Schorzenia i defekty- choroby paznokci i włosów.

Wygląd paznokci może być odzwierciedleniem wieku pacjenta, wykonywanej pracy i ogólnego stanu zdrowia. Paznokcie są tak jak organizm narażone na wiele chorób. Stany patologiczne organizmu mogą mieć wpływ na zdrowie paznokci: zaburzenia wzrostu paznokci oraz ich zniekształcenie.
Choroby mające wpływ na zmiany paznokciowe to min.: wyprysk, łuszczyca, liszaj płaski, łysienie plackowate, pęcherzyca, kiła, brodawki zwykłe.
Leki wywołujące zmiany paznokciowe: leki malaryczne, tetracyklina, doustne środki antykoncepcyjne, psoraleny, retinoidy (pochodne witaminy A), arsen, złoto.

Zmiany w paznokciach mogą:
o Mieć charakter wrodzony
o towarzyszyć chorobom skóry
o występować w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, przemiany materii, narządów wewnętrznych
o być wywołane przez czynniki miejscowe pochodzenia urazowego, pasożytniczego, bakteryjnego
o powstawać na skutek zaburzeń odżywiania (niedobory pokarmowe, w tym braki witaminowe)
o Powstawać pod wpływem czynników zewnętrznych np.: wilgoć, temperatura
Zmiany w obrębie paznokcia są trudne do rozpoznania i identyfikacji, ponieważ obraz kliniczny w wielu przypadkach jest podobny.
Zmiany około paznokciowe możemy podzielić na pierwotne i wtórne.

Zmiany pierwotne:

Mogą stanowić poważny problem kosmetyczny. Leczenie ich jest trudne, a często wręcz nie możliwe. Czasami trzeba nawet dokonać chirurgicznego usunięcia chorej płytki.

• Bielactwo (kwitnące paznokcie, bielactwo rzekome paznokci)
Nazwa nie jest ścisła, gdyż choroba nie ma nic wspólnego z bielactwem nabytym skóry. Przyczyna jest nie znana. Być może zależy od specjalnych substancji białkowych odkładających się w płytce. Choroba ta polega na odkładaniu srebrzystobiałych plam, które pojawiają się początkowo na częściach przysadowych paznokcia, a później przesuwają się ku wolnemu brzegowi. Zwykle zmiany występują na paznokciach rąk jednego lub wielu paznokci u kobiet. Układ zmian może być punkcikowy, linijny, lub też mogą być zajęte całe płytki. Niektórzy twierdza, że sprawa choroby ma związek z grzybicą lub inną określoną jednostką chorobową.
Choroba stanowi jedynie defekt kosmetyczny.

Leczenie:
o stosowanie wszechstronnej ochrony paznokci
o odżywki
o dieta bogata w wapń.
• Palce pałeczkowate Hipokratesa (palce dobosza)
W schorzeniu tym dochodzi do przerostu i rozszerzeniu płytek paznokciowych, a dystalne części palców powiększają się. Taki obraz przypomina pałeczki dobosza - stąd nazwa. Zmiany w obrębie palców rąk towarzyszą ciężkim i przewlekłym chorobom układu oddechowego i serca.

• Bielactwo prążkowe
- białe poprzeczne prążki spowodowane przez zatrucie metalami ciężkimi, zaburzenia przemiany materii oraz mikrourazami kosmetycznymi. Może być samoistne lub dziedziczne.
• Bruzdowienie
Podłużne bruzdy - objaw normalny, nasilający się z wiekiem, a także w wyniku zaburzeń ukrwienia, w gośćcu przewlekłym, w przebiegu liszaja, reumatyzm.

Leczenie:
o delikatnie wygładzamy płytkę paznokciowa blokiem,
o stosowanie utwardzaczy zawierających włókna nylonowe.

• Poprzeczne bruzdy
Przesuwają się od macierzy ku wolnemu brzegowi; mogą być ledwo dostrzegalne lub głębokie; niekiedy powodują podział płytki. występuje zwykle po ciężkich chorobach zakaźnych, chorobach wyniszczających zwłaszcza z wysoką gorączką, zatruciach, leczeniu cytostatykami; może również towarzyszyć chorobom skóry, zwłaszcza wypryskowi lub łuszczycy. Z bruzdami poprzecznymi możemy się spotkać u osób po nieumiejętnie wykonanym zabiegu manicure, urazy mechaniczne.

