Technologie informacyjne

Informatyka jako nauka;
1) geneza i cechy charakterystyczne społeczeństwa informacyjnego;
2) ekonomika informacji;
3) geneza i cechy charakterystyczne gospodarki opartej na wiedzy (GOW);
4) wprowadzenie do technologii informatycznych;
5) modele systemów informatycznych zarządzania;
6) realizacja systemów informatycznych zarządzania;
7) podstawy teorii baz danych;
8) wprowadzenie do sieci komputerowych;
9) biznes elektroniczny.

ECDL – www.ecdl.com.pl ( sylabus, lista egzaminatorów, moduł I (teoretyczny) „technologie informatyczne”).

Informatyka: INFOMacja + automaTYKA – wiedza o automatyce procesów informatycznych; dyscyplina wiedzy zajmująca się automatyzacją procesów informacyjnych, tj:
- generowanie
- gromadzenie
- przekształcanie
- przechowywanie
- przesyłanie
- udostępnianie
- wykorzystywanie - INFORMACJI.

DANE – nośnikiem danych są symbole: liczny, symbole alfabetu. Uporządkowane pary symboli.
Dana = , gdzie n – nazwa, v – wartości. Np. n = cena, v= 145 zł.

Dana w znaczeniu wąskim to i-ty desygnat poszczególnej nazwy: dana= d(i) należy do N, gdzie i >= 1, d – desygnat, N – nazwa, np. liczby, łańcuchy Y znaków elementarnych.

Dana w znaczeniu szerokim to i-ty desygnat poszczególnej nazwy łącznie oznaczającą go nazwą: dana = . nazwa zmiennej i jej wartości.

Dana w znaczeniu formalnym to nazwa jako oznaczenie klasy przysługującej jej desygnatów: dana= n. zbieżność pojęciowa między daną a nazwą zmiennej.

Definicja wykorzystania w analizie i projektowania systemów informacyjnych.
Miary jakości danych:
- istotność (eliminacja nadmiaru);
- kompletność (eliminacja niedomiaru);
- aktualność;
- zwięzłość i zrozumiałość;
- użyteczność;

INFORMACJA – teorie dotyczące informacji:
- Ilościowa teoria informacji (Shannan, 1948)
- Nie probabilistyczna teoria informacji (Kołomogorow, 1969)
- Teoria pojemności informacyjnej układu (Hertley, 1928)
- Jakościowa teoria informacji (Mazur, 1970)
- Pragmatyczna teoria informacji (Szaniawski, 1969)
- Semantyczna wykładnia informacji (Oleński, 2001)

Kierunki badań nad informacją (Bo Sundgren, 1973):
1) podejście infologiczne (subiektywne) – związane z użytkowaniem,
2) podejście datalogiczne (obiektywne) – związane z samym zapisem informacji.

Informacje – podejście infologiczne I(K, U, Q), gdzie K – komunikaty, U – użytkownik, Q – zadanie (kontekst). Znaczenie jakie nadaje nadawca lub odbiorca informacji pewnej kolekcji danych I= 2(D).
[łac.] informare – nadawać formę.

Czynniki od których zależy znaczenie informacji w sensie infoloficznym:
- czas do namysłu,
- dotychczas posiadana wiedza (tzn. tezaurus pojęciowy)
- kontekst (rozważany problem)
- stan emocjonalny użytkownika
- okoliczność odbioru informacji.

Informacje – podejście datalogiczne: datalogiczne – układ , gdzie x- n – krotność obiektów, y – własność lub relacja (orzeczenie), z – czas, v – wektor obiektów.

Informacje w sensie cybernetycznym (Norbert Wierne, 1961)
„Informacja to pewna treść zaczerpnięta ze świata zewnętrznego w procesie dostosowania się do niego”.

Informacja: SENS + ISTOTNOŚĆ
Własności informacji:
1) jest pojęciem nie materialnym,
2) te same informacje mogą mieć różne znaczenie dla różnych odbiorców,
3) jest odzwierciedleniem tylko pewnej cechy obiektu (nieograniczone i niewyczerpywalna różnorodność charakterystyk),
4) cecha synergii: E(i1+i2) > E(i1) + E(i2),
5) kumulatywność (łączenie z wcześniejszymi informacjami o obiekcie),
6) różnorodność,
7) możliwość powielania i przenoszenia w czasie i przestrzeni (przydatność na zniekształcenia – szum),
8) można ją przetwarzać (wprowadzać nowe informacje istniejących),
9) jest zasobem niewyczerpywalnym z racji:
- powielarności,
- nieskończonej liczby obiektów,
- nieskończonej złożoności obiektu,
10) koszt
11) „cielkiwość”
12) asymetria – rozkład informacjo w otoczeniu jest nierównomierny.

Funkcje informacji:
1) funkcja informująca:
 informacja – czynnik sterujący (podejmowanie decyzji);
 informacja – „łagodna siła”
 informacja – składnik wiedzy
 informacja – czynnik kulturotwórczy
2) funkcja integracyjna
 czynnik – demokratyczny
 czynnik – opiniotwórczy
3) atrybut władzy
4) zasób
5) kapitał
6) towar
7) czynnik motywacyjny

INFORMACJA EKONOMICZNA

Treść wiadomości o stanach, zdarzeniach, procesach gospodarczych.

Własności informacji ekonomicznej:
 Jest subiektywną i kontekstowo zależną interpretacją wiadomości, kontekst zależy od celów wyznaczonych obiektów gospodarczych;
 Stanowi miarę charakteryzującą kategorię ekonomiczną (cenę, koszt, wartość, zysk);
 Na poziomie datalogicznym ma charakter obiektywny – pojawia się w raz z wystąpieniem faktu gospodarczego;
 Jest szczególnie narażona na nieścisłości i niedokładności;
 W tradycyjnym rozumieniu jest w większości informacją mierzalną przedstawianą za pomocą zbiorów liczb i symboli;
 Szybko dezaktualizuje się, gdyż opisuje działalność gospodarczą, która jest z natury dynamiczna.

