Reformacja - najważniejsze informacje i pojęcia

REFORMACJA - ruch polityczno-społeczny bez uwzględnienia religii w Europie XVI w. mający na celu zmniejszenie i pogorszenie działalności Kościoła

SYTUACJA W KOŚCIELE
- niewola Alwinionska 1306 - 1378 odbierano prawo własnego sądownictwa, narzucano podatki, ingerowano w wybór biskupów
- Wielka Shizma 1378 - 1449 Na stolicy apostolskiej zasiadało dwóch, a nawet trzech papieży
- Upadek moralny
- Szerzył się nepotyzm (obsadzanie stanowisk rodziną)
- Sprzedaż odpustów (nie wiara podstawą zbawienia, lecz pieniądz)
- Niski poziom intelektualny
- Prywata, rozpusta
- Walka o stanowiska
- Odrodzenie, rozwój nauki
- Pojawienie się krytycznego podejścia do biblii
- Rozwój ksiąg

SYTUACJA W NIEMCZECH
- całkowite rozbicie polityczne
- władza cesarska ograniczona
- przez Niemcy przebiega granica podziału Europy
- bogacenie się książąt, duchowieństwa
- mieszczaństwo, chłopi żyli w ubóstwie

ZAŁOŻENIA WYZNAŃ
- usprawiedliwienie przez wiarę. Wiara podstawą zbawienia
- odrzucenie roli kapłana, jako pośrednika między wiernymi, a Bogiem
- jedynie Biblia jest nieomylna

LUTERANIZM
Założycielem M. Luter - augustianin, doktor teologii. Sformułował 95 tez. Biblia jedynym źródłem wiary. Odrzucenie autorytetu papieża. Zwierzchnikiem Kościoła Chrystus. Dwa sakramenty uznawał chrzest, komunia. Potępiał oddawanie czci obrazom i reliktom. Zniesienie celibatu, sprzedaży odpustów, Konfiskaty zakonów i ich majątków.

KALWINIZM
Twórcą J. Kalwin. Według klawinizmu Bóg przed wiekiami podzielił ludzi na potępionych i wybranych. Życie ówczesne jest tylko tego potwierdzeniem. Przejawem łaski Bożej miało być cnotliwe życie złożone z nieustającej pracy i rezygnacja z jakichkolwiek przyjemności. Kalwinizm nie uznawał przemiany chleba i wina.
ANGLIKANIZM Władca państwa był głową Kościoła. Zniesienie zakazów. Kościół nie mógł posiadać żadnych dóbr ziemskich. Wprowadzony miał być język narodowy do liturgii Kościoła, zniesienie celibatu.

REZULTATY REFORMACJI W EUROPIE
- Niemcy; po wojnach religijnych ustalono w Augsburgu 1555 zasadę "czyj kraj tego religia", utrwala się podział na państwa katolickie i luterańskie.
- Państwa skandynawski; przyjęcie luteranizmu przez władców ze względów ekonomicznych (sekularyzacja majątków Kościoła katolickiego.
- Szwajcaria, Niderlandy, Siedmiogród; popularyzacja kalwinizmu
- Francja; Noc Św. Bartłomieja 1572 (rzeź hugenotów, czyli wyznawców kalwinizmu we Francji); edykt w Nantes 1598 - król Henryk IV zapewnił hugenotom znacz swobody (religijine, polityczne i wojskowe)
- Anglia; akt supremacji 1534 wydany przez króla Henryka VIII oznaczał zerwanie Kościoła w Angliz papiestwem i podporządkowanie jego struktur władcy (model Kościoła narodowego)

KONTREFORMACJA - walka prowadzona przez Kościól katolicki z postępami reformacji.


SOBÓR TRYDEŃSKI 1545 - 1563 Rozpoczął się za pontyfikaty Pawła III, a zakończył za Piusa IV. Postanowienia : Pismo Św. jest podstawą, nadal obowiązuje 7 sakramentów, podtrzymano dogmaty o czyśćcu, o łasce uświęcającej, o drodze Kościoła do zbawienia. Utrzymano wyłączne prawo Kościoła do interpretacji Pisma Św. Możliwość skrócenia kar czyśccowych poprzez odpusty, modlitwe i ofiary. Rozwinięto kult świętych, liturgia nadal w języku łacińskim, prymat papieża nad soborem czyli kurializm, obowiązek przebywania biskupów w diecezji, zakładanie seminariów duchownych. 1564 ogłoszono trydeńskie wyznanie wiary.

INKWIZYCJA - instytucja do zwalczania herezji (odstępstwa od wiary) zreformowana przez Pawła III w 1542 r. : utrzymanie szpiegostwa, donosicielstwa; karano finansowo; pokutę kościelną; banicję czyli wyganie; długie więzienie; śmierć poprzez spalenie na stosie. Dominikanie zajmowali się korzystanie z Inkwizycji

JEZUICI - założono w 1534 przez Ignacego Loyola, zatwierdzono w 1540. Cechy charakterystyczne : bewzględnie posłuszny papieżowi, surowa dyscyplina, bronili katolicyzm. Na czele zakonu stał generał. Zakres działalności : Europa, Indie, Ameryki.

WOJNY RELIGIJNE
- Początek wojen religijnych tzw. Wielka wojna chłopska (1524 - 1525), domagali się poprawy sytuacji materialnej, reformy prawa, wolnego wyboru proboszczów, obniżenia opłat na rzecz kościoła. Krwawo stłumiona wojna
- W 1529 na Sejmie Rzeczy Niemieckiej protest części książąt i szlachty niemieckiej (zwolennicy reformacji) przeciwko uchwale zabraniającej głoszenia haseł reformacyjnych. Walki w Niemczech 1546 - 1555 : walka na terenie całego kraju, pomiędzy katolikami a protestantami, pokój w Asburgu - utrwalenie zasady czyj kraj tego religia
- Wojny religijne we Francji 1562 - 1598 walka o władzę, o obalenie monarchii absolutnej we Francji, motyw religijny drugoplanowy, walka między katolikami (Walezjusze) a hugenotami (Burbunowie), w 23/24 sierpnia 1572 noc Św. Bartłomieja - rzeź hugenotów, 1598 edykt nantejski wprowadzenie swobody wyznania, zrównania praw.

SKUTKI
- nowe religie
- kontrreformacja Kościoła
- wojny religijne