Konta wynikowe

Konta wynikowe

1. Zadaniem kont bilansowych jest ustalenie stanu danego składnika majątku (aktywów) lub źródeł jego pochodzenia (pasywów) na określony moment. Posiadany przez jednostkę majątek jest środkiem służącym do realizacji podstawowego celu działalności jednostki.

2. Jednostka gospodarcza prowadzi działalność w celu osiągnięcia dodatniego wyniku finansowego czyli zysku, który powoduje zwiększenie kapitału własnego.

3. Czynniki kształtujące wynik finansowy netto (zysk /strata) to:
a) koszty - wpływające ujemnie na wynik finansowy,
b) przychody - wpływające dodatnio na wynik finansowy,
c) wyniki nadzwyczajne:
• straty nadzwyczajne - wpływające ujemnie na wynik finansowy,
• zyski nadzwyczajne - wpływające dodatnio na wynik finansowy,
d) podatek dochodowy - wpływający ujemnie na wynik finansowy.

Podatek dochodowy wystąpi tylko w przypadku dodatniego wyniku finansowego brutto tzn. zysku brutto.

4. Wyjaśnienie pojęć:
a) koszty - to wyrażone wartościowo celowe zużycie rzeczowego majątku trwałego i obrotowego, wartości niematerialnych i prawnych, wynagrodzenia pracowników i narzuty na nie, usługi obce, opłaty i podatki o charakterze kosztowym oraz kary, odsetki za zwłokę i odszkodowania,
b) przychody - to należne lub uzyskane kwoty z tytułu sprzedaży wyrobów gotowych, usług, towarów, składników majątku, otrzymane dary, odszkodowania, kary i odsetki,
c) wyniki nadzwyczajne - to finansowe skutki zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki, a szczególnie spowodowanych zdarzeniami losowymi, zaniechaniem lub zawieszeniem pewnego rodzaju działalności oraz postępowaniem układowym lub naprawczym,
d) podatek dochodowy - to jedna z form obowiązkowego obciążenia (zmniejszenia) wyniku finansowego:
• obliczany od wyniku brutto po uwzględnieniu korekt wynikających z ustawy o podatku dochodowym, czyli od dochodu,
• w celu ustalenia zaliczki na podatek dochodowy, dochód jednostki ustala się w sposób pozaksięgowy,
• odprowadzany jest co miesiąc do urzędu skarbowego w formie zaliczkowej,
• zaliczka na podatek dochodowy obliczana jest jako suma procentowa od dochodu osiągniętego za okres od początku roku do końca danego miesiąca,
• na koniec roku ustala się odpis wyrównawczy, który jest różnicą podatku dochodowego za cały rok obrotowy i naliczonych zaliczek.

5. Wynik finansowy netto jednostki ustalany jest w sposób księgowy na koncie „Wynik finansowy".

6. Charakterystyka konta „Wynik finansowy":
a) konto to jest kontem pasywnym:
• zwiększenia księguje się po stronie „Ma",
• zmniejszenia księguje się po stronie „Wn".
b) saldo tego konta wykazywane jest w bilansie w pasywach jako składnik kapitałów własnych,
c) konto „Wynik finansowy" służy do ustalenia wyniku netto tzn. wyniku brutto pomniejszonego o jego obowiązkowe obciążenia,
d) konto „Wynik finansowy" jest kontem wynikowo-bilansowym, ponieważ ustala się na nim wynik netto jednostki, który prezentowany jest w bilansie.

7. Funkcjonowanie konta „Wynik finansowy":

Wn (860) Wynik finansowy Ma

KOSZTY PRZYCHODY
poniesione w ciągu osiągnięte w ciągu
roku obrotowego roku obrotowego

STRATY ZYSKI
NADZWYCZAJNE NADZWYCZAJNE
poniesione w ciągu osiągnięte w ciągu
roku obrotowego roku obrotowego

PODATEK
DOCHODOWY
pomniejszenie
dodatniego wyniku
finansowego


obrót debetowy obrót kredytowy
zmniejszający zwiększający
wynik finansowy wynik finansowy

ZYSK NETTO lub STRATA NETTO
saldo końcowe saldo końcowe
kredytowe debetowe

przychody + koszty uzyskania
zyski nadzwyczajne > przychodów +
kosztów uzyskania straty nadzwyczajne >
przychodów + przychodów +
straty nadzwyczajne + zyski nadzwyczajne
podatek dochodowy

zbilansowany obrót zbilansowany obrót




8. Saldo konta „Wynik finansowy", zarówno zysk jak i strata, wykazywane są w bilansie jako pozycja pasywów, szczegółowo pozycja kapitałów własnych. Zysk jest wielkością dodatnią, natomiast strata to wielkość ujemna wykazywana w bilansie z arytmetycznym znakiem.

9. Zysk netto podlega podziałowi na przykład na: dywidendy, zasilenie kapitałów zapasowego i rezerwowego, na nagrody i premie. Strata netto podlega pokryciu z kapitału własnego.

