Popularne usługi internetowe

WWW (WORLD WIDE WEB - światowa pajęczyna stron). WWW to obecnie najintensywniej rozwijająca się usługa dostępna w sieci Internet. Idea WWW powstała w Europejskim Laboratorium Fizyki Cząsteczek (CERN) w Szwajcarii i w ciągu kilku lat opanowała większość zasobów i transmisji danych w Internecie. Swoją olbrzymią popularność WWW zawdzięcza przede wszystkim sposobowi prezentacji dokumentów, który umożliwia zamieszczanie zdjęć, grafiki, krótkich filmów czy muzyki. O WWW można myśleć jako o nieskończonym systemie teletextu, z informacjami na każdy wyobrażalny temat, zawierający pełne kolorów zdjęcia w wysokiej rozdzielczości, animacje i dźwięki.

Najpopularniejsze wyszukiwarki internetowe:
www.onet.pl, www.wp.pl, www.interia.pl, www.altawista.com, www.hotbot.com, www.chip.pl, www.google.pl Jeśli chcemy skorzystać z WWW musimy dysponować programem takim jak Internet Explorer, NCSA Mosaic lub Netscape Navigator.
DNS (Domain Name System –system nazw domenowych). DNS dzieli nazwy na grupy i podgrupy, utrzymywane i administrowane przez różnych operatorów. Na przykład 198.181.29.198 jest adresem strony internetowej naprowadzającej na zasoby informacyjne w Polsce. Dla ułatwienia zapamiętywania adresów wprowadzono adresy symboliczne, które są tłumaczone przez komputery zainstalowane w sieci na adresy właściwe. W podanym przykładzie adresem symbolicznym jest polska.pl. W Internecie istnieje więc mechanizm pozwalający przyporządkować każdej nazwie adres numeryczny. Nie może to być, ze względu na rozmiary i trudności w administracji, jedna baza danych zawierająca dziesiątki milionów adresów. System ten nie ma centralnej bazy danych o adresach komputerów w sieci. Informacje o nich są dzielone pomiędzy tysiące komputerów, zw. serwerami nazw domenowych, zorganizowanych hierarchicznie w postaci drzewa. Początek rozgałęzienia drzewa jest nazywany korzeniem (ang. root). Nazwy domenowe najwyższego poziomu, oprócz tradycyjnych trzyliterowych domen w USA, zawierają dwuliterowe domeny narodowe oparte na zaleceniu ISO 3166 (z wyjątkiem brytyjskiej domeny uk). Główna domena krajowa w Polsce jest oznaczona przez pl. Znaczenie domen trzyliterowych jest następujące: com — organizacje komercyjne; edu — instytucje edukacyjne; gov — agencje rządowe; mil — organizacje wojskowe; net — organizacje utrzymania sieci komputerowych; org — pozostałe organizacje. Z każdym węzłem w drzewie jest związana etykietka, która składa się z kolejnych nazw węzłów, począwszy od danego węzła aż do korzenia, oddzielonych kropkami. Na przykład etykietą węzła UW w Uniwersytecie Warszawskim będzie uw.edu.pl. Komputer w Australii, nadający pocztę do odbiorcy w tym węźle, wysyła prośbę o rozszyfrowanie nazwy do najbliższego lokalnego serwera DNS. Jeżeli lokalny serwer nie ma tej informacji, kieruje zapytanie dalej, aż do administratora domeny, w której jest szukany węzeł. Otrzymana informacja jest przechowywana przez pewien czas w pamięci buforowej lokalnego serwera DNS. Jeżeli więc szukany adres jest często używany, nie trzeba za każdym razem wysyłać zapytania do serwera administrującego domeną. Administrator każdej domeny, na przykład pl w podanym przykładzie, może dodawać do niej nowe adresy bez powiadamiania wszystkich komputerów na świecie o zaistniałej zmianie.