Wiedza!!!
„Relacja pomiędzy informacjami” – jest to definicja bardzo ogólna i niepełna. Szeroko na ten temat przy okazji prezentowania tematyki zarządzania wiedzą.
Wiedza jest zastosowaniem informacji w praktyce.
Informacja jako element wiedzy (Brooks, 1977)
[W] + J(U)  [W+ deltaW] gdzie W- początkowa wiedza podmiotu, J(U) – informacje uzyskane przez podmiot, deltaW – przyrost wiedzy.
Wiedza opisuje zdolność osoby lub organizacji do działania w określonym kontekście lub środowisku.

Wiedza jako zasób własności:
1. zasób, który się mnoży, gdy się go dzieli;
2. wiedzę można udostępniać i współdzielić bez stronie;
3. wartość wiedzy podlega silnej dewaluacji w miarę jej rozpowszechnienia;
4. wiedza może być utracona lub zapomniana

DANE --- INFORMACJA --- WIEDZA
transformacja .
Dane Informacja
formalizacja interpretacja
Wiedza .

Hierarchia wiedzy

Informacja cyfrowa
- uniwersalny nośnik ciągu bitów;
- cztery główne cechy:
- transformowalność;
- transmitowalność;
- replikowalność (przy zachowaniu jakości oryginału);
- niezniszczalność (nie ulega fizycznej degradacji w czasie);
Informacja jako czynnik rozwoju:
1) czynnik to wyróżniony składnik rozpatrywany jako przyczyna lub warunek jakiegoś skutku;
2) czynniki rozwoju gospodarki:
- praca
- kapitał
- ziemia (przyroda)
- INFORMACJA

INFORMACJA W ROZWOJU LUDZKOŚCI

Trzy modele rozwoju społeczeństwa:
- przed industrialne (rolnicze) 8 tys. lat p.n.e.  poł. XIX;
- industrialne (przemysłowe) XIX  do drugiej wojny światowej;
- post industrialne (informacyjne, usługowe) – po drugiej wojnie światowej.

Społeczeństwo informacyjne – to społeczeństwo, które nie tylko posiada rozwinięte środki przekazywania informacji i komunikowania się, lecz środki te są podstawą tworzenia dochodu narodowego i dostarczają źródła utrzymania większości społeczeństwa.

Cztery ery rewolucji informacyjnej (L. W. Zacher):
 okres komunikowania się za pomocą nieartykułowanych dźwięków, aż do wynalezienia druku (bicie w bębny, rylec i tablice, pergaminowe zwoje);
 rewolucja Gutenberga – zwiększenie dostępu do informacji oraz jej zasięg i trwałość, masowość i powszechność informacji;
 elektryczność – telegraf, telefon, radio, telewizja, komputer;
 potencjał powyższych technologii zostaje wchłonięty i wzmocniony przez IT. Era współczesna – rozwój technik TELEkomunikacyjnych, satelitów łącznościowych, telewizji kablowej, urządzeń kopiujących, Internetu.

Przewroty w zakresie oddziaływań społecznych.
Etapy rozwoju ludzkości (D. Bell) – cztery odrębne przewroty w zakresie oddziaływań społecznych:
 w mowie (wspólne działanie w grupie);
 w piśmie (skodyfikowany przekaz wiedzy i umiejętności);
 w druku (nić pajęcza społeczeństwa przemysłowego, masowe kształcenie);
 w telekomunikacji (podstawa społeczeństwa informacyjnego).

Gęstość (stosunek do …) – informacji w społeczeństwie (K. W. Deutsch)
- informacji do masy – tendencja rosnąca, komputery coraz mniejsze i lżejsze, a ich moc obliczeniowa coraz większa;
- informacji do energii – małe komputery zużywają mało energii przetwarzając dużo informacji;
- informacji do nakładów – nakłady na jednostkę kapitału rosną, a jednocześnie koszty przetwarzania informacji liczone na 1000 bitów spadają;
- informacji do czasu – coraz więcej informacji przetwarza się w danej jednostce czasu;
- informacji do siły roboczej – zmniejsza się zatrudnienie w zawodach przetwarzających materię czy energię na rzecz zawodów tworzących i przekazujących wiedzę.

Rozwój komputeryzacji

Okres I (1945 – 50) komputeryzacja wielkiej nauki Okres II (1950 – 70) komputeryzacja zarządzania) Okres III (1970 – 80) komputeryzacja informacji i społeczeństwa Okres IV (1980- 2000) komputeryzacja działań jednostek
Cel Obrona, rozwój badania kosmosu Produkt narodowy brutto Dobrobyt, przekaz społeczny Zadowolenie
Skala wartościowa Prestiż narodowy Wzrost gospodarczy Dobrobyt społeczny Rozwój osobowości
Podmiot Kraj Przedsiębiorstwo Ludność Osoba prywatna
Przedmiot Przyroda Organizacja Społeczeństwo Jednostka ludzka
Nauka podstawowa n. przyrodnicze n. o zarządzaniu n. społeczna n. o zachowani jednostek
Wzorzec informacyjny Osiągnięcie celu Wydajność Rozwiązywanie problemów Twórczość intelektualna

Ujecie formalne społeczeństwa informacyjnego. Geneza:
 termin po raz pierwszy użył T. Umesao (1963): o standardzie gospodarki decydują informacje i technologia, opis ewolucyjnej teorii społeczeństwa.
 Japonia 1969 „zadania dla społeczeństwa – raport o rozwoju przemysłu przetwarzania informacji”.
 Japonia 1972 Masuda: kompleksowy plan przeobrażania życia społecznego i gospodarczego w oparciu o rozwój informatyki i telekomunikacji.
 Europa lata 70` XX wieku, D. Bell: społeczeństwo post industrialne – nowy typ usług związany z informacją.