Leczenie:
o delikatnie wygładzamy płytkę paznokciowa blokiem,
o stosowanie utwardzaczy zawierających włókna nylonowe.

• Łamliwość płytki paznokciowej
Zwykle wynika z zaburzeń odżywiania, u osób starszych i w ciężkich chorobach wyniszczających. Zmiany polegają na zwiększonej łamliwości płytki w skutek silnie rozwiniętych i głęboko drążących bruzd podłużnych. W częściach płytki powstają linijne bruzdowania podłużne, wzdłuż których w skutek dużego ścieńczenia płytek dochodzi do ich popękania, chropowatości powierzchni, nierównego ząbkowania wolnego brzegu. Zmniejsza się również twardość paznokcia. Do powstania łamliwości może się przyczynić kontakt z zasadami, benzyna, żywicami, używanie lakierów i zmywaczy acetonowych oraz częste moczenie i suszenie rąk.

Leczenie:
o utrzymywanie rąk w stanie suchym
o obcinanie paznokci na krótko
o stosowanie odżywek do paznokci z wapniem i utwardzaczy
o wcieranie kremów odżywczych i zmiękczających
o stosowanie leczniczych lakierów utwardzających
o stosowanie zmywaczy bezacetonowych z zawartością witamin i tłuszczów
o spożywanie żelatyny i preparatów magnezowych
o polerowanie płytek wolnego brzegu paznokcia specjalnymi pilnikami
• Oddzielanie się płytki paznokciowej (onycholiza)
Zmiana polega na rozwłóknieniu części łożyska paznokcia i stopniowym oddzielaniu płytki od podłoża. Oddzielanie rozpoczyna się na wolnym brzegu i postępuje w kierunku macierzy. Samo oddzielenie płytki następuje powoli. Zmiany zwykle rozpoczynają się na końcu jednego lub kilku paznokci i powiększają się dopóki nie oddzieli się 1/3 paznokcia. Obszar oddzielony jest blady ze względu na utratę odbicia światła od łożyska paznokciowego. Onycholiza stwarza przestrzeń podpaznokciową, w której mogą gromadzić się zanieczyszczenia i złuszczona keratyna, co powoduje różnorodne zabarwienie paznokcia od białego poprzez szary, żółty, brązowy do czarnego, w zależności od przyczyny. Ból może pojawić się w przypadku dalszego rozciągania pod wpływem urazu lub dodatkowej czynnej infekcji. Jeżeli objawy utrzymują się przez kilka miesięcy łożysko paznokcia staje się ciemne i nieregularnie pogrubione. Najczęstszymi przyczynami oddzielania się płytki paznokciowej są substancje chemiczne (cement), detergenty, kosmetyki do pielęgnacji paznokci, podrażnienie i wilgoć. Częściej zajęte są paznokcie rąk. Objaw ten występuje głównie wśród gospodyń domowych, barmanów, kosmetyczek, mechaników i pracowników budowlanych.
Oddzielanie się płytki paznokciowej może być także spowodowane urazem, chorobami skóry, ogólnoustrojowymi.

Leczenie:
o jeżeli to możliwe wykrycie i usunięcie przyczyny
o obcinanie odstających części paznokcia
o stosowanie miejscowo środków odkażających
o pędzlowanie nalewka jodowa

• Przerost płytki paznokciowej (szponowatość paznokci)
Zgrubienie płytki, znaczne wydłużenie a niekiedy zakrzywienie, co nadaje kształt szponowaty. W przypadkach zaawansowanych zmian dochodzi do zakrzywienia się paznokcia dając obrazy przypominające rogi baranie. Płytka paznokciowe traci połysk, zmienia się jej zabarwienie na brunatnobrazowe, żółte, szare lub ciemnobrunatne. W przypadku zmian wrodzonych przerost występuje na wszystkich płytkach. W przypadku zmian urazowych jedynie na jednym lub dwóch. Przyczyny szponowatości są różne najczęściej spowodowane są wielokrotnymi urazami płytek paznokciowych, ucisk obuwia, zaburzenia w krążeniu obwodowym, zaniedbania higieniczne, skłonności rodzinne.