Poczta elektroniczna (e -mail) - jedna z podstawowych usług dostępnych w sieciach komputerowych, polegająca na przesyłaniu komunikatów tekstowych, lub całych plików tekstowych, graficznych bądź multimedialnych pomiędzy użytkownikami sieci, którzy identyfikowani są przez adresy. Najpopularniejszym typem poczty elektronicznej jest poczta dostępna w sieci Internet.
Jest to obecnie najszybsza i najtańsza forma porozumiewania się pomiędzy użytkownikami sieci. Poczta działa na zasadzie przesyłania informacji do wybranego użytkownika i zapisywania jej w skrzynce, gdzie przesyłka czeka na odbiór. Użytkownik, który rozpoczyna pracę w sieci, może być informowany, że czeka na niego poczta. Otrzymuje ją za pośrednictwem programu obsługi poczty (np. MS Outlook).Przesyłać można drobną korespondencję tekstową, a także pliki binarne przygotowane za pomocą dowolnych programów. Poczta dociera do użytkownika sieci niemal natychmiast. Szybkość przesyłania informacji zależy od obciążenia sieci. List przechodzi przez kolejne węzły, gdzie czeka na możliwość dalszego przesyłania. Dzięki programowi Microsoft Outlook Express wszystkie narzędzia do komunikacji w trybie on line znajdują się na pulpicie - można za ich pomocą wymieniać pocztę e-mail z przyjaciółmi albo dołączyć do grup dyskusyjnych, aby dzielić się pomysłami i informacjami.
Jeśli mamy kilka kont pocztowych od różnych usługodawców internetowych (ISP), możemy używać ich wszystkich z jednego okna, ustawić osobne konta i hasła dla każdego z nich.


Jeśli usługodawca internetowy używa serwera poczty IMAP dla poczty przychodzącej, możemy odczytywać, przechowywać i porządkować wiadomości w folderach na serwerze bez pobierania wiadomości i umieszczania ich na własnym komputerze. W ten sposób można oglądać wiadomości z dowolnego komputera, który może połączyć się z serwerem.
Nazwy i adresy możemy zapisać w książce adresowej importując je z innych programów, wpisując je, dodając je z otrzymanych wiadomości e-mail lub wyszukując popularne internetowe usługi katalogowe (białe strony). Przy uzyskiwaniu dostępu do internetowych usług katalogowych książka adresowa obsługuje protokół LDAP (Lightweight Directory Service Access Protocol).
IRC (Internet Realy Chat – rozmowy na żywo) - jest to system umożliwiający prowadzenie zbiorowych dyskusji w jednym z około dwóch i pół tysiąca istniejących obecnie kanałów poprzez wysłania wiadomości do wszystkich osób włączonych w dany kanał lub wiadomości prywatne do wybranego uczestnika dyskusji. Programy obsługujące IRC pozwalają na dyskusję na kilku kanałach jednocześnie. Każdy z uczestników dyskusji IRC przed przystąpieniem do rozmowy musi wybrać sobie identyfikator, unikalny w skali danego kanału. Każda wypowiedź pojawiająca się na ekranach wszystkich osób na danym kanale, jest poprzedzona tym identyfikatorem. Oprogramowanie IRC daje możliwość zwracania się bezpośrednio do wybranego rozmówcy. Protokół IRC pozwala również uzyskać informacje o osobach używających identyfikatorów. Przykładowymi komendami mogą być /amsg, /whois, /chanel, itp. itd. Są niezwykle przydatne gdy chcemy się czegoś dowiedzieć bez wiedzy rozmówcy ( np. poznać jego adres e-mail ). Nazwy kanałów IRC rozpoczynają się od znaku # poprzedzającego nazwę, a na liście podany jest również preferowany na kanale temat rozmów. Istnieją również kanały prywatne różniące się od publicznych tym że aby się tam dostać, włączyć do rozmowy trzeba znać hasło lub posiadać specjalne zaproszenie. Rozmowy mogą być wzbogacone efektami dźwiękowymi lub graficznymi, a nawet odpowiednie oprogramowanie IRC ( Microsoft Comic Chat for Windows 95 ) proponuje możliwość rozmowy w formie komiksu.

Talent- jest usługą pozwalającą na zdalne zalogowanie na danej maszynie przy użyciu protokołu TCP/IP. Program wykonujący tę usługę nazywa się również "telnet" i w istocie jest emulatorem lokalnego terminala. Z punktu widzenia systemu nie jest bowiem istotne, czy użytkownik pracuje lokalnie, czy też zdalnie, jedyną różnicą może być szybkość odpowiedzi systemu na polecenia. Pod wszystkimi innymi względami terminal emulowany przez program telnet zachowuje się dokładnie tak samo, jako lokalny terminal serwera, czyli najpierw daje nam do obejrzenia login, a po wpisaniu identyfikatora i hasła udostępnia powłokę.
FTP (File Transfer Protocol – efektywna transmisja plików) - Umożliwia on przeciętnemu użytkownikowi manipulowanie plikami na zdalnych komputerach oraz ściąganie udostępnionych w tysiącach obecnych archiwów plików


Protokoły:
TCP / IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) - protokół odpowiedzialny za monitorowanie urządzeń sieciowych i zarządzanie nimi; protokół do monitorowania sieci.
HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) - jeden z protokołów internetowych, używany do transferu stron WWW. Podstawowy protokół, za pomocą którego komunikują się klienci i serwery sieci Web. HTTP jest protokołem poziomu aplikacji dla rozproszonych, współpracujących ze sobą, hipermedialnych systemów informacyjnych; jest to generyczny, bezstanowy protokół zorientowany obiektowo. Cechą protokołu HTTP jest możliwość wpisywania i negocjacji reprezentacji danych, dzięki czemu systemy mogą być budowane niezależnie od rodzaju transferowanych danych.
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - podstawowy protokół transferu poczty elektronicznej, jeden z protokołów wchodzących w skład rodziny TCP/IP służący do przesyłania poczty elektronicznej; zdefiniowany w dokumentach STD 10 i RFC 821.