Założenia planu Masudy:
a) Utworzenie krajowej sieci informacyjnej,
b) Racjonalizacja administracji,
c) Podnoszenie na wyższy poziom systemów informatycznych zarządzania,
d) Informatyczne ukierunkowanie kształcenia,
e) Modernizacja służb zdrowia,
f) Komputeryzacja systemu łączności,
g) Upowszechnienie terminali domowych,
h) Rozwój międzynarodowej współpracy w zakresie komputeryzacji,
i) Eliminowanie negatywnych skutków informatyzacji.

Społeczeństwo informacyjne w Europie:
 Francja 1978: A. Minc i S. Nora – przedstawienie prezydentowi Francji raport dotyczący sukcesów gospodarczych Japonii;
 M. Bangemann (red) 1994: Europa i globalne społeczeństwa informacyjne. Rekomendacje dla Rady Europy:
- perspektywy rozwoju społeczeństwa informacyjnego;
- uświadomienie znaczenia informacji i telekomunikacji;
- zmiana sposobu życia w nowym typie społeczeństwa;
- otwarcie dyskusji na temat europejskich szans zrównoważonego rozwoju, wzmocnienie gospodarki i konkurencyjności;

10 założeń raportu Bangemanna:
1. telepraca – „więcej miejsc pracy, nowe miejsca pracy dla ruchomego społeczeństwa”
2. nauka na DYSTANS – „nauka przez całe życie dla zmieniającego się społeczeństwa”
3. sieć dla uniwersytetów i centrów badawczych – „połączenie sieci mocy mózgów Europy”
4. usługi tematyczne dla małych i średnich przedsiębiorstw – „ponowne uruchomienie głównego silnika napędowego wzrostu i zatrudnienia w Europie”
5. zarządzanie ruchem drogowym – „elektroniczne drogi dla podwyższenia jakości życia”
6. kontrola ruchu powietrznego – „elektroniczne drogi powietrzne dla Europy”
7. sieć opieki zdrowotnej – „tańsze i bardziej efektywne systemy opieki zdrowotnej dla obywateli Europy”
8. przetargi elektroniczne – „bardziej efektywne administracje przy niższych kosztach”
9. ogólno-europejska sieć administracji publicznej – „lepszy rząd, tańszy rząd”
10. miejsce infostracji – „przeprowadzenie społeczeństwa informacyjnego do domu.

Pozostałe dokumenty dotyczące społeczeństwa informacyjnego w UE:
 Komisja Europejska 1996: „Życie i praca w społeczeństwie informacyjnym: Ludzie na pierwszym miejscu”
- Rola technik cyfrowych w informatyce, telekomunikacji i mediach,
- Nowe usługi i modele konsumpcji,
 Komisja Europejska 1999: „Informacja sektora publicznego – kluczowe bogactwo Europy”
- Prognozowanie informatyzacji sektora publicznego,
 Komisja Europejska 1999: „ E – Europa: społeczeństwo informacyjne dla wszystkich”
- wprowadzanie mieszkańców Europy do „cyfrowej cywilizacji”
- zapewnienie uwzględnienia uwarunkowań socjalnych, tworzenie zaufania i poczucie wspólnoty,
 Rada Europejska 24. 03. 2004 – „Strategie Lizbońskie (SL)” – zakłada osiągnięcie dominującej pozycji gospodarczej do roku 2010.
 Dla osiągnięcia celów SL – przedstawiony jest plan działania:
-E-Europa 2002 (Sewilla) – rozwój Internetu i jego zastosowań,
- E-Europa 2005 (Feira) – organizacja dostępu do nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych i opartych na nich usług,
- E-Europa+ 2003 (Goeteborg) – wspólne działanie na rzecz wdrożenia społeczeństwa informacyjnego, także w nowych krajach członkowskich,
 2005: „ wspólne działanie na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Nowy początek SL”
- rewizja SL na skutek słabego osiągania celów,
- większy nacisk na innowacyjności i budowę gospodarki opartej na wiedzy,
- podniesienie atrakcyjności Europy w dziedzinie inwestycji i zatrudnienia,
- synergii wymiaru ekonomicznego i społecznego oraz ekologicznego,
- priorytety na lata 2007 – 2013,
- 2008 – Iniegatywa i 2010 – Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia.

E-Europa 10 obszarów tematycznych:
 Młodzież w cywilizacji cyfrowej – wprowadzenie Internetu i mediów do szkół edukacji;
 Tani dostęp do Internetu;
 Przyśpieszenie w gospodarce elektronicznej;
 Szybki Internet dla naukowców i studentów;
 Karty elektroniczne dla bezpieczeństwa dostępu do informacji;
 Kapitał dla innowacyjnych przedsiębiorstw wysokiego ryzyka;
 Uwzględnienie potrzeb osób niepełnosprawnych;
 Służba zdrowia on-line;
 Inteligentny transport – podniesienie bezpieczeństwa, informacje o ruchu drogowym, numer 112;
 Rząd i administracja on-line – dostęp obywateli do usług i informacji sektora publicznego;

Strategia Lizbońska - trzy wymiary:
1) Gospodarczy – przygotowanie przejścia do konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki opartej na wiedzy:
- Tworzenie Europejskiego Obszaru Badań i Rozwoju,
- Sprzyjanie tworzenia i rozwojowi innowacyjnych przedsiębiorstw,
- Reformy ekonomiczne rynku wewnętrznego,
- Wydajne i zintegrowane rynki finansowe,
- Koordynacja polityk makroekonomicznych i konsolidacja fiskalna,
2) Społeczny – modernizacja Europejskiego modelu społecznego:
- Tworzenie społeczeństwa innowacyjnego,
- Edukacja dla życia i pracy w społeczeństwie opartym na wiedzy,
- Rozwój aktywnej polityki zatrudnienia,
- Modernizacja opieki społecznej,
- Promocja zaangażowania społecznego,
3) Ekologiczny – pozytywne oddziaływanie na środowisko naturalne:
- Rozwój transportu przyjaznego środowisku,
- Walka ze zmianami klimatycznymi,
- Walka z zagrożeniami dla zdrowia,
- Odpowiednie wykorzystanie zasobów naturalnych.

