Kult Serca Jezusowego

1. Kult Serca Jezusowego jest szczególnie żywy w Polsce. Nasz kraj można nazwać drugą (po Francji) ojczyzną czci Serca Jezusowego; takiego określenia użył niegdyś ks. kard. Karol Wojtyła. Siostry ze zgromadzenia wizytek przyczyniły się w największym stopniu do rozpowszechnienia tego kultu. Przybyły one do Krakowa w 1681 roku, wkrótce po objawieniach. Kraków zyskał miano polskiej stolicy nabożeństwa do Serca Jezusowego. W Krakowie od 130 lat ukazuje się pismo Posłaniec Serca Jezusowego, wydawane przez Apostolstwo Modlitwy. W tym mieście znajdują się kościoły pod wezwaniem Serca Jezusowego: bazylika księży jezuitów przy ul. Kopernika i kościół sióstr sercanek przy ul. Garncarskiej. Najświętszemu Sercu poświęcono też krakowskie parafie: Lubocza, Łagiewniki, Piaski Wielkie, Płaszów i Pychowice. W niezbyt dalekiej odległości od Krakowa mieszczą się Stadniki, miejsce Seminarium Duchownego Zgromadzenia O.O. Sercanów. W Krakowie rozwinął się także kult Bożego Miłosierdzia, będący jakby rozwinięciem "nurtu sercańskiego", dzięki staraniom św. Faustyny, a następnie, po wojnie - biskupa krakowskiego - Karola Wojtyły.
2. Już starożytni pisarze chrześcijańscy podkreślali, że z przebitego Serca Jezusa narodził się Kościół i sakramenty: chrzest z wody, która wypłynęła z przebitego boku Chrystusa oraz Eucharystia z Jezusowej krwi. Początki kultu Serca Jezusowego sięgają jednak średniowiecza, kiedy to niezależnie w różnych miejscach pojawia się nabożeństwo do Serca Jezusowego. Od XVII wieku kult Najświętszego Serca rozszerza się na cały Kościół. Przyczyniło się do tego szczególnie dwoje ludzi: św. Małgorzata Maria Alacoque oraz jej spowiednik, św. Jan Eudes. On właśnie jako pierwszy, za pozwoleniem biskupa Rennes, wprowadził w 1670 r. święto Serca Pana Jezusa, które było obchodzone odtąd we wszystkich domach jego kongregacji. W dwa lata później otrzymał pozwolenie na odprawienie Mszy św. o Sercu Pana Jezusa. Nabożeństwo zaś do Serca Jezusa łączył ściśle z nabożeństwem do Serca Maryi. To on założył ku czci tych dwóch Serc osobną wspólnotę zakonną. Główna jednak zasługa w rozpowszechnieniu kultu Najświętszego Serca przypadła św. Małgorzacie Marii Alacoque (1647-1690) z klasztoru wizytek w Paray-le-Monial. Pan Jezus wielokrotnie objawiał świętej swoje Serce, a czcicielom Serca obiecywał liczne łaski. W piątek 10 czerwca 1675 r., po oktawie Bożego Ciała, miało miejsce ostatnie objawienie Jezusowego Serca świętej Małgorzacie Marii Alacoque. Jezus powiedział do niej: Oto Serce, które tak bardzo umiłowało ludzi, że nie szczędziło niczego aż do zupełnego wyniszczenia się dla okazania im miłości, a w zamian za to doznaje od większości ludzi tylko gorzkiej niewdzięczności, wzgardy, nieuszanowania, lekceważenia, oziębłości i świętokradztw, jakie oddają mu w tym Sakramencie Miłości. Dlatego żądam, aby pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała był odtąd poświęcony jako osobne święto ku czci Mojego Serca i na wynagrodzenie Mi przez komunię i inne praktyki pobożne zniewag, jakich doznaję. Do Stolicy Apostolskiej napływały potem liczne prośby o zatwierdzenie kultu i święta Serca Pana Jezusa, Rzym jednak długo się wahał. Po dokładnych badaniach Stolica Apostolska uznała wiarygodność objawień św. Małgorzaty Marii i zezwoliła na obchodzenie tego święta. Pierwszy zatwierdził je papież Klemens XIII w 1765 r. Na dzień uroczystości wyznaczono - zgodnie z żądaniem, które Jezus przedstawił św. Marii Małgorzacie - piątek po oktawie Bożego Ciała. Pius IX w. r. 1856 rozszerzył to święto na cały Kościół. On również 31 grudnia 1899 r. oddał Sercu Jezusowemu w opiekę cały Kościół i rodzaj ludzki. Papież Pius XI encykliką Miserentissimus Redemptor dodał do święta oktawę. Ogłosił także formularz mszalny i oficjum święta. Pius XII zaś opublikował w 1956 r. specjalną encyklikę Haurietis aquas, poświęconą czci Jezusowego Serca.

