Uczenie - Procesy uczenia

Uczenie
Procesy uczenia

Badaniami nad uczeniem zajmowali się behawioryści (Pawłow i inni)

Uczenie się to każda stosunkowo trwała zmiana w zachowaniu, myślach i uczuciach jednostki (człowieka lub zwierzęcia) będąca rezultatem przeszłego doświadczenia.

Warunkowanie klasyczne.

Jest to proces uczenia się za pośrednictwem którego bodziec początkowo neutralny zaczyna wiązać się z określoną reakcją fizjologiczną czy emocjonalną jakiej wcześniej nie wywoływał.
Mechanizmy warunkowania klasycznego odkrył Pawłow, który badając trawienie u psów zauważył, że często zaczynały wydzielać one ślinę zanim jeszcze zobaczyły one pokarm np. na widok laboranta, który je karmił lub nawet na odgłos jego kroków.
Pawłow wywnioskował, że zachodzi tu rodzaj jakiegoś uczenia się sprawiającego, że reakcja początkowo wywoływana przez bodźce skojarzone z pokarmem.
Reakcja wydzielania przez psa śliny na widok pokarmu została nazwana przez Pawłowa odruchem bezwarunkowym czyli takim którego organizm nie musi się uczyć (mruganie powiek, odruch kolanowy).
Następnie przeprowadzono eksperyment gdzie przed podaniem pokarmu psu dzwonił dzwonek.
Tego typu bodziec Pawłow nazwał bodźcem warunkowym a wydzielanie śliny na dzwonek – reakcją warunkową.

Bw (dzwonek)
Rw (wydzielanie śliny)
Bb (pokarm) Rb (jedzenie)


Bw – bodziec warunkowy
Bb – bodziec bezwarunkowy
Rw – reakcja warunkowa
Rb – reakcja bezwarunkowa
Linia przerywana oznacza, że dany związek nie istniał przed uczeniem się, ta reakcja została utworzona w toku warunkowania.

Reakcja warunkowa i bezwarunkowa wytworzy się i utrwali gdy:
1. W tym samym czasie nastąpi styczność bodźca warunkowego i bezwarunkowego.
2. Musi być powtarzalność sytuacji w której występują obydwa bodźce.

Pawłow wyróżnia następujące odruchy bezwarunkowe:
odruch pokarmowy
odruch orientacyjny
odruch obronny
odruch płciowy

Uczenie się może znajdować się w różnych fazach. W fazie nabywania reakcji prawdopodobieństwo wykonania Rw w kolejnych próbach wzrasta.
Kiedy po wytworzeniu się odruchu przestaje się go wzmacniać nastąpi proces wygasania reakcji warunkowej.
Generalizacja bodźca polega na tym, że reakcję warunkową może wywołać nie tylko określony bodziec stosowany w toku jej wytwarzania, lecz również inne bodźce podobne do niego.
Różnicowanie jest mechanizmem sprawiającym, że nowy bodziec podobny do starego jest od niego odróżniony i reakcja warunkowa nie nastąpi.


Warunkowanie instrumentalne (warunkowanie sprawcze)

Polscy: Konorski, Miller
Amerykańscy: Skinder, Thorndike

Przez warunkowanie instrumentalne jednostka uczy się, które z jaj zachowań przynoszą korzystne, a które niekorzystne zmiany w środowisku.

Thorndike badał zachowanie głodnych kotów w skrzynce problemowej.

Ri Bb Rb
(naciśnięcie dźwigni) (pokarm) (jedzenie)

Reakcja instrumentalna wykonywana jest w jakiejś sytuacji bodźcowej. Reakcjami instrumentalnymi danego organizmu mogą być tylko te, które istnieją w jego repertuarze ruchowym (ruch ręką, nogą).

Skiner wyróżnia zachowania emitowane spontanicznie i zachowania reaktywne.
Zachowania reaktywne wywoływane przez określone bodźce (Rb Pawłowa)
Zachowania spontaniczne tylko ruchy mięśni prążkowanych naszych kończyn i narządów mowy