Wilgotny las równikowy

Las równikowy cechuje plątanina gałęzi i lian, półcień ożywiony tysiącem niepokojących odgłosów, duszna, przepojona wilgocią atmosfera.

Las równikowy dzieli się na trzy główne strefy usytuowane po obu stronach równika: w Ameryce Środkowej i Południowej (łącznie z Amazonią), w centrum i w zachodniej Afryce oraz w Azji, gdzie dżungla indomalezyjska sięga nawet do północnych i wschodnich rejonów Australii.

Las równikowy rośnie w strefach, gdzie prawie przez cały rok występują obfite opady (strefa deszczy zenitalnych) i gdzie stale panuje wysoka temperatura. Rejony te znajdują się w pobliżu równika, nie zaznaczają się więc wyraźnie pory roku. Ze względu na panujące tam stale lato las równikowy jest wiecznie zielony. Poplątane rośliny wyrastają lub obumierają w tak szybkim tempie, że tworzą zwartą całość i wydaje się, iż nic tam nie ulega zmianie.

Wilgotny las równikowy kipi życiem. Zamieszkała jest tu każda dostępna nisza - od butwiejącego, leżącego na ziemi pnia, do najwyższych gałęzi w koronach drzew. Fragment lasu o powierzchni tysiąca hektarów może pomieścić do 400 różnych gatunków ptaków, 125 gatunków ssaków, po 150 gatunków gadów i motyli dziennych i nocnych oraz niezliczoną liczbę mniejszych zwierząt. Wysoko, w wierzchołkach koron, gdzie drzewa wyciągają do słońca gałęzie, liście i kwiaty, życie występuje w największej obfitości i najbarwniejszej rozmaitości, a wiele zwierząt nigdy nie schodzi z drzew na ziemię.

W nadzwyczaj korzystnych dla siebie warunkach klimatycznych roślinność charakteryzuje się wyjątkową różnorodnością. W basenie Amazonki naukowcy doliczyli się ponad 23 tysięcy gatunków, w Malezji ponad 2,5 tys. różnych drzew podczas gdy na przykład we Francji występuje zaledwie kilkadziesiąt gatunków.

Roślinność lasu równikowego występuje w pięciu piętrach.
Począwszy od najniżej rosnących przy ziemi słabo wybarwionych roślin (gdyż jest tam bardzo ciemno), aż po wierzchołki wielkich drzew, prawdziwych olbrzymów, osiągających wysokość 40 m, a niekiedy nawet przekraczających 60 metrów. W tym typie lasu, być może najstarszym na kuli ziemskiej, nie występują drzewa iglaste.

Gleba lasów równikowych nie jest głęboka, toteż wysokie drzewa wytwarzają korzenie podporowe pozwalające im przymocować się do jak największej powierzchni. Pień drzew jest na ogół cienki i pozbawiony gałęzi do wysokości 20 m. Drzewa oplecione są lianami, a niektóre z nich niekiedy w końcu duszą drzewo. Tak zachowuje się np. figowiec „dusiciel”, który wygląda jak liana. Figowiec kiełkuje na konarze i rozwija się jako epifit, by następnie spuścić do ziemi długie korzenie, które wrastają w nią i stopniowo tworzą jakby pnie wokół pnia drzewa podtrzymującego. W końcu „dławią” to drzewo i figowiec rośnie już samodzielnie. Wtedy sam z kolei służy za podporę wszystkim roślinom rosnącym na gałęziach lub w zagłębieniach kory: mchom, porostom, paprociom i roślinom kwiatowym, zwłaszcza storczykom. Rośliny kwiatowe rosną bezpośrednio na pniu drzewa.
Ogromny las równikowy jest jednym z najbardziej wrogich człowiekowi miejsc i dlatego często nazywany jest „zielonym piekłem”.