I wojna światowa

1.Proaustryjacka- na czele stał Józef Piłsudski, wrogiem była Rosja a celem: Piłsudski uważał Rosje za głównego wroga Polski. Po wybuchu wojny zamierzał wkroczyć na teren zaboru rosyjskiego wywołał tam powstanie i na wyzwolonym obszarze utworzyć zalążek niepodległego państwa.
2.Prorosyjska-na czele stał Roman Dmowski, wrogiem były Niemcy a celem: Dmowski uważał Niemcy za największego wroga Polski. Przekonywał, że związek z państwami centralnymi utrwali rozbiory. Natomiast przymierze z Rosją miało zaowocować zjednoczeniem ziem polskich pod berłem cara, uznawał to za pierwszy krok ku niepodległości.
3.Józef Piłsudski brygady strzeleckie(5.11.1916)Legiony polskieKryzys przysięgowy(Magdeburg, Beniaminowo i Szczypiorno).
4.Pomorze gdańskie wróciło do Polski za sprawą przegranej l Wojny Światowej przez Niemcy i na mocy traktatu wersalskiego z 22.06.1919r.
Wielkopolska powstała poprzez powstanie Wielkopolskie, potem nastąpił rozejm z Niemcami, a ostatecznie poprzez konferencję pokojową w Paryżu, w której Francja walczyła o oddanie Wielkopolski, z kolei alianci sprzeciwiali się dalszemu osłabianiu Niemiec.
Mazowsze i Małopolska wróciły do Polski w 1918r.
Tereny plebiscytowe:
a) Warmia, Mazury i Powiśle –Przegrany plebiscyt Polski.
b) Śląsk Cieszyński- Polska straciła Śląsk Cieszyński, gdyż Czechosłowacja zabrała te ziemie.
c) Śląsk – Wojciech Korfanty był komisarzem plebiscytowym na Śląsku
• Pierwsze powstanie- sierpień 1919r.
• Drugie powstanie- sierpień 1920r.
• Trzecie powstanie- maj 1921r.
5.Przebieg wojny Polsko-Bolszewickiej(Plan prosty):

1) Walka o granice z Ukrainą.
2) Koniec I Wojny Światowej i wymarsz armii czerwonej na zachód.
3) Pierwsze starcia z armią czerwoną Polaków.
4) Sojusz Polski z Ukrainą w 1920r.
5) Ofensywa przeciwko bolszewikom i zajęcie Kijowa.
6) Zajęcie Wilna, Grodna i Białegostoku i utworzenie Polskiej Republiki Rad.
7) Utworzenie Rady Obrony Państwa.
8) Apel do narodu, by wyruszyli na front.
9) Atak armii czerwonej na Warszawę od północy.
10) Ryzykowny atak Polaków na armię czerwoną od południa.
11) Zaangażowanie rezerw w walce na przedmieściach Warszawy.
12) Ruszenie polskich dywizji na tyły wroga i chaotyczna ucieczka armii czerwonej.
13) Pokonanie armii czerwonej, zawarcie rozejmu i w końcu pokoju w Rydze w 1921r.
6. 15 VII 1920 –Bitwa Warszawska
7.Ład Wersalski to pokój utworzony przez traktat wersalski.
Niemcy sprzymierzyły się z Rosją w Rapallo na zasadzie wspólnych odszkodowań.
Niemcy sprzymierzyły się z Francją i Belgią na mocy układu w Locarno, a gwarantowała to Wielka Brytania i Włochy na mocy uznania powojennych granic przez Niemcy.
8. Benito Mussolini - był przywódcą ruchu faszystowskiego we Włoszech. Doszedł do władzy poprzez obietnice (np., jeśli w państwie szerzyło się bezrobocie to Mussolini obiecywał nowe miejsca pracy). Faszyści twierdzili, że władza powinna spoczywać, w rękach dyktatora o olbrzymim zakresie władzy. Miał on zaprowadzić i zapewnić prawidłowe funkcjonowanie życia politycznego i gospodarczego.
9.NiemcyRepublika Weimarska Najważniejsze zasady republiki Weimarskiej:

1) Była republika demokratyczną.
2) Prawo Wyborcze miały kobiety i Mężczyźni, którzy ukończyli 20 rok życia.
3) Na czele państwa stał Prezydent, który mógł powołać kanclerza i był naczelnikiem wojska
4) Mniejsze ugrupowania mogły zasiadać w parlamencie
10.Komunizm wojenny- określenie polityki społeczno-gospodarczej w Rosji Radzieckiej w latach 1918-21 realizowanej w warunkach wojny domowej. Proklamował go w 1918 r. Lenin. Teoretycznie miał uratować gospodarkę rosyjską nadwerężoną przez I wojnę światową. W wyniku tego programu znacjonalizowano przemysł i handel, chłopi zostali zmuszeni do oddawania darmowych kontyngentów żywnościowych; problem zaopatrzenia próbowano rozwiązać poprzez wprowadzenie kartek żywnościowych, które jednak trudno było zrealizować, mimo iż otrzymywali je tylko ludzie zatrudnieni w państwowej gospodarce, wprowadzono zakaz wymiany towarowo-pieniężnej (gospodarka bezpieniężna), zlikwidowano handel prywatny. W tym okresie (1918-21 r.) miały też miejsce pierwsze przypadki kolektywizacji na wsi. Na skutek leninowskiego eksperymentu produkcja przemysłowa spadła o 90%, rolna o 50%, a ok. 5 mln ludzi zmarło z głodu.
11.NEP to Nowa Polityka Ekonomiczna. NEP zaprzeczał komunizmowi wojennemu i polegał na doprowadzeniu do utrzymania władzy przez Lenina
Nacjonalizm Upaństwowienie
12.Reformy J. Stalina:
1. Zlikwidował wszystkie prywatne przedsiębiorstwa.
2. Wprowadził przymusową kolektywizację rolnictwa.(Władze zaczęły zabierać chłopom ziemię, by zakładać na niej spółdzielnie tzw. Kołchozy)
3. Następną reformą było rozkułaczanie wsi (polegało to na rozstrzeliwaniu, zsyłaniu do obozów, zamożnych gospodarzy i ich rodzin, którzy nie chcieli zrezygnować z własnych gospodarstw).