Działanie systemowo-regulacyjne:
 Przejście do gospodarki opartej na wiedzy;
 Rozwój społeczeństwa informacyjnego;
 Liberalizacja i integracja rynków (telekomunikacja, energetyka, transport);
 Stymulowanie rozwoju przedsiębiorczości poprzez deregulację gospodarki i likwidacji barier administracyjno-prawnych;
 Stymulowanie aktywności zawodowej poprzez uelastycznienie rynku pracy, poprawę modelu edukacji, przebudowę modelu zabezpieczeń społecznych;
 Dbałość o warunki sprzyjające zrównoważonemu wzrostowi, a więc uwzględnienia czynników ekologicznych.

Społeczeństwo informacyjne – ryzyko (cztery nurty):
1. Przewaga optymizmu – nadzwyczajne szanse rozwoju oparte na nostalgii za lepszym światem, wiara w doskonalenie i postęp;
2. Przestroga – rosnąca technizacja egzystencji „ scientyfikacja przetrwania”, uzależnienie pierwotne od techniki (fascynacja i wtórna iluzja ucieczki od samotności):
3. Skutki społeczne zależą od kierunku wykorzystania techniki („złoty środek”);
4. Sposób wykorzystania technik informacyjnych tylko w części zależy od człowieka, a w części zdeterminowany jest przez samą naturę techniki, ale od człowieka zależy jak zminimalizuje on szkody i zmaksymalizuje korzyści.

Rola informacji w gospodarce – trzy filary nowej gospodarki:
a) Globalizacja;
b) Wzrost znaczenia wiedzy w procesach wymiany;
c) Intensywna dyfuzja technik teleinformacyjnych.

ZASOBY: były – ( NATURA, PRACA, KAPITAŁ) – dziś dodawana jest INFORMACJA, która służy ORGANIZACJI, KIEROWANIU, PRZEDSIĘBIORCY.

Gospodarczy sektor produktów i usług zintegrowanych:
I. Informatyka (oprogramowanie);
II. Media (informacje, publicystyka, rozrywka);
III. Finanse (banki, ubezpieczenie, podatki);
IV. Wiedza (edukacja, konsulting – ekonomiczny, informatyczny, prawny, zdrowotny).

TREND – konwergencja:
- zlewanie w jedno trzech dziedzin:
- Informatyki,
- Telekomunikacji,
- Mediów.

Określenia nowej gospodarki:
 gospodarka postindustrialna (gospodarka II-go sektora)
 - wskazanie odrębności od systemu industrialnego,
 - termin naturalny,
 - opiera się na udziale usług w tworzeniu PNB,
 gospodarka sieciowa (Network Economy) – IBN:
 - wskazuje na rolę więzi (często na drodze elektronicznej),
 -sieć jako alternatywa wobec hierarchizacji organizacji,
 - często wytaczana w kontekście sektora ICI,
 - podkreślenie końca ery komputerów na rzecz er sieci,
- Nokia – „Connecting People”
 trzecia fala (A. Toffler):
 - sugeruje, ze nadejście nowej epoki zniszczy doskonale poprzednią,
 gospodarka oparta na wiedzy – GOW (Knowledgel- based economy):
 - wiedza jako zasób dominujący,
 - trafność określenia,
 - rosnąca popularność terminu,
 gospodarka informacyjna (Information Economy):
 - termin związany z „ICT”
 - uwzględnienia techniki informatycznej jako swoją nowoczesnością i zastosowaniem,
 - przymiotnik „informacyjny” należy utożsamiać z „niematerialny” (rola informacji a nie samej techniki),
 - wytwarza produkty bogate w wiedzę,
 - informatyzacja pociąga za sobą wzrost znaczenia sektora usługowego choć nie jest z nim tożsama,
 gospodarka usług (Service Economy):
 - dominująca rola produktów usługowych w gospodarce postindustrialnej:
 - zerwanie z twierdzeniem A. Smith`a, że tylko produkt materialny może być źródłem wartości ekonomicznej,
 gospodarka cyfrowa (Digital Economy) programowanie ekonomii i technologii;
 post – fordyzm, post – toyloryzm zerwanie z koncepcją produkcji taśmowej;
 gospodarka połączona (Connected Economy) nacisk na rolę przepływu informacji i uzależnienie od niej;
 epoka integracji (Information Age) etap po gospodarce informacyjnej.

Cechy gospodarki opartej na wiedzy – szczegółowa charakterystyka:
 wysokie nakłady na wytworzenie wiedzy (edukacja, badania naukowe i rozwój, oprogramowanie);
 inwestycje w aktywach niematerialnych (intengibles);
 dynamizacja akumulacji wiedzy i kapitału niematerialnego (wynalazków, badań, patentów);
 wyraźne przyśpieszenie wzrostu wydajności dzięki postępowi technologicznemu;
 zwiększenie wartości giełdowych korporacji bez dokonywania inwestycji kapitałowych (non- capital intensive organizations);
 przykładanie wagi do poziomu i jakości kształcenia jako czynnika warunkującego tempo wzrostu wynalazczości i rozpowszechniania technologii (społeczeństwo uczące się);
 intensywny rozwój ICT, wzrost nasycenia gospodarki komputerowej;
 rozwój Internetu i handlu elektronicznego (e-gospodarka) – rozbudowa infrastruktury i usług elektronicznych stanowiących potężne medium marketingu, komunikacji i zarządzania;
 pojawienie się czynników globalnych;
 znaczący udział finansowania badań i rozwoju (R&D) przez sektor przedsiębiorstw prywatnych;
 wzrost siły pojedynczego konsumenta w konfrontacji z przedsiębiorstwem;
 zmiana roli i siły przetargowej poszczególnych uczestników – łańcucha wartości – prowizja sprzedawcy zależna nie od asymetrii informacji, ale od jakości informacji jaka wiążą go z klientami;
 ograniczenie w organizacjach struktur hierarchicznych na rzecz sieci;
 związanie się liczby przedsiębiorstw wirtualnych funkcjonujących w oparciu o outsourcing;
 struktura zatrudnienia – większość pracowników poza rolnictwem, produkcja będzie utrzymywała się dzięki swojej wiedzy.

wykład IV
WPROWADZENIE DO TECHNOLOGII INFORMACYJNYCH
Plan: - Systemy informacyjne, a informatyczna.
- Budowa komputera.
- Algorytmizacja działań.
- Procesy przetwarzania danych.
- Klasyfikacja oprogramowania.