World Wide Web jest używana do publikacji informacji w formie elektronicznej. Może przesadą jest stwierdzenie, że jest ona największą rewolucją w sposobach publikacji od czasu wynalezienia maszyny drukarskiej – ale tylko niewielką przesadą. Każdy, kto posiada połączenie z siecią może zapełnić kawałek miejsca w "pajęczynie", budując własną stronę (home page), zyskując przez to szansę, że jego punkt widzenia poznają tysiące ludzi z całego świata.
Jest to sieć dokumentów powiązanych ze sobą odnośnikami hipertekstowymi, dokumentów multimedialnych, zawierających oprócz tekstu także grafikę, dźwięk, sekwencje wideo. Dokumenty te są umieszczone na serwerach HTTP (HyperText Transfer Protocol). Do odczytywania dokumentów czy też stron World-Wide Web przeznaczone są przeglądarki. Dokumenty World-Wide Web pisane są przy użyciu języka HTML, a najbardziej popularnym formatem graficznym jest GIF.

Grupy dyskusyjne Usenet (newsgroups) to mająca mniejszy zasięg, choć szybko rozwijająca się usługa pozwalająca na publiczne dyskusje w grupach poświęconych różnym zagadnieniom, podobna w wykorzystaniu do poczty elektronicznej; pokrewną usługą są listy dystrybucyjne, różniące się od grup sposobem rozsyłania wiadomości i dostępnością. Za odpowiednik można by przyjąć kluby dyskusyjne czy też wszelkiego rodzaju uporządkowane dyskusje.
Grupy dyskusyjne różnią sie od poczty elektronicznej tak, jak dyskusja w pełnym ludzi pokoju od ustronnego spotkania w cztery oczy. Gdy chcemy wysłać wiadomość do jednej, konkretnej osoby – używamy poczty elektronicznej. Gdy chcemy podzielić się swoimi opiniami na jakiś temat, wykorzystujemy do tego grupy dyskusyjne.
Na świecie istnieje ponad dziesięć tysiecy grup dyskusyjnych na prawie każdy temat, zorganizowanych w całą hierarchię, widoczną w ich nazwach. W Polsce istnieje niemal dwieście grup dyskusyjnychi kilkanaście serwerów, na których są przechowywane.
Zapis działania grupy dyskusyjnej ma postać zbioru listów, z których każdy posiada temat, nadawcę i datę wysłania. Odpowiedzi na poruszane tematy powiązane są z pierwszym listem na dany temat. Wypowiedzi w dyskusji przechowywane są tylko przez pewien czas, zwykle tydzień, inaczej uczestnicy dyskusji szybko utonęliby w powodzi informacji. Niektóre grupy mają swoje archiwa w postaci dokumentów World-Wide Web.
Do korzystania z grup dyskusyjnych stworzono specjalne programy; można jednak i tu używać przeglądarek Netscape Navigator czy Internet Explorer; oba programy mają wbudowane moduły dyskusyjnych. Wystarczy znaleźć serwer grup dyskusyjnych blisko siebie i wybrać interesujące grupy.