Leczenie:
o chirurgiczne usunięcie paznokcia i wyłyżeczkowanie macierzy (zalecane jedynie u młodych osób)
o ścinanie paznokcia i szlifowanie przy użyciu szybkoobrotowych szlifierek

• Zanik płytki paznokciowej
Płytka paznokciowa staje się coraz cieńsza i zmniejsza się jej wielkość i spoistość. Możliwy jest całkowit zanik płytki paznokcia. Stan miejscowy zależy od rozległości i zaawansowania procesu chorobowego. Zmiany zanikowe paznokci wrodzone są wyrazem tzw. "defektu ektodermalnego" polegającego na zaburzeniach wzrostu różnych struktur i narządów pochodzących z tej samej części zarodka płodowego. Często obserwuje się więc współistnienie zaburzeń rozwoju paznokci, włosów, stawów czy nawet układu nerwowego.
Zmiany zanikowe mogą pojawiać się także w związku z niektórymi chorobami przebiegającymi w obrębie macierzy i niszczącymi płytkę paznokciową (stan zapalny, zakażenie, stan ropny). Na zanik płytki paznokciowej mogą wpływać również zaburzenia gruczołów wydzielania wewnętrznego i inne choroby ogólnoustrojowe.

• Zakleśnięcie płytki paznokciowej
Polega na talerzykowatym wgłębieniu płytki, który może pojawić się na jednym lub kilku paznokciach. Zmiany te występują najczęściej występują w niedokrwistości, choć nie są zależne jedynie od niedoboru żelaza. Mogą występować w przebiegu czerwienicy. W nielicznych przypadkach stwierdza się nieliczne zmiany.

Leczenie:
o preparaty z żelazem
o wyciągi z wątroby
o witaminy z grupy B i C

• Zmiany zabarwienia płytki paznokciowej
Mogą one występować w skutek zewnętrznego kontaktu z różnym i substancjami barwiącymi, chemicznymi, stosowaniem środków do pielęgnacji paznokci (np.: nadmanganian potasu, lipas barwą paznokcie na brązowo, lakiery i zmywacze na żółtawo, zakażenia bakteryjne beztlenowcami na kolor zielony itd.) lub też zależy od przyjmowania różnych leków do wewnątrz. Mogą być także spowodowane różnymi stanami chorobowymi jak żółtaczka, zaburzenia krążenia.

Leczenie:
o usunięcie przyczyny

• Zespół żółtych paznokci
Paznokcie są w tym przypadku wyraźnie zgrubiałe, nieelastyczne, nadmiernie wypukłe co nadaje im kształt beczułkowaty. Obrąbek paznokci jest zgrubiały i spadzisty, natomiast łąkotka jest zupełnie niewidoczna. Pogrubiałe płytki paznokciowe często przyjmują żółtawą lub żółtawo-zieloną barwę - stąd nazwa . Choroba często towarzyszą zastojowi chłonki w kończynach i astmie.
• Zmiany paznokciowe wywołane przez kosmetyki i niewłaściwą pielęgnację
• Szorstkość paznokci, tzw. dystrofia paznokci
Choroba często obejmuje wszystkie paznokcie; są one bardzo szorstkie i sprawiają wrażenie przetarcia ich powierzchni papierem ściernym, jakby posypane szarym pyłem Przyczyną może być łysienie plackowate, liszaj. Zmiany w obrębie płytek paznokciowych pojawiają się najczęściej w dzieciństwie czasem dopiero w wieku dorosłym. Zmianom tym często towarzyszy wklęśniecie paznokcia.