System zbiór elementów celowo ze sobą powiązanych, z których każdy realizuje określone funkcje przyporządkowane celowi, jaki postawiono przed systemem jako całością.
System informacyjny – zbiór przepływu informacji opisanych na strukturze organizacji (przedsiębiorstwa).
System informatyczny – wyodrębniona część systemu informacyjnego, która jest z punktu widzenia przyjętych celów skonkretyzowana – system informacyjny, który wykorzystuje technologie komputerową do realizacji niektórych lub wszystkich z przypisanych mu zadań – ludzie + hardware (sprzęt) + software (oprogramowanie).

Relacje między kategoriami: TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE (IT) umożliwiają  SYSTEMY INFORMACYJNE (IS) wspierają  INFORMACJA.

Klasyfikacja środków przetwarzania danych:
- maszyny analogiczne;
- maszyny cyfrowe (dyskretne);
- maszyny hybrydowe.

Komputery analogowe- wszystkie wartości zmieniają się w sposób ciągły. Najczęściej są te wielkości fizyczne (prędkość, temperatura). Wynik – rozwiązanie problemu otrzymuje się w postaci linii na taśmie lub ekranie oscyloskopu.
Komputery cyfrowe – wszystkie wartości przedstawiane w postaci cyfr, są więc maszynami dyskretnego działania, w większości operacjami dwójkowymi (linearnymi) systemu liczenia. Stanowi grupę dominującą.
Komputery hybrydowe – część funkcji realizuje poprzez sygnały dźwiękowe, a część poprzez dyskretne.

Popularność komputerów:
- 1938 – Z1 prof. Konrad Zuse;
- 1945 – John von Neumann – maszyna z Princeton;
- zdolność zapamiętywania dużej liczby danych na dowolny okres;
- wejście w strefę systemów informacyjnych;
- możliwość akceptowania danych i udostępniania wyników z dużą szybkością i w różnych postaciach.

Komputer jest zbiorem specjalizowanych urządzeń technicznych, wzajemnie powiązanych w procesach przetwarzania danych, który przebiega w tych urządzeniach pod nadzorem oprogramowania.

Systemy liczenia: dziesiątkowy 0, … , 9; dwójkowy 0, 1; szesnastkowy 0, … , 9, A, … , F

Dwójkowy a dziesiątkowy system liczenia.

Podstawa systemu liczenia 104 10³ 10² 101 100
Wartość potęgi liczby dziesięć 10000 1000 100 10 1
Przykład
A
B
C
0
8
0
9
0
0
4
3
0
5
7
0
3
0
0
Podstawa systemu liczenia 24 2³ 2² 21 20
Wartość potęgi liczby dwa 16 8 4 2 1
Przykłady
A
B
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0

BIT – jest to cyfra w dwójkowym systemie liczenia, która przyjmuje jedna z dwóch wartości 0 albo 1. bit jest najmniejszą jednostką informacji.
Jednostki zapisu informacji:
a) bit [b] jest to najmniejsza jednostka informacji, która może przyjmować tylko jedną z dwóch wartości (0 lub 1);
b) bajt [B] jest to jednostka zapisu informacji będąca kombinacją zer i jedynek w składzie ośmiu bitów.

Tabela zapisu dużych wartości przedrostków w znaczeniu standardowym i terminologii komputera.
Przedrostek Standardowo w
układzie dziesiętnym W terminologii komputera
Kilo
Mega
Giga 103
106
109 210 = 1024
220 = 1048576
230 =1073741824

PODSTAWOWE URZĄDZENIA KOMPUTEROWE

Jednostka centralna:(Central Procesing Unit) wykonuje operacje automatycznie i logicznie na określonych argumentach będących zawartością komórek pamięciowych. Automatycznie wykonuje programowanie w określonej kolejności. Inicjuje komunikację pomiędzy pamięcią operacyjną, a urządzeniami zewnętrznymi; koordynuje w czasie współpracy układu jednostki centralnej i całego systemu.
Składowe jednostki centralnej: arytmometr (jednostka arytmetyczno – logiczna wykonuje prace na liczbach dwójkowych), pamięć operacyjna, sterowanie, kanały wejścia – wyjścia, złącze standardowe (socet, slot).

Mikroprocesor spełnia funkcje jednostki centralnej. Układ o wysokim stopniu integracji (VLSi), zawiera od kilkaset tysięcy tranzystorów, diod i innych elementów, komunikuje się z otoczeniem poprzez wyprowadzenia.

Układ sterowania – nastawia arytmometr na wykonanie odpowiedniej operacji. Podane adresy argumentów operacji określa, co zrobić z wynikiem operacji. Synchronizuje pracę wszystkich układów. Określa czas trwania operacji.

System wejścia/wyjścia – (I/O – Input/Output) umożliwia wymienianie informacji pomiędzy pamięcią operacyjną, a urządzeniami zewnętrznymi. Wymiana odbywa się poprzez kanały wejścia/wyjścia:
- tryb selektorowy – monopolizacja dostępu na czas przesyłania jednej sekwencji danych;
- tryb multipleksorowy – wykonywany jednocześnie przez wiele urządzeń; podział czasu na krótkie odcinki w czasie, których tylko jedno urządzenie jest połączone z kanałem.

Płyta główna komputera: podsystem zasilania procesora i pamięci „cache”; blok pamięci RAM i jej obsługi; interfejsy ISA, PCI, AGP; USB; sterowniki klawiatury, zegar czasu i rzeczywistego; BIOS (pamięć typu ROM, EPROM).

Urządzenie zewnętrzne (PERYFERYJNE): pamięci zewnętrzne; urządzenia wejścia/wyjścia; urządzenia zdalne.