Biblioteki plików
Biblioteki plików FTP (File Transfer Protocol) to możliwość uzyskania programów, plików z grafiką lub dźwiękiem z zorganizowanych tematycznie bibliotek plików komputerowych (FTP sites), często powiązana ze stronami World Wide Web. Jest to odpowiednik wszelakiego rodzaju składowisk, sklepów, wypożyczalni, gdzie można wyszukać i otrzymać potrzebne rzeczy.
Wysyłanie plików razem z pocztą jest dobre dla porozumiewania się dwóch osób. Przy większej liczbie użytkowników lepiej jest stworzyć bibliotekę plików i uczynić ją dostępną dla wszystkich... lub tylko dla wybranych.
Biblioteka plików jest zakładana na komputerze podłączonym do sieci, na którym pracuje program – serwer FTP. Całość – pliki, komputer i oprogramowanie, nazywana jest po prostu serwerem FTP albo miejscem (site) FTP, czasem też biblioteką FTP. Użytkownik ma do dyspozycji inny program – klient FTP, który pozwala na połączenie się z danym komputerem, wędrówkę po katalogach i wybieranie plików do przegrania.
Na świecie stworzono tysiące serwerów FTP. Na wielu z nich przechowywane są programy darmowe lub dostępne za niewielką opłatą. Producenci sprzętu i oprogramowania mają swoje własne serwery, gdzie dostępne są wersje demonstracyjne programów, najnowsze sterowniki (do kart wideo czy dźwiękowych, drukarek...) i materiały informacyjne
Do przeszukiwania bibliotek FTP i znajdowania konkretnych plików wraz z miejscami, skąd można je przegrać służy system Archie, który możemy używać przy pomocy specjalnego programu – klienta Archie.
Dość dobrym programem do pracy z biblioteki FTP jest też Netscape Navigator. Pozwala on wyświetlać zawartośc katalogów i przegrywać pliki – to, co najważniejsze w użyciu FTP.

Gopher
Gopher jest systemem wyszukiwania dokumentów stworzonym przez University of Minnesota Microcomputer Center. Można go traktować także jako usługę informacyjną, jedną z form prezentacji informacji w Internecie; usługę niegdyś bardzo atrakcyjną i lepszą od FTP, ale dziś wypieraną przez World-Wide Web.
Do pracy z Goperem potrzebny jest program pracujący jako klient systemu Gopher. Program ten wyświetla na ekranie listę obiektów: katalogów i dokumentów. Lista ta tworzy wirtualną przestrzeń zwaną Gopherspace: jej elementy mogą być fizycznie położone o tysiące kilomentrów od siebie. Każdy dokument posiada opisową nazwę i ikonkę, oznaczającą typ dokumentu: tekst czy grafikę. Wskazanie dokumentu powoduje jego otwarcie w programie, który potrafi sobie z nim poradzić: na przykład edytor tekstu dla plików ASCII, program graficzny dla zdjęć.
W zamierzchłych czasach Internetu, gdy jeszcze nie znano World-Wide Web, Gopher spełniał podobną funkcję jak owa "pajęczyna" – był metodą publikacji informacji w Internecie, szeroko stosowaną przez uczelnie i instytucje rządowe. Jak się okazało World-Wide Web potrafi robić to samo i to znacznie lepiej, więc serwery Gophera zaczynają zanikać.
Znajdujące się na serwerach Gophera informacje mogą być wyszukiwane przy pomocy narzędzia zwanego Veronica. Ma ono ciekawą nazwę: tłumaczona jest ona albo poważnie i technicznie jak Very Easy Rodent Oriented Network Indexing and Cataloguing Archive (czyli VERONICA) albo mniej poważnie – po prostu Veronica... a Veronica jest dziewczyną Archie'go w znanym amerykańskim komiksie.
Do pracy z serwerami Gophera można używać specjalnych programów; ale doskonale radzi sobie tutaj przeglądarka World-Wide Web.
IRC i pozostałe usługi
IRC, czyli internetowe pogawędki (Internet Relay Chat) to możliwość bezpośredniej rozmowy grupy osób w czasie rzeczywistym, gdzie głos zastępowany jest przez tekst wpisywany z klawiatury komputera. W IRC istnieja kanały, na których rozmawia pewna grupa osób, od kilku do kilkuset; można również nawiązywać rozmowy tylko dwóch osób, niewidoczne dla innych. Jest to stosunkowo nowa usługa, obejmująca wąski krąg, ledwie kilka tysięcy osób w Polsce.
Podobną usługą jest ICQ (od I seek you – “szukam cię”) – odpowiednik urządzenia przywoławczego popularnie określanego jako pager, gdzie można wysyłać i otrzymywać krótkie, dosłownie kilkuzdaniowe wiadomości, które osoba posiadająca takie same oprogramowanie otrzyma czasem już w kilkanaście sekund po wysłaniu przez nas.
To najbardziej znane usługi internetowe. Można by jeszcze wymienić usługę przekazywania ciągłego sygnału (streaming) audio lub wideo firmy RealMedia. Pozwala ona na przykład na słuchanie radia przez Internet czy odtworzenie przemówienia. Jest to dobry sposób na przykład dla partii na pokazanie jej przemówienia jej polityka na swojej stronie. Usługa ta jest związana z World Wide Web – pliki komputerowe zawierające dźwięk czy ruchomy obraz są dostępne ze stron World Wide Web.
Ten sam użytkownik z reguły korzysta z więcej niż jednej usługi informacyjnej, najczęściej są to poczta elektroniczna i World Wide Web.