Gospodarka transportowa w przedsiębiorstwie

Zdolność transportowa (przewozowa) to maksymalne możliwości transportowe środków transportu w określonym czasie, w konkretnych warunkach określonych przez aktualne czynniki techniczno-organizacyjne.
Czynniki techniczne określa ładowność lub nośność środka transportu, prędkość pojazdu czy rodzaj przewożonego pojazdu.
Od szybkości załadunku i rozładunku, przebiegu środka transportu i stopnia wykorzystania ładowności zależą czynniki organizacyjne.
Potrzeby transportowe przedsiębiorstwa powstają z konieczności przemieszczenia towarów lub osób.
Aby prawidłowo ustalić własne potrzeby transportowe przedsiębiorstwa trzeba ustalić przyczyny, które powodują powstanie potrzeb przewozu. Przyczyny te związane są z:
-ruchem dóbr między dostawcami i odbiorcami,
-obsługą procesu produkcyjnego ,
-obsługą magazynów wewnątrz przedsiębiorstwa.
Ustalenie własnych potrzeb transportowych wymaga ich określenia ilościowego i jakościowego, które wynika głównie z rodzaju ładunku, warunków terenowych, rodzaju środka transportu itp.
Podstawą ustalania potrzeb transportowych jest bilans przepływu ładunków sporządzony w postaci tablicy krzyżowej, która wskazuje jakiej wielkości ładunki należy przemieścić miedzy określonymi punktami w określonym czasie.
Zapotrzebowanie na transport obcy konieczne jest gdy w przedsiębiorstwie środków transportu jest za mało lub może wynikać z przyczyn ekonomicznych, gdy bardziej opłaca się usługa transportowa obca.
Przewóz ładunków obcymi środkami transportu wymaga zawarcia umowy między przedsiębiorstwem a przewoźnikiem.

Dokumenty związane z transportem potwierdzające zawarcie umowy o przewóz mogą mieć różną formę, zależną od rodzaju transportu:
-kolejowy list przewozowy. Wyróżnia się krajowy i międzynarodowy list przewozowy, że względu na szybkość przewozu- zwykły, pośpieszny i ekspresowy.
Krajowy list przewozowy składa się z czterech egzemplarzy:
· Oryginał dla adresata
· Ceduła idąca z przesyłką do stacji przeznaczenia
· Grzbiet listu przewozowego dla stacji nadania
· Wtórnik dla nadawcy przesyłki
List przewozowy zawiera zasadnicze dane takie jak nazwa nadawcy, odbiorcy, ilość ładunku, stację nadania i przeznaczenia, opłatę za przewóz, datę nadania, podpisy nadawcy i stempel stacji nadania
-samochodowy list przewozowy jego treść jest podobna do listu kolejowego. Mniejsze firmy transportowe zawierają umowy spisując np. zlecenie przewozu.

Przedsiębiorstwo może również wynająć samochód. W okresie najmu przedsiębiorstwo dysponuje samochodem wg własnych potrzeb.

Przedsiębiorstwo może zlecić wykonanie usług spedycyjnych. Do zakresu tych usług może należeć przygotowanie ładunku do wysyłki, załadowanie na środek transportu, wypełnienie dokumentów przewozowych itp.
Dokumentem zawarcia umowy o czynności spedycyjne może być zlecenie pisemne, zamówienie lub inna forma.