Trzy elementy pamięci zewnętrznej:
- jednostka napędowa (drive), której zadaniem jest przesuwanie taśmy lub wprawianie w ruch wirowy dysk (lub pakietu dyskowego);
- zespół głowic czytająco-piszących wraz z układem sterowania;
- nośnik danych (medium).

Pamięć zewnętrzna – zwane masowymi ze w względu na nieograniczoną pojemność (wymienny nośnik), o pamięci na taśmach magnetycznych (popularne urządzenie do archiwizacji – stare numery). Pamięci na dyskach magnetycznych (twardych- hard disc; elastyczne- floppy disc). Pamięci na dyskach optycznych (CD-ROM, CD-RW, DVD-ROM)

Pamięć dyskowa:
- pamięć dyskowa wymienna – nośnik danych jest niezależny od jednostki napędowej pamięci dyskowej (dyskietki);
- pamięć dyskowa niewymienna – nośnik danych jest na stałe umieszczony w jednostce napędowej (dyski twarde);
- pamięć na dyskach twardych – bardzo szybki dostęp i bardzo duża pojemność liczona w setkach GB;
- pamięć na dyskach elastycznych – pamięć o znaczeniu pomocniczym, archiwizacyjnym lub do przeniesienia danych (5¼ cala: 360 KB lub 1,2 MB; 3½ cala: 720 KB lub 1,44 MB lub 2,0 MB);
- pamięć na dyskach optycznych.

Pojemność optyczna:
- CD-ROM (650 lub 700 MB)
- CD-R (dyski CD do zapisu)
- CD-RW (dyski CD wielokrotnego zapisu z kasowaniem)
- DVD (Digital Versatile Disc) od 1996, pojemność od 4,7 do 17 GB.

Budowa płyty CD:
- Średnica 12 cm;
- Grubość 1,2 mm;
- Tarcze z poliwęglanów składające się z 4 warstw:
- warstwa nośna (plastikowa tarcza poliwęglanowa);
- warstwa barwna (topi się podczas zapisu);
- warstwa barwna odbijająca (złota lub aluminiowa)
- warstwa barwna ochronna – lakier;

Rodzaje płyt DVD:
- jednostronna, jednowarstwowa 4,76 GB
- jednostronna, dwuwarstwowa 8,56 GB
- dwustronna, jednowarstwowa 9,4 GB
- dwustronna, dwuwarstwowa 17 GB.

Pamięć typu FLASH:
- Pozwala na zapisywanie lub kasowanie wielu komórek pamięci podczas jednej operacji programowania. Jest to pamięć nielotna – po odłączeniu zasilania nie traci swej zawartości.
- Intel 1988, Toshiba 1989.
- Obecnie są w użyciu rodzaje kart:
- Multi Media Card (MMC)
- Secure Digital (SD)
- Memory Stick (MS)
- Compact Flash (CF)
- Smart Media (SM)
- xD
- Pamięć USB (Pen Drive) to urządzenie przenośne zawierające pamięć nie ulotną typu FLASH, przystosowane do łączenia z komputerem i używane najczęściej do przenoszenia danych między komputerami. Upowszechniona nazwa urządzenia Pen Drive – pen – pióro + drive – napęd, pojemność do 4 GB.

Urządzenia wejściowe:
1. Klawiatura - podstawowe urządzenie wejściowe służące do porozumiewania się z komputerem, za jej pomocą możemy wprowadzić do komputera tekst, polecenia i dane. Typowa klawiatura składa się z 101 klawiszy, choć czasem ze 104.
2. Mysz – jest dziś nieodłącznym elementem zestawu komputerowego, umożliwia szybkie wydawanie poleceń komputerowi (Douglas Engelbart, lata 60` XX wieku).
3. Automatyczne czytniki:
- skanery tekstu i grafiki max ok 600 dpi
- dokumentów znakowych (OCR – Optical Char Recognition)
- czytniki kart magnetycznych
- czytniki kodów kreskowych.

Urządzenia wyjściowe – drukarki, plotery, monitory.
Drukarki: wierszowe (120 zn./wiersz, 66 wierszy/strone), igłowe, atramentowe, laserowe, termosublimacyjne, wielofunkcyjne (ksero, faks, drukarka).
Monitor – jest najważniejszym urządzeniem wyjściowym. Monitor wyświetla obraz zgadnie z instrukcjami przekazanymi mu przez kartę graficzną. Obecnie standardem jest 17”; płaski kineskop „low radiation”; monitory ciekłokrystaliczne LCO (cena x 2); laptopy – matryca aktywna TFT; projektory (analogowe – CRT, cyfrowe – DLP).

Multimedia: multi [łac. multus] – wiele, wielo, - dotyczy wiele części, liczny; medium [łac. medius] – ośrodek przewodzący, nośnik.
„Multimedialne” elementy komputera i współpracujące z nim:
- karta dźwiękowa – i zestaw głośnikowy;
- monitor
- karta graficzna z akceleratorem 3D
- napęd CD-ROM, DVD, CD-RW
- projector
- kamera internetowa
- karta TV-Video
- fotograficzny aparat cyfrowy.

Procesy technologiczne przetwarzania danych
Jednostki danych: znak  pole tekstowe  REKORD (zapis)  ZBIÓR DANYCH

Standardy kodowania:
- ASC II – standardowy kod wymiany informacji (ang. American Standard Code for Information Interchange) 256 znaków o kodach dziesiętnych 0, …, 255 (1 znak = 1 bajt)
- ISO 8856-2 (jednobajtowe)
- Windows – 1250 (jednobajtowe)
- UniVersal Character Set – zgodnie z normą ISO 10646 za pomocą: UTF – 8 ( jednobajtowe), UTF – 16 (dwubajtowe).

Rodzaje znaków: cyfry (0, … , 9); alfabetycznie (a, … , z) (A, … , Z); znaki specjalne, np. @, %, $ = ?

