Nauka w kulturze hellenistycznej

Rozszerzenie horyzontu geograficznego, ilość obserwacji przyczyniły się do wielkiego rozkwitu nauki. Centrami naukowymi stały się dworu królewskie – głównie Aleksandria i Pergamon. Ptolemeusz i Demetriusz z Faleronu w 285 r. W Aleksandrii założyli pierwszą akademię nauk – Muzaion (- muzeum – siedziba muz). Uczeni z całego świata, zajmowali się bardziej badaniami niż nauczaniem, dostawali za to wysokie pensje od króla. Do dyspozycji mieli bibliotekę (ok. 700 tys. zwojów papirusowych), obserwatoria i inne pracownie. Inny ważny ośrodek – Antiochia syryjska, w II wieku, po wypędzeniu uczonych i zamknięciu Muzaionu przez Lagidów – Pergamon i Rodos. Wiek III był wiekiem najbardziej twórczym i płodnym, potem rozpoczął się stopniowy upadek.
Matematyka i mechanika
Najwybitniejsi uczeni:
- Euklides z Aleksandrii (III w.) – podr. „Elementy geometrii” – obowiązywał do XIX w., miał ponad 1700 wydań
- Archimedes z Syrakuz (III w.) – studiował w Aleksandrii – najwybitniejszy matematyk starożytności, nowe stwierdzenia – prawo o zanurzeniu ciała w cieczy, wykrycie liczby pi, rachunek różniczkowy, mechanika mająca zastosowanie w technice wojennej; nie mające większego zastosowania - śruba wodna do poruszania okrętów, młyny wodne – mnogość rąk do pracy, niewolnicy, brak rynków zbytu
- Apoloniusz z Pergi (III w.) – zwany Wielkim Geometrą - uczony grecki, matematyk i astronom.Aleksandria i Pergamon. 387 twierdzeń geometrycznych. Terminy: hiperbola, elipsa, parabola, asymptota. Twórca teorii przekrojów stożka (jedyne zachowane dzieło: "O przekrojach stożkowych" w 8 księgach, zachowało się 7). Prekursor geometrii analitycznej.
- Straton
Geografia i astronomia
Postęp badań matematycznych wraz z rozszerzaniem się horyzontu geograficznego przyczynił się do rozwoju geografii. Wschód – Aleksander Wielki, północ – Pyteasz z Massalii (IV w.)
Najwybitniejsi uczeni:
- Eratostenes z Cyreny (ok. 276-196) - uczony i literat, działał w Aleksandrii. Twórca geogr. fizycznej i matematycznej (m.in. obliczenie obwodu Ziemi, ustalenie dł. południka ziemskiego, wyznaczenia kąta ekliptyki do równika niebieskiego). Nową metoda pomiarów szerokości geograficznej na podstawie danych astronomicznych. Twierdził, że płynąc na zachód od Gibraltaru, można dotrzeć do Indii – Kolumb. Wiele dzieł, niewiele zachowanych, badania dotyczące Homera, ustalenie daty zdobycia Troi (bardzo bliska prawdy), poezje.
- Hipparch z Nikei (ok. 190-125 p.n.e.)- astronom, matematyk - podstawy astronomii, trygonometrii, długość roku z dokł. do 6 minut, czas trwania astronomicznych pór roku, relacje między odległościami z Ziemi do Księżyca i Słońca, stworzył pojęcia szer. i dł. geogr., katalog 1080 gwiazd, podział nieba na gwiazdozbiory. Odkrył pierwszą gwiazdę nową (w gwiazdozbiorze Skorpiona). Większość prac zaginęła
- Arystarch z Samos (320 – 250) – usiłował udowodnić, że Ziemia i planety krążą wokół Słońca, jednak zabrakło mu na poparcie tej tezy dowodów – XVI w. – Kopernik
Nauki przyrodnicze – medycyna
Duży postęp – rozwój anatomii, zezwolenie Lagidów na sekcje zwłok, wiwisekcja, rezultaty te uległy zapomnieniu, odkryto je na nowo dopiero w XIX w.
Najwybitniejsi uczeni:
- Teofrast – uczeń Arystotelesa (IV/III w.) – stworzenie bogatego materiału przyrodniczego, zwł. W dziedzinie flory, na tysiąclecia podstawa botaniki
- Hierofilos z Chalkedonu,
- Erasistratos z Keos