Wpływ człowieka na środowisko

„W miastach białych ludzi nie ma spokojnego miejsca. Miejsca, gdzie można by posłuchać szmeru rozwijających się wiosną liści lub chrobotu owadzich skrzydeł… A cóż to za życie, jeśli człowiek nie może usłyszeć głosu lelka lub nocnej sprzeczki żab nad stawem?... Cokolwiek przydarzy się ziemi, przydarza się i synom ziemi. Jeśli ludzie spluwają na ziemię, plują na siebie samych. Tyle wiemy, że ziemia nie należy do człowieka, że to człowiek należy do ziemi. Wszystko jest ze sobą połączone, jak krew, która jednoczy rodzinę. Cokolwiek przydarzy się ziemi, przydarza się i synom ziemi. Człowiek nie splata sieci życia, jest w niej jedynie wątkiem. Cokolwiek uczyni tej sieci, czyni to sam sobie.”

Wódz Indian Seattle

Zdrowie – stan pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu, a nie tylko brak choroby czy kalectwa (definicja przedstawiona w konstytucji Światowej Organizacji Zdrowia – WHO).

Każdy z nas doskonale zdaje sobie sprawę, jak ważny wpływ na nasze zdrowie mają tereny zielone. Gdyby nie one, życie ludzkie nie istniałoby oraz nie miałoby szans ewaluować. To właśnie rozwój roślin zwiększył miliony lat temu zawartość tlenu w atmosferze, co stało się bodźcem dla gwałtownego rozwoju świata zwierzęcego. Według amerykańskich naukowców zagłada jednego gatunku roślin może prowadzić do eliminacji 30 gatunków zwierząt. Rośliny przetwarzają światło słoneczne na zapasy energii chemicznej, które pod postacią pokarmu są warunkiem istnienia zwierząt. Tak naprawdę na każdym kroku jesteśmy zależni od świata roślinnego – poprzez zaopatrzenie stołów, szpitali do wpływu na glebę i klimat. Rośliny zielone odgrywają zasadniczą rolę w globalnym obiegu pierwiastków węgla, azotu oraz tlenu. Wpływają na opady deszczu oraz stabilizują temperaturę. Czasami są źródłem wody dla rzek. Stanowią główny magazyn materiału genetycznego naszej planety oraz są miejscem pojawiania się nowych gatunków. Stanowią miejsce do życia zwierząt i ludzi. W procesie fotosyntezy rośliny wdychają dwutlenek węgla, a wydychają tlen, który jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.

Pomimo wielu pozytywnych czynników, które wpływają na zdrowie człowieka, ludzie niszczą te dobrodziejstwa dzisiejszą techniką. Budowanie nowych fabryk, powiększająca się liczba spalin oraz bezpośrednie wycinanie lasów. Główne skutki tych działań to m.in.:

- dziura ozonowa

- efekt cieplarniany

- kwaśne deszcze

- smog

DZIURA OZONOWA

Pierwsze ubytki w dziurze ozonowej zostały odkryte w październiku 1982 roku przez brytyjskich naukowców na Antarktydzie. Początkowo nie dowierzali w wiarygodność tego odkrycia, jednak w ciągu kolejnych dwóch lat odnotowali oni ponowne ubytki ozonu. Proces ten postępuje nadal…

Odkąd doszło do tego odkrycia, prowadzone są setki badań dotyczących ubywania ozonu w atmosferze. Stwierdzono, że nas Antarktydą ubyło ponad 40% skupionego tam ozonu. Badania wykazały, że zmniejszenie warstwy ozonowej wystąpiło również na Syberii i na biegunie północnym.
Głównym winowajcą tego ubytku warstwy ozonowej jest człowiek, który wysyła do atmosfery różnorodne produkty.
Przykładami są np. tlenki azotu, produkowane przez samoloty poruszające się na dużych wysokościach.
Kolejnym przykładem są chlorofluorometany (CFM). Używane są one jako środki chłodzące w lodówkach, urządzeniach klimatyzujących oraz w samolotach. Wykorzystywane są także w rozpylaczach i aerozolach, do wytwarzania plastyku i pianki (używana przy wyrobie materiałów, poduszek, izolacyjnych materiałów budowlanych i pojemników na żywność.


We wrześniu 1987 roku 24 kraje podpisały w Montrealu porozumienie, w którym zobowiązały się od stycznia 1989 roku wprowadzić u siebie system produkcyjny zmniejszający emisję produktów szkodliwych dla warstwy ozonowej.
W lutym 1987 roku 80 państw podpisało w Helsinkach zgodę na zaprzestanie produkcji CFM.