10. W celu dostarczenia szczegółowych informacji o kategoriach kształtujących wynik finansowy dokonano pionowego podziału konta „Wynik finansowy" wydzielając z niego konta:
a) przychodów,
b) kosztów,
c) zysków nadzwyczajnych,
d) strat nadzwyczajnych,
e) podatku dochodowego.

Do ewidencji poszczególnych pozycji przeznaczono odrębne konta.

11. Konta, które powstały w wyniku pionowego podziału konta „Wynik finansowy" nazywa się kontami wynikowymi, ponieważ służą do szczegółowego przedstawienia wielkości wpływających na wynik netto danej jednostki.

12. Funkcjonowanie kont powstałych w wyniku podziału konta „Wynik finansowy" :

Wn Koszty Ma Wn Wynik finansowy Ma Wn Przychody Ma
Bieżąca Bieżąca
ewidencja ewidencja
poniesionych przeksięgowanie kosztów przeksięgowanie przychodów osiągniętych
kosztów przychodów



Wn Straty nadzwyczajne Ma Wn Zyski nadzwyczajne Ma
Bieżąca Bieżącą
ewidencja ewidencja
poniesionych przeksięgowanie strat przeksięgowanie strat osiągniętych
strat nad – nadzwyczajnych nadzwyczajnych strat nad –
zwyczajnych zwyczajnych


Wn Podatek dochodowy Ma

Naliczony
podatek przeksięgowanie podatku
dochodowy dochodowego


Przeksięgowania na konto „Wynik finansowy" dokonywane są na koniec roku obrotowego pod datą 31.12. XXXX.

13. Konta wynikowe zaliczane do kont pozabilansowych to również konta korygujące, ponieważ ujmują korekty czyli zmiany dodatnie i ujemne kapitałów (funduszy) własnych.

14. Charakterystyka kont wynikowych:
a) konta te nie posiadają stanów początkowych na początek roku obrotowego,
b) konta wynikowe otwiera się księgując na nich pierwszą operację dotyczącą danego zagadnienia,
c) bieżące księgowanie operacji wynikowych powoduje kumulowanie się obrotów na kontach,
d) ewidencja operacji wynikowych na kontach prowadzona jest do końca roku obrotowego,
e) na koniec roku obrotowego obroty z kont wynikowych przenoszone są na konto „Wynik finansowy", dlatego konta wynikowe nie posiadają sald końcowych na koniec roku obrotowego,
f) wynik finansowy w sposób księgowy ustala się tylko na koniec roku obrotowego.
15. Kategorie przychodów i kosztów są bardzo złożone, dlatego w celu dostarczenia szczegółowych informacji dokonuje się ich poziomego podziału.

16. Klasyfikacja przychodów:
a) przychody operacyjne - są wynikiem podstawowej inaczej zwykłej działalności jednostki, przychody operacyjne dzielą się na:
• przychody ze sprzedaży; są wynikiem działalności jednostki związanej bezpośrednio z jej podstawowymi zadaniami, wyróżnia się:
- przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych ,
- przychody ze sprzedaży usług,
- przychody ze sprzedaży towarów,
- przychody ze sprzedaży materiałów.
• pozostałe przychody operacyjne; nie są związane bezpośrednio z podstawową działalnością jednostki np. otrzymane darowizny, przychody ze sprzedaży środków trwałych.
b) przychody finansowe; są wynikiem przeprowadzonych operacji finansowych np. przychody ze sprzedaży papierów wartościowych, odsetki od udzielonych pożyczek, odsetki od środków pieniężnych ulokowanych na rachunkach bankowych.

17. Klasyfikacja kosztów:
a) koszty operacyjne; są ponoszone podczas realizacji podstawowej działalności jednostki, koszty operacyjne dzielą się na:
• koszty zwykłej działalności operacyjnej; są ponoszone w jednostce podczas realizacji zadań związanych bezpośrednio z jej podstawową działalnością,
• pozostałe koszty operacyjne; nie są związane bezpośrednio z podstawową działalnością jednostki np. przekazane darowizny, koszty związane ze sprzedażą środków trwałych, odszkodowania, kary, grzywny.
b) koszty finansowe; są ponoszone podczas realizacji operacji finansowych np. wartość sprzedanych papierów wartościowych po cenie nabycia, odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek.

18. Koszty zwykłej działalności operacyjnej jako kategoria najbardziej złożona podlegają dalszemu podziałowi.

19. Układ kosztów według rodzajów dzieli koszty na koszty proste, a następnie łączy je w jednorodne grupy uwzględniając ich treść ekonomiczną. Koszty proste to takie, których nie da się rozłożyć na elementy składowe.

