gdzie byli hucznie witani, gdyż w okresie romantyzmu, uważano ich walkę o niepodległość jako symbol poświęcenia się dla ojczyzny. Polacy byli natchnieniem dla artystów. Niemcy na ich cześć urządzali powitania i huczne zabawy, dawali opiekę medyczną.

Emigranci reprezentowali wszystkie społeczeństwa Polski. Skład społeczny, przynależność do partii politycznej, rozbijała Polaków na obozy polityczne, które różniły się dwoma elementami:
1) Oceną upadku powstania listopadowego;
2) Sposobem walki o niepodległe państwo;

Pierwszym obozem politycznym był KOMITET NARODOWY POLSKI, na czele jego stał Joachim Lelewel. Organizacja ta działała od grudnia 1831 do grudnia 1832.

Program:
- odbudowanie Polski jako republiki;
- walka o niepodległość w połączeniu z rewolucją społeczna, tzn. miałoby odebrać przywileje szlacheckie szlachcie, arystokracji i zaprowadzić równość społeczną;
- walka o niepodległość demokratycznej Polski w drodze trójzaborowego powstania;

Działalność:
- współpraca z europejskimi ruchami rewolucyjnymi np. Młoda Europa;
- próba zorganizowania powstania na ziemiach polskich;
- rząd francuski nakazał działaczom opuszczenie Paryża;

TOWARZYSTWO DEMOKRATYCZNE POLSKIE - " Mały Manifest ", na czele stali Tadeusz Krępowiecki, Aleksander Pułaski i Jan Nepomucen Janowski. Towarzystwo to działało w latach 1832-1835.

Program:
- Polska demokratyczna wyzwolona za sprawą powszechnej rewolucji;
- zniesienie stanów, równości, wspólnota działalności;
- przyszły ustrój - republika;

Działalność:
- współpraca z europejskim ruchem rewolucyjnym;

TOWARZYSTWO DEMOKRATYCZNE POLSKIE - " Duzy Manifest ", na czle stali Witold Heltman i Wojciech Darasz, działało w latach 1836-1862.

Program:
- Niepodległa, republikańska Polska w granicach przedrozbiorowych, ze swobodami politycznymi;
- uwłaszczenie chłopów, ale zachowanie własności szlacheckiej;
- odbudowa Polski jedynie wysiłkiem całego narodu - powstanie pod kierownictwem szlachty;

Działalność:
- prężna działalność emisariuszy;
- własne pismo "Demokrata Polski ";

GROMADY LUDU POLSKIEGO, przedstawiciele to Stanisław Worcell, Tadeusz Krępowiecki i Zenon Świetosławski. Lata organizacji to 1835 - 1846.

Program:
- wyzwolenie Polski poprzez powstanie ludu;
- zniesienie własności i przywilejów, wprowadzenie wspólnoty majątkowej - hasło utopijne;

Działalność:
- pomoc dla emigrantów;
- współpraca z europejskim ruchem rewolucyjnym;
- w 1856 powstała tajna Gromada Rewolucyjna Londynu;

OBÓZ "HOTEL LAMBERT" przywódcy to książę Adam Czartoryski oraz Władysław Zamoyski.

Program:
- odzyskanie niepodległości przez wykorzystanie korzystnej sytuacji międzynarodowej i akcji zbrojnej w kraju;
- zniesienie pańszczyzny, stopniowe uwłaszczenie za odszkodowaniem dla szlachty płaconym przez państwo;
- przyszły ustrój Polski to monarchia konstytucyjna wzorowana na Konstytucji 3 maja;

Działalność:
- ożywiona działalność dyplomatyczna, np. w czasie wojny krymskiej ( 1853-56 ) ;
- własne pisma "Kraj i Emigracja ", "Kronika Emigracji Polskiej ";

ZJEDNOCZENIE EMIGRACJI POLSKIEJ, przedstawiciel to Joachim Lelewel, działał w latach 1837- 1846.

Program:
- odbudowa Polski w drodze zbrojnego powstania;
- przyszła Polska państwem demokratycznym w granicach przedrozbiorowych;
- uwłaszczenie chłopów;

Działalność:
- spory personalne osłabiły działalność;

Polska kultura na emigracji

Na emigracji powstały najwybitniejsze dzieła romantycznych poetów: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Cypriana Kamila Norwida. Ich twórczość opiewała piękno rodzinnego kraju, wyrażała miłość do ojczyzny, wiarę w zwycięstwo słusznej sprawy i odzyskanie przez Polaków wolności.

Europejską sławę zdobył Fryderyk Chopin, kompozytor i wirtuoz. Jego muzyka rodziła się często motywów ludowych i wyrażała tęsknotę za krajem.

Przypominaniu francuskiej inteligencji o sprawie polskiej i słowiańskiej służyła Katedra Języka i Literatury Słowiańskiej w College de France. Pierwszym profesorem i wykładowcą był Adam Mickiewicz.
W środowisku emigrantów we Francji działały też stowarzyszenia naukowe, literackie, dobroczynne, powstawały szkoły dla młodzieży, organizowano pomoc. NA różne sposoby starano sie podtrzymywać więzi łączące emigrantów.