EFEKT CIEPLARNIANY

Dwutlenek węgla jest gazem odpowiedzialnym za powstawanie efektu cieplarnianego. Gaz ten tworzy warstwę przepuszczającą promienie słoneczne, która zatrzymuje nadmiar ciepła wypromieniowanego z powierzchni Ziemi i w ten sposób unika gwałtownego wychładzania. Rośliny kontrolują grubość tej warstwy pochłaniając znaczne ilości dwutlenku węgla.
Ta kontrola może zostać zakłócona poprzez wycinanie terenów zielonych, które spowodują gwałtowny wzrost dwutlenku węgla w atmosferze. Nagrzane powietrze zgromadzi się nisko w atmosferze, tworząc efekt cieplarniany.
Efekt cieplarniany ciągle powiększa się, przez co następuje ocieplenie klimatu. Przemysł, sprzęt gospodarstwa domowego oraz środki transportu wydzielają dwutlenek węgla, tlenki azotu, metanu, freony oraz ozon przyziemny. Wydzielanie tych gazów wciąż wzrasta, a liczba lasów maleje. Tak więc równowaga zostaje zakłócona.

KWAŚNE DESZCZE

Kwaśne deszcze to płynne opady, o niskim pH, które zawierają w roztworze kwasy siarkowe i azotowe. Deszcze nazywamy kwaśnymi, jeśli pH jest niższe niż 5,6.
Kwaśny deszcz powstaje wskutek samooczyszczania się atmosfery. Dwutlenek siarki powstaje podczas spalania pewnych rodzajów węgla mineralnego i ropy naftowej oraz w ciepłowniach. Dwutlenek azotu powstaje podczas procesu spalania, głównie w silnikach typu diesel, w temperaturze powyżej 1000 stopni Celsjusza. Kwaśne deszcze spadają również w wyniku zjawisk naturalnych, jak np. wybuchy wulkanów. W latach 90 – tych XX wieku wybuchy wulkanu Pinatubo na Filipinach wprowadziły najwięcej gazów do atmosfery w tym stuleciu.
Niszczące skutki kwaśnych deszczów na rozwój roślinności zauważono na leśnych obszarach w północnej Europie i Ameryce Północnej. Najczęstsze zjawiska to korozja i karłowacenie drzew.

SMOG
Jest to nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na współdziałaniu zanieczyszczeń powietrza spowodowanych działalnością człowieka oraz niekorzystnych naturalnych zjawisk atmosferycznych: znacznej wilgotności powietrza (mgła) i braku wiatru. Utrudnia oddychanie organizmom, a Ziemi wydalanie ciepła.
Smog był pierwotnie kojarzony z Londynem z okresu od XVII do połowy XX wieku, jednak występuje także w większości aglomeracji miejsko-przemysłowych świata, jak np. Los Angeles, Tokio, Ateny czy Zagłębie Ruhry lub miastach położonych w kotlinach, jak np. Syców.
Smog zawiera zawieszone w powietrzu cząstki stałe (pyłowe) oraz szkodliwe związki chemiczne: tlenki azotu oraz tlenki siarki. Te szkodliwe związki chemiczne, pyły (kurz) i znaczna wilgotność są zagrożeniem dla zdrowia, są bowiem czynnikami alergizującymi i mogą wywołać astmę oraz jej napady, a także powodować zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolność oddechową lub paraliż układu krwionośnego i natychmiastową śmierć przez uduszenie.

Sposoby ochrony terenów zielonych

Mimo wielu szkód, które wyrządził człowiek, nie jest jeszcze za późno na interwencję. Istnieje klika sposobów ochrony terenów zielonych:


1. Parki narodowe – obszary wyróżniające się szczególnymi wartościami naukowymi, przyrodniczymi, społecznymi, kulturowymi i wychowawczymi, na których ochronie podlega całość przyrody.
2. Pomniki przyrody – pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, hostotycznej i krajobrazowej.
3. Ochrona gatunkowa – ma na celu zabezpieczenie dziko występujących gatunków rzadkich i zagrożonych wyginięciem. Gatunek umieszczony na liście gatunków chronionych podlega pełnej ochronie na terenie całego kraju.
4. Rezerwat przyrody – obszary obejmujące zachowane w stanie naturalnym ekosystemy.
5. Użytki ekologiczne – pozostałości dawnych ekosystemów, które mają znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk.
6. Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe – ich zadaniem jest ochrona cennych fragmentów krajobrazu naturalnego.
7. Otulina – zabezpieczenie przez niekorzystnymi wpływami terenów sąsiednich.


BIBLIOGRAFIA


1. Kompendium wiedzy i ekologii – Wydawnictwo Naukowe PWN
2. Ziemia. Atlas zarządzania planetą – pod redakcją Normana Myersa
3. W przyjaźni z przyrodą. Ocalić planetę – Dom Wydawniczy Bellona