Leczenie:
o delikatne wygładzenie płytki paznokciowej blokiem

• Wklęśnięcie płytki paznokciowej, paznokcie łyżeczkowate (koilonychia).
Przyczyną tego schorzenia są najprawdopodobniej zaburzenia w synchronicznym wytwarzaniu dwóch warstw płytki paznokciowej. Do zmian te często towarzyszą różnym chorobom ogólnoustrojowym .Objawy- Środkowa część płytki paznokciowej ulega szerokiemu płytkiemu zagłębieniu, a wolny brzeg paznokcia unosi się i wywija ku górze. Przyczyną jest niedobór żelaza. Występuje przy chorobach tarczycy, u chorych dializowanych lub po przeszczepach nerek.
• Paznokcie rurkowate (wrodzone pogrubienie paznokci).
Jest to dziedziczna choroba często współistniejąca z nadmiernym rogowaceniem dłoni i stóp.
Paznokcie są zgrubiałe i nadmiernie uwypuklone w osi długiej, szersze u podstawy i zwężające się na wolnym końcu płytki. Pod płytką paznokciową gromadzą się zbite masy rogowe silnie związane z łożyskiem.

• Kruchość paznokcia
Występuje przy braku krzemu w organizmie.

Leczenie:
o uzupełnienie braków krzemu

Zmiany wtórne:
• Grzybice paznokci
Stanowią około 50% chorób paznokci. Charakteryzują się zgrubieniami, przebarwieniami, łamliwością paznokci, rozwarstwianiem, częściowym wykruszaniem, nadmiernym rogowaceniem i pobruzdowanie, płytek paznokciowych. Grzybice często występują u osób z zaburzeniami odporności komórkowej, zaburzeniami hormonalnymi ( zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy). Zakażeniom sprzyja ogólne osłabienie organizmu w wyniku chorób wyniszczających (np. cukrzycy), załamanie sił odpornościowych, długotrwałe leczenie antybiotykami i lekami immunosupresyjnymi, większość grzybów jest zakaźna dla otoczenia. Zmiany rozpoczynają się od wolnego brzegu paznokcia. Płytka staje się szara lub zielonkawa, matowa, krucha, łamliwa, występuje nieregularne poprzeczne lub podłużne bruzdowanie płytki, aż do całkowitego jej spełznięcia. W cięższych przypadkach może dojść do gromadzenia się mas rogowych pod płytkami paznokciowymi. Początkowa są zajęte pojedyncze płytki paznokciowe, lecz zakażenie przenosi się łatwo na pozostałe.

Leczenie:
o konsultacja z lekarzem
o stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych
• Drożdżyca
Bardzo zakaźna choroba, rozpoczynająca się od wału paznokcia. W tym miejscu powstaje stan zapalny. Objawia się silnie zaczerwienionym i obrzękniętym wałem, z którego wydostaje się ropa. W następnym etapie zmiany obejmują płytki, które staje się szarobrunatne, bez połysku, przerośnięte i rozwarstwione.

Leczenie:
o konsultacja z lekarzem
o stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych
o eliminacja czynników sprzyjających (np.: nie należy moczyć rąk)

• Zapalenie wału paznokciowego, zespół zielonych paznokci
.
To niebolesne zapalenie wałów paznokciowych z zielonym zabarwieniem płytek, spowodowane zakażeniem przez Pseudomonas aeruginosa. Do zakażenia dochodzi u osób często moczących ręce w wodzie z dodatkiem detergentów - gospodyń domowych, zmywaczy naczyń. UWAGA: żółte zabarwienie płytki paznokciowej, jej kruchość, rogowacenie podpaznokciowe stwierdzamy po zakażeniu grzybem.

Leczenie:
o konsultacja z lekarzem
o stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych
o eliminacja czynników sprzyjających (np.: unikać zamaczania rąk)

• Łuszczyca paznokcia
Zazwyczaj towarzyszy łuszczycy skóry, lecz może występować samoistnie. Płytka paznokciowa staje się wówczas matowa, krucha, zgrubiała, czasami istnieją punkcikowe wgłębienia jak na naparstku. Zmiany ustępują bardzo powoli i opornie.