13.Totamltaryzm to inaczej odwrót od demokracji, czyli oficjalna ideologia państwowa, system mono partyjny, zasada wodza, propaganda, teoria spisku, totalna kontrola, terror czyli inaczej połączenie Radzieckiego komunizmu, Niemieckiego nazizmu i faszyzmu Włoskiego.
14.Autorytaryzm to ustrój w państwie, gdzie władze obejmuje dyktator, który prześladuje pozycję i ogranicza swobody obywatelskie. Autorytaryzm jest podobny do totalitaryzmu, bo jest jego łagodniejszą wersją.
Cechuje się:
• Władcy autorytarni nie sprawowali pełnej władzy.
• Nie posługiwano się terrorem na skalę masową.
• Zazwyczaj tolerowali istnienie opozycji.
• Wymagano posłuszeństwa.
15.Trudności wewnętrzne państwa Polskiego:
• „Państwo” składało się z 3 połówek.
• Każda z trzech połówek miała inny ustrój polityczny, prawa, przepisy celne i podatkowe.
• Wojny zniszczyły „państwo”.
16. „Mały Traktat Wersalski” to traktat o ochronie mniejszości narodowych. Był niekorzystny dla Polski, ponieważ nie musiały podpisywać go Niemcy, co pozbawiało Polaków ochrony prawnej. Ochronę zyskali Niemcy osiedlający się na ziemiach polskich, którzy mogli wnosić skargi do Ligi Narodów.
17.Polska stała się Rzeczpospolitą Polską na mocy uchwalonej Konstytucji. Władza należała do ludu. Każdy obywatel ma prawo do wyznania różnych wiar. Na tej podstawie można stwierdzić, że był to ustrój demokratyczny.(17 III 1921r.)
18.Trudna sytuacja państwa polskiego polegała na toczeniu się wojny z Niemcami, bo zachwiała ona gospodarką. Następnym problemem było to, że produkcja przemysłowa spadła i nastąpił wzrost bezrobocia. Kolejna to upadek rządu Grabskiego.
Zamach majowy wybuchł 12 V 1926r., bo ludzie chcieli zmian w państwie.
1. Gabriel Narutowicz 1922r.
2. Stanisław Wojciechowski 1926r.
3. Ignacy Mościcki 1939r.
19.BBWR- Bezpartyjny Blok Współpracy z rządem.
20.Proces Brzeski-Proces brzeski (1931-1933), proces 11 parlamentarzystów z tzw. opozycji parlamentarnej, uwięzionych w twierdzy Brześć nad Bugiem na rozkaz J. Piłsudskiego. Zarzucano im przygotowywanie zamachu stanu w ramach Centrolewu i próbę obalenia istniejącego ustroju. Dotyczył m.in. Wincenta Witosa.
21.Konstytucja marcowa(17 III 1921)-Władza ustawodawcza ma przewagę nad wykonawczą, źródłem władzy są ludzie, którzy posiadają prawo wyborcze i panuje równo uprawnienie.
22.Konstytucja kwietniowa(1935)-rządził prezydent, który mógł rozwiązać sejm przed końcem kadencji, mianować swojego następcę. Źródłem władzy był prezydent, robił wszystko z myślą o dobru państwa. Prawa obywatelskie były ograniczone.
23.Sukcesy i Niepowodzenia II Rzeczpospolitej:
Po śmierci Józefa Piłsudskiego, obóz sanacyjny podzielił się na 3 części. Pierwszą grupę tworzyli „pułkownicy”. Drugą (inaczej zamkową)prezydent Ignacy Mościcki i jego otoczenie, trzecia zaś gen. Edward Śmigły- Rydz, wraz z urzędnikami niechętnymi „pułkownikom”.
COP- w 1937 r. rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP), czyli tzw. "trójkąta bezpieczeństwa" położonego w widłach Wisły i Sanu. Obszar ten wybrano ze względów strategicznych (dobre położenie w centrum Polski), demograficznych (największe przeludnienie i bezrobocie) i ze względu na łatwy dostęp do źródeł energii (gaz ziemny, rzeki górskie).
24.Polityka równowagi polegała na utrzymywaniu pokoju z Rosją i Niemcami.
25.Daty:
1921-Konstytucja marcowa
1922- Prezydentem zostaje G. Narutowicz
1923-Pucz monarchijski
1925-układ w Locarno
1926-Marsz Piłsudskiego na stolice
1929-Początek wielkiego kryzysu
1933-Powstanie III Rzeszy
1935- Konstytucja kwietniowa