"Polegać jak na Zawiszy" - zwrot wyrażający istotę etosu rycerskiego

Prawdziwy rycerz służył ojczyźnie, jego obowiązkiem była stała gotowość służenia Rzeczpospolitej, całkowite oddanie ojczyźnie i królowi, który był uosobieniem najszlachetniejszych dążeń i starań o jej dobro. Poza tym jego obowiązkiem były walki z najeźdźcą w obronie kraju, obrona honoru, dotrzymywanie danego słowa, nie darowanie zniewagi, opieka nad wdowami i sierotami, oraz walka z wrogiem narodowym.
Postawa rycerza musiała być przykładem dla innych stanów. Rycerz był wzorem cnót, odwagi, męstwa, zdyscyplinowania, prawości, szlachetności i waleczności.
Takim właśnie rycerzem był Zawisza Czarny, dlatego jest on symbolem i wzorem prawdziwego rycerza.

Termin „etos rycerski” to zbiór zasad i cech którymi powinien się charakteryzować rycerz.
Wizerunek rycerza:
- jeśli w podróży to konno, w zbroi tak ciężkiej, że lepiej nie spadać z konia, z całym rynsztunkiem i być może szarfą damy serca przypiętą do ramienia.
- miecz, którym średniowieczny właściciel biegle władał - współczesny człowiek jest w stanie najwyżej ciągnąć
Zalety:
- jest pobożny w obronie wiary lub by ją krzewić - na modły i msze przeznacza dużą część dnia, walczy i odda za walkę życie,
- jest wierny - Bogu, swojemu władcy i damie swojego serca,
- jest honorowy - honor rycerski ceni ponad wszystko, hańby nie przeżyje bez zemsty (dlatego często się pojedynkuje),
- jest odważny i waleczny do szaleństwa, dąży do mistrzostwa w swoim rzemiośle (perfekcja w walce),
- jest szlachetny, prawdomówny, prawy w miłości i przyjaźni,
- powinien być urodziwy, zamożny, dobrze urodzony (dziecię szlacheckiego rodu).

Rycerze średniowieczni walczyli w obronie wiary, pokoju i sprawiedliwości. Szukali sławy, bronili honoru własnego i swojej damy. Wierność honorowi - najważniejsza wartość obok wiary. Roland ginie broniąc wiary i honoru - postać historyczna, rycerz Karola Wielkiego. Zginął w 778 r. podczas powrotu z wyprawy do Hiszpanii zajętej przez Saracenów. Dowodził tylną strażą wojsk francuskich. W czasie przeprawy przez Pireneje uzbrojeni ludzie napadli na tylną straż i zabili ludzi wraz z jego towarzyszami. Z biegiem czasu postać obrosła legendą. W okresie wypraw krzyżowych - ideał rycerza chrześcijańskiego „Pieśń o Rolandzie” (datowana na XIII w.). Cechy rycerza u Rolanda:

- odwaga - wskazuje na to zachowanie się Rolanda w czasie walki.
- wierność władcy – (tutaj Karolowi Wielkiemu).
- pobożność i wierność Bogu – jedna z najważniejszych cech rycerza średniowiecznego, rycerz walczył z niewiernymi, krzewiąc wiarę chrześcijańską, np. Roland przeciw Saracenom.