3. Istnieją rozmaite formy czci Najświętszego Serca Pana Jezusa.
- Pierwszą z nich jest coroczna uroczystość, obchodzona w piątek po oktawie Bożego Ciała.
- Miesiąc czerwiec jest miesiącem Serca Jezusowego; szczególnym orędownikiem tej formy kultu był papież Leona XIII (+ 1903) i jego następcy.
- Często spotyka się także wizerunki Serca Jezusowego: w postaci medalików, obrazków, obrazów ściennych, figur. Liczne są także świątynie poświęcone Sercu Jezusa - w samej Polsce jest ich ok. 400.
- Wiele narodów i państw poświęciło się Sercu Pana Jezusa, m.in. Ekwador, Kolumbia, Belgia, Hiszpania, Francja, Meksyk, Polska. Istnieją też zakony pod nazwą Serca Jezusowego - m.in. sercanki, siostry Sacre Coeur, siostry urszulanki Serca Jezusa Konającego.
- Istnieją także konkretne pobożne praktyki ku czci Serca Jezusowego. Godzina święta wywodzi się od św. Małgorzaty Marii Alacoque. Pan Jezus wyraził życzenie, aby wierni w nocy z czwartku na pierwszy piątek miesiąca adorowali chociaż przez godzinę Najśw. Sakrament dla uczczenia konania Chrystusa w Ogrodzie Oliwnym. Praktykę tę przyswoiło sobie bardzo wiele parafii, odprawiając specjalne adoracje w godzinach wieczornych. Pan Jezus dał także św. Marii Małgorzacie obietnicę, że kto przez dziewięć kolejnych pierwszych piątków przystąpi do Komunii świętej i ofiaruje ją jako wynagrodzenie za grzechy własne i rodzaju ludzkiego, temu Boże Serce zapewni miłosierdzie w chwili zgonu, że nie umrze bez Jego łaski. Kościół wprawdzie nie zaaprobował urzędowo tej obietnicy, pozwala jednak ufać, że zostanie ona wypełniona. Praktyka ta przyczyniła się do spopularyzowania zwyczaju częstej Komunii świętej. Pierwsze litanie do Najśw. Serca Jezusowego powstały w XVII wieku. Obecna pochodzi z wieku XIX. Jej początek miał miejsce w klasztorze sióstr francuskich wizytek. Zatwierdził ją do odmawiania publicznego papież Leon XIII 2 kwietnia 1889 roku. On też dołączył do Litanii akt poświęcenia rodzaju ludzkiego Najśw. Sercu Jezusowemu. Papież Pius XI dodał akt Wynagrodzenia Sercu Jezusowemu, który nakazał odmawiać co roku w uroczystość Serca Jezusowego.
4. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa Przedmiotem tego Święta jest miłość Boga objawiona w Sercu Jezusa. Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa obchodzona jest w piątek po drugiej niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego. Jej ideą jest przypominanie o wielkiej miłości Zbawiciela do ludzi oraz wezwanie skierowane do każdego z nas, aby na tę miłość odpowiedzieć . Oddając cześć Sercu Jezusowemu, uświadamiamy sobie bardziej niż kiedykolwiek, że "miłość nie jest miłowana". Pragniemy więc, aby nasze serca rozpalił ogień Bożej miłości. Widzimy jak wielu pozostaje głuchymi na wezwanie Pana i przepraszamy za nich. Wielu żyje w grzechu, więc za nich chcemy wynagradzać. Chcemy się tez wpatrywać w Serce Zbawiciela, ponieważ jak pisze Jan Paweł I w swym „Liście o Sercu Bożym z okazji Trzystuletniej Rocznicy Śmierci Św. Małgorzaty Marii”- „od Najświętszego Serca Jezusa serce człowieka otrzymuje zdolność kochania”. Oddając cześć Sercu Jezusa wysławiamy wielkie dary miłości Boga, która najpełniej wyraziła się w Jego Synu Jezusie Chrystusie. Miłość Boża została zraniona ludzkimi grzechami, dlatego oddając cześć Najświętszemu Sercu wypełniamy obowiązek godnego zadośćuczynienia za popełnione zło. Serce Jezusa jest przepełnione miłością do każdego człowieka. Znakiem tej niewysłowionej miłości stała się ofiara Chrystusa złożona na krzyżu za wszystkich ludzi. Jego ofiara jest także zadośćuczynieniem za nasze grzechy. Tylko przez zasługi Jezusa dar składany przez człowieka może być miłym Bogu. Teraz miłość Chrystusa uobecnia się w czasie każdej Mszy św. i we wszystkich sakramentach Kościoła. Uczestnicząc w nich zanurzamy się w miłość Boga i jesteśmy nieustannie przez tę miłość ożywiani. To zaś zobowiązuje i wzywa do miłości braterskiej. Serce Jezusa jest otwarte dla wszystkich ludzi jako jedyne źródło zbawienia.
5. Obraz Serca Jezusowego. Wielu domach obraz Serca Jezusowego zajmuje honorowe miejsce. Nic w tym dziwnego, skoro Chrystus w swoich objawieniach obiecał szczególne łaski dla czcicieli Jego wizerunku. Św. Małgorzata Maria zastanawiała się, w jaki sposób przekazać ludziom objawienia o niezgłębionej miłości Jezusa. Usłyszała wtedy słowa Zbawiciela: "Ukaż im Moją miłość pod postacią widzialnego Serca. Niech obraz Mego Serca zostanie wystawiony na widok publiczny, tak, ażeby każdy mógł Je zobaczyć. Nie ma innego znaku, który mógłby wzruszyć nieczułe ludzkie serca. Jeśli widok Mego zranionego Serca, pełnego miłości do was, nie zawróci was ze złych dróg, nie ma dla was ratunku! (...) Obiecuję ci, że obraz Mego Serca wszędzie tam, gdzie będzie czczony, stanie się niewyczerpanym źródłem wszelkiego błogosławieństwa. Na dowód Mojej miłości będzie on dla was ucieczką w każdej trosce i niebezpieczeństwie i da wam bezpieczne schronienie w godzinie waszej śmierci. Kto zwróci się do Mego Serca, znajdzie pomoc i ukojenie. Św. Małgorzata Maria narysowała obraz Serca Jezusowego z objawień. Serce oplecione jest koroną cierniową i zwieńczone krzyżem otoczonym płomieniami. W ranie w Sercu widać napis: caritas (miłość). Nad koroną wypisano imiona Jezusa, Maryi i Józefa, zaś poniżej św. Joachima i św. Anny - rodziców Najświętszej Maryi Panny. Zwyczaj noszenia takiego obrazka przyjął się wśród nowicjuszek w klasztorze Paray-le-Monial..