Leczenie:
o konsultacja z lekarzem
o smarowanie płytek paznokciowych preparatami dziegciowymi
o doustne przyjmowanie wit. A
o stosowanie maści salicylowej
o fototerapia

• Zanokcica
Zmiany zapalne w otoczeniu paznokcia pochodzenia bakteryjnego (najczęściej wywołują ją bakterie - gronkowce, paciorkowce). Przyczyną zanokcicy przewlekłej są zakażenia grzybicze (drożdżaki). Często zanokcica powstaje w wyniku urazu opuszki palca (ukłucie zanieczyszczonym przedmiotem), przy naderwaniu paznokcia. Występuje ona też przy maceracji blaszki płytki paznokciowej, która powstaje w wilgotnym środowisku oraz w cukrzycy. Charakteryzuje się zaczerwienionym wałem paznokciowym, często wydobywa się ropa. Choroba ma przebieg ostry, zmiany są bardzo bolesne. Po przebiciu pojawia się wydzielina ropna. Nie jest chorobą zakaźną.

Leczenie:>
o konsultacja z lekarzem
o antybiotykoterapia
o zewnętrzne okłady z ichtiolu, sody
o w ciężkich przypadkach konieczna jest ingerencja chirurga - nacięcie, sączkowanie lub chirurgiczne usunięcie płytki paznokciowej

Piękne włosy to zdrowe włosy. O tym wie każdy, komu chociażby raz włosy przysporzyły problemów. Nie od dziś wiadomo, że bez mocnych i zadbanych włosów nie ułożymy żadnej, tym bardziej najmodniejszej fryzury. Najczęściej przeszkadzają nam w tym rozmaite choroby naszych kosmyków, martwi ich struktura (suche, cienkie włosy), niepokojem przyprawia ich wypadanie. To nasze najczęstsze problemy z włosami. Na szczęście w dzisiejszych czasach mamy na rynku całą armię produktów do pielęgnacji włosów, które pomogą nam uporać się z każdym defektem urody.
Najczęstszym problemem, który dotyka włosy Polaków jest łupież. Jest on bolączką dla ponad połowy mieszkańców naszego kraju. Stał się na tyle powszednią, choć uporczywą dolegliwością, że często ignorujemy jego objawy. Jak przekonują dermatolodzy i specjaliści od pielęgnacji włosów - niesłusznie go bagatelizujemy, często też mylimy z innymi chorobami skóry głowy. A to właśnie niedostateczne dbanie o higienę jest przyczyną łupieżu. Co prawda coraz częściej używamy odpowiednich środków do mycia włosów, jednak robimy to niedbale i w pośpiechu. Niedokładne spłukiwanie resztek szamponu czy odżywki powoduje pozostawienie preparatów u nasady włosów, co z kolei przyczynia się do powstania łupieżu, ułatwiając naskórkowi zbyt szybkie złuszczanie. Nikt z nas nie lubi białych łusek na ubraniach czy ramionach. Musimy pamiętać, że leczenie łupieżu jest bardzo trudne, wymaga czasu, cierpliwości i systematyczności w używaniu kosmetyków do włosów.
Kolejnym kłopotem, z którym zmaga się wiele osób jest wypadanie włosów. Przyczyny tej dolegliwości są rozmaite – zła dieta, niedobór witamin i minerałów, nieodpowiednia pielęgnacja i stylizacja, problemy zdrowotne (genetyczne, hormonalne). Normą jest, że codziennie tracimy od 100 do 200 włosów, problem pojawia się wtedy, gdy tracimy je nadmiernie i w bardzo szybkim tempie. W najgorszym wypadku może to doprowadzić do łysienia bądź znacznego przerzedzenia włosów. Na tego rodzaju przypadłości szczególną uwagę zwracać muszą kobiety w okresie menopauzy, a także mężczyźni, w których rodzinach utrata włosów jest sprawą dziedziczną. Sygnałem do zatroszczenia się o włosy powinno być też dla nas rozdwajanie ich końcówek , nadmierne przesuszenie bądź przetłuszczanie się włosów, a także inne oznaki zniszczenia struktury włosa. Pamiętajmy, że zdrowe włosy są oznaką zdrowia całego organizmu!