20. Otrzymane w wyniku takiego podziału konta tworzą układ rodzajowy kosztów, który obejmuje następujące pozycje:
a) zużycie materiałów i energii - koszt zużycia: materiałów podstawowych, pomocniczych, biurowych, energii elektrycznej, cieplnej, paliw stałych, płynnych i gazowych, zakupione czasopisma, wydawnictwa periodyczne i informacyjne,
b) usługi obce - koszt usług świadczonych przez inne jednostki: usługi transportowe, remontowe, łączności, dozoru mienia i usługi najmu,
c) opłaty i podatki - opłaty: sądowe, notarialne, skarbowe oraz podatki o charakterze kosztów np. podatek od nieruchomości,
d) wynagrodzenia - płace na rzecz pracowników: wynagrodzenia pieniężne, wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty,
e) świadczenia na rzecz pracowników - koszty świadczeń na rzecz pracowników: składki z tytułu ubezpieczeń społecznych i funduszu pracy oraz funduszu gwarantowanych świadczeń pracowniczych, odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, świadczenia z tytułu bezpieczeństwa i higieny pracy,
f) amortyzacja - koszty zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
g) pozostałe koszty - np. koszty z tytułu podróży służbowych, koszty reprezentacji i reklamy, ubezpieczenia majątkowe.

21. Do ewidencji kosztów z uwzględnieniem ich struktury rodzajowej służy zespół 4 – Koszty według rodzajów i ich rozliczenie.

22. W małych jednostkach gospodarczych można ograniczyć ewidencję kosztów tylko do układu rodzajowego. W większych jednostkach układ rodzajowy może być stosowany jako jeden z kilku przekrojów kosztów. W takim wypadku będzie on tylko wstępnym ujęciem kosztów.

23. W jednostkach gospodarczych, w których przedmiot działalności jest różnorodny koszty dzieli się na grupy o wspólnych cechach według:
a) typów działalności np.:
• koszty działalności podstawowej:
- koszty działalności produkcyjnej,
- koszty działalności usługowej,
- koszty działalności handlowej.
• koszty działalności pomocniczej,
• koszty ogólnego zarządu (ogólnozakładowe).
b) faz (funkcji) wynikających z rodzaju prowadzonej działalności np.:
• w jednostkach handlowych wymienia się:
- koszty zakupu,
- koszty magazynowania,
- koszty sprzedaży,
- koszty ogólne.
• w jednostkach produkcyjnych wymienia się:
- koszty zaopatrzenia,
- koszty produkcji,
- koszty sprzedaży,
- koszty ogólne.
c) miejsc powstawania kosztów np.:
• koszty poszczególnych wydziałów produkcyjnych,
• koszty zarządu.
d) sposobu odnoszenia na produkty pracy inaczej według nośników kosztów:
• koszty bezpośrednie (odnoszone na dany produkt na podstawie dowodów źródłowych),
• koszty pośrednie (nie da się ich odnieść bezpośrednio na poszczególne produkty, podział tych kosztów prowadzony jest za pomocą kluczy podziałowych).

24. Na podstawie wymienionych klasyfikacji tworzy się w jednostkach gospodarczych układy kosztów:
a) nośnikowy, który grupuje koszty bezpośrednie,
b) funkcjonalno-podmiotowy, który służy do ewidencji kosztów pośrednich według miejsc ich powstawania, uwzględniając komórki organizacyjne jednostki i ich funkcje (układ ten dostosowany jest do struktury organizacyjnej jednostki),
c) kalkulacyjny, obejmuje układ nośnikowy i podmiotowo - funkcjonalny.


25. W przeciwieństwie do układu rodzajowego wspólnego dla wszystkich jednostek prowadzących różną działalność gospodarcza. układ funkcjonalno-podmiotowy jest charakterystyczny, odrębny dla każdej jednostki.

26. Do ewidencji kosztów według miejsc ich powstawania (układ funkcjonalno-podmiotowy) i nośników (układ nośnikowy) służy zespól 5 - Koszty według typów działalności i ich rozliczenie.

27. W zależności od postanowień danej Jednostki gospodarczej ewidencja kosztów prowadzona jest w jednym z trzech wariantów:
a) wariant pierwszy - ewidencja kosztów w układzie rodzajowym (zespół 4); stosowany w jednostkach prowadzących jednorodną działalność gospodarczą i posiadających nie rozbudowaną strukturę organizacyjną,
b) wariant drugi - ewidencja kosztów w układzie funkcjonalno - podmiotowym i nośnikowym (zespół 5); stosowany w jednostkach prowadzących różną działalność gospodarczą i posiadających rozbudowaną strukturę organizacyjną,
c) wariant trzeci - wstępna ewidencja kosztów w układzie rodzajowym (zespół 4), a następnie rozliczenie kosztów na konta układu funkcjonalno - podmiotowego i nośnikowego (zespół 5) za pośrednictwem konta „Rozliczenie kosztów"; wariant, ten dostarcza najwięcej informacji na temat kosztów.

28. Ewidencję kosztów i przychodów reguluje zasada memoriałowa według, której koszty i przychody powstają w momencie ich wystąpienia niezależnie od terminu ich regulacji.

29. Podczas ustalania wyniku finansowego obowiązuje zasada współmierności przychodów i kosztów:
a) współmierność czasowa nakazuje uwzględnianie podczas ustalania wyniku finansowego przychodów i kosztów dotyczących tego samego okresu,
b) współmiemość przedmiotowa nakazuje uwzględnianie podczas ustalania wyniku finansowego przychodów i tylko tych kosztów, które są źródłem ich uzyskania a nie wszystkich poniesionych w danym czasie.