Rekordem – nazywa się zbiór logicznie i celowo dobranych pól opisujących pewien obiekt, transakcje lub stan rzeczy, np. w tabelce rekordem jest wiersz, a polem jest kolumna.
Zbiór danych – nazywa się kolekcję rekordów zawierających wartości określonej klasy obiektów, transakcji lub stanów rzecz.

Metody organizacji zbiorów danych:
- organizacja seryjna (rekordy zapisywane w kolejności tworzenia; pomiędzy rekordami nie ma wolnych przestrzeni; zbiory mogą być posortowane lub nie; dowolny dostęp);
- organizacja sekwencyjna (rekordy przechowywane w kolejności wyznaczonej przez klucze: pomiędzy grupami rekordów wolne przestrzenie dla poszczególnych wartości kluczów; zbiory mogą być przestrzenne seryjne lub sekwencyjne) ;
- organizacja indeksowo-sekwencyjna (tablice indeksowe np. „spis treści”; obszary zbioru, obszary szukania, porcje; każdy zbiór może być zapisem w kilku obszarach zbioru itp.; indeksy składają się z dwóch części: -numeru porcji, obszaru szukania lub obszaru zbioru, i –największy numerycznie klucz zapamiętanego rekordu; zbiory mogą być przetwarzane selekcyjnie lub sekwencyjnie);
- organizacja samo-indeksowa;
- organizacja przypadkowa (losowa, randon) o położeniu każdego rekordu decyduje algorytm; oblicza on w oparciu o klucz rekordu, numer porcji do zapisu; szybki, selektywny dostęp bez tablic indeksowych; jakośc algorytmu decyduje o efektywności przetwarzania.

Model procesu przetwarzania danych

Cechy procesów technologicznych przetwarzania danych:
- wieloprogramowość;
- wieloprzetwarzanie;
- wielodostępność;
- podział czasu i pamięci;
- natychmiastowość;
- bezpośredniość;
- interakcyjność.

CECHY PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PRZETWARZANIA DANYCH: wieloprogramowość; wieloprzetwarzanie; wielodostępność; podział czasu i pamięci; natychmiastowość; bezpośredniość; interakcyjność.

Wieloprogramowość: multiprograming; tryb działania, w którym komputer przetwarza więcej niż jedno działanie; nowoczesność operacji wejścia/wyjścia; wykonywanie programów podzielonych na fragmenty ze względu na ograniczoność pamięci operacyjnej; cykliczne przełączanie programów; przetwarzanie zadań równoległych; bezpośrednia łączność wielu użytkowników z komputerem; pozwala podnieść efektywność wykorzystania komputera poprzez ograniczenie przestojów jednostki centralnej; nie jest odczuwalna (w sensie negatywnym) przez użytkownika.

Wieloprzetwarzanie: multiprocessing; przetwarzanie danych dzielonych miedzy dwie lub więcej jednostek centralnych; wieloprocesowość, wielomaszynowość, systemy rozproszone; idea wykorzystania wspólnych zasobów, która pozwala na zwiększenie mocy obliczeniowej systemu i na efektywny podział obciążenia zasobów oraz na zwiększenie nierówności połączonych komputerów.

Wielodostępność: multiaccess; wykorzystanie komputera, przez co najmniej dwóch użytkowników równocześnie w taki sam sposób, że żaden użytkownik nie musi być świadom działań pozostałych; umożliwia komunikację przez stacje połączone z komputerem za pomocą łączy teletransyjnych; każdemu użytkownikowi przydziela cykliczne lub na żądanie przez krótki czas środki techniczne i programowe systemu; czas odpowiedni na żądanie użytkownika jest taki, że nie odczuwa on faktu istnienia innych użytkowników; systemy zapytaniowe, dialogowe.
Problemy: określenie kolejności obsługi użytkowników i ich programów; ustalenie programów w pamięci operacyjnej.

Podział czasu: time-sharing; właściwość wykorzystania jednostki centralnej w systemie wieloprogramowym, polegająca na dodaniu do dyspozycji tej jednostki różnym programom na pewien okres czasu; wielkość przedziału czasu może być stała lub zmienna.

Podział pamięci: menory-sharing; organizacje współpracy z pamięcią, która chroni jednocześnie znajdujące się w komplecie programy przed wzajemnym, nie przewidzianym wpływem, umożliwia przechowywanie tych programów w fizycznie różnych elementach pamięci i organizuje komunikację między nimi; podział statyczny a dynamiczny pamięci; pamięć wirtualna: użycie pamięci operacyjnej i znacznie pomniejszonej pamięci pomocniczej (programy są dzielone na części – strony, potrzebne w danej chwili są przenoszone z pamięci o dostępie bezpośrednim (dyskowej) do pamięci operacyjnej).

Bezpośredniość: on-line; gotowość jednostki centralnej do przyjmowania informacji wejściowych w momentach określonych przez okoliczność zewnętrzną; trudności w przewidzeniu tempa nadchodzenia danych oraz wielkość zbioru danych; cel: skrócenie czasu od momentu pojawienia się danych do momentu otrzymania wyników; cel: zdalny dostęp, wykorzystanie pamięci o dostępie swobodnym, orientacje na użytkownika.

Natychmiastowość: realtime, komputer steruje otoczeniem, drogą otrzymania danych, przetwarzania ich i przekazywania wyników na tyle szybko, by mogły w tym samym czasie oddziaływać na otoczenie; najważniejszy parametr: czas reakcji systemu.

Interakcyjność: wynika z bezpośredniości i natychmiastowości; oznacza ciągłą wymianę informacji pomiędzy otoczeniem, a komputerem; dialog: sekwencja pytanie – odpowiedź; stopień interakcyjności zależy od szybkości wymiany zadań oraz ilości przetwarzania, jaką musi wykonać system podczas każdej interakcji.

Oprogramowanie komputerów:
- eksploatacja komputera wymaga wielu rodzajów programów;
- oprogramowanie systemowe, którego zadaniem jest obsługa systemu w sposób jak najbardziej efektywny: przy jak najmniejszej ingerencji człowieka;
- oprogramowanie użytkowe, którego celem jest realizacja określonych zdań stawianych systemowi przez użytkownika.

WPROWADZENIE DO ALGORYTMÓW
Algorytmem – w systemach informacyjnych i przetwarzania informacji – nazywamy zbiór reguł postępowania (operacji), które realizowane w określonej kolejności pozwalają na wykonanie wyznaczonego zadania.

Algorytm – to skończony ciąg reguł służący do przekształcania zbiorów danych wejściowych w zbiory danych wyjściowych.

Cechy algorytmów: możliwość wielokrotnego wykorzystania do rozwiązania tej samej klasy problemów (skończona liczba operacji, z góry ustalona kolejność operacji poprzez układ warunków logicznych, jednoznaczności definicji operacji, większość zadań w obszarze 512 może być rozwiązania za pomocą różnych algorytmów, które prowadzą do tego samego wyniku).

Rodzaje operacji w algorytmach:
- arytmetyczne – składają się z działań arytmetycznych (dodawanie, odejmowanie);
- logiczne – działania za pomocą operatorów logicznych (porównanie, ustalanie wartości logicznej, koniunkcja, alternatywa itp.);
- sterujące – umożliwiają poruszanie się po algorytmie stosownym do aktualnych wartości danych parametrycznych.

Schematy blokowe: opis w języku naturalnym; opis w języku formalnym (logika, matematyka); opis graficzny (sieć działów, schematy graficzne).

WPROWADZENIE DO PROGRAMOWANIA
Programem nazywamy algorytm zapisany w dowolnym języku programowania.

Programowanie komputerów:
- wykonanie przez komputer jakiegokolwiek zadania wymaga umieszczenia w jego pamięci programu: danych;
- program określa operacje na danych i ich kolejność;
- program musi być wyrażony w języku akceptowanym przez komputer.

Języki programowania: podstawowym językiem jest język wewnętrzny, w którym instrukcje programu wyrażone są w kodzie dwójkowym (języki pierwszej generacji: 1 GL – 1 Generation Lanaguage).

Języki symboliczne: języki typu asembler; instrukcje programowe (elementarne operacje komputera) wyrażone są za pomocą symboli mnemonicznych, ułatwiających programiście kojarzenie operacji z symboli literowymi instrukcji; SA to języki drugiej generacji (2GL).

Języki proceduralne: języki o sformalizowanej składni, w których przy pomocy słów i pojęć języka naturalnego (najczęściej angielskiego) definiuje się dane oraz algorytmy; dogodność ich użytkowania polega na operowaniu językiem quasi – naturalnym; pierwszy popularny język tego typu to FORTRAN (1954); następne to: COBOL – przetwarzanie danych gospodarczych 1960, ALGOL – obliczenia numeryczne 1958, PASCAL 1968 – popularny dla mikrokomputerów, BASIC – prosty język dla początkujących, C – do tworzenia oprogramowania systemowego i narzędziowego 1972; są to języki trzeciej generacji (3 GL).

Języki nieproceduralne: nie definiuje się procedur działania, a jedynie polecenie, które powinno być wykonane lub wynik, który ma być uzyskany; związane z techniką baz danych; SQL (Structuied Query Lanaguage) – IBM; SA to języki czwartej generacji (4GL).

Języki zorientowane obiektowo: nowy kierunek rozwoju języków proceduralnych w rozwiązywaniu złożonych problemów; podstawowym składnikiem nie jest część proceduralne, a obiekty występujące w rozwiązywanym problemie; bazują na trzech fundamentalnych pojęciach (zagnieżdżeniu – obiektu w obiekt, dziedziczeniu – cech lub metod, polimorfizmie – grupowaniu metod i cech); smalltalk, C++, C#.

Specjalistyczne języki programowania: tworzenie zastosowań sztucznej inteligencji; LISP, PROLOG; dla potrzeb symulacji komputerowej: SIMULA, DYNAMO; dla potrzeb definiowania obrazów graficznych: Postscript; Internetowe: HTML, Java, Perl.

Wprowadzenie do sieci komputerowych.

Sieć komputerowa – to system przesyłania informacji łączący komputery znajdujące się przynajmniej w dwóch oddalonych lokalizacjach. W rzeczywistości składa się z wielu komputerów pełniących różne funkcje.
Idea sieci komputerowej: rozszerzenie systemów operacyjnych o usługi komunikacyjne.

Architektura sieci, podstawowe elementy: komputery obsługujące funkcje serwera, komputery obsługujące funkcje klienta, łącza transmisji danych, oprogramowanie.

Serwer – nazwa elementu sieci świadczący usługi dla klientów, a zatem komputer lub komputery danej sieci, na których posadowione jest oprogramowanie realizujące usługi. Do zadań serwera należy także przechowywanie danych użytkownika, zarządzanie plikami, zarządzanie siecią itp. (w zależności od rodzaju).
Rodzaje serwerów: serwer to nie zawsze fizyczny komputer – często PROGRAM; komunikacyjne (zarządzanie połączeniami między węzłami sieci); archiwizacji.

Klientem – nazywa się moduł (program, komputer, zadanie, funkcja itp.) zlecający wykonanie określonej usługi (wyszukaj, drukuj, aktualizuj, wyślij itp.).

Rodzaje sieci komputerowych:
- sieci lokalne – (LAN – Local Area Network): budynek, grupa robocza, oddział firmy;
- inne sieci lokalne (ULAN): programowo zdefiniowane grupy stacji zainstalowanych w sieci LAN;
- sieci kampusowe (Campus Network): połączone segmenty LAN, np. kilka budynków;
- miejskie sieci komputerowe (MAN – Metropolita Area Network): światłowody, do ok. 100 km;
- sieci rozległe (WAN – Wide Area Network): łączą odległe geograficznie systemy komputerowe (kable, satelity, światłowody, radiowe);
- meta-sieć: INTERNET od 1969.

Typologie sieci komputerowych: gwieździsta, pierścieniowa, magistralna (szynowa).

GWIAŹDZISTA
Zalety: łatwość rozbudowania i zmiany struktury; łatwość lokalizacji uszkodzeń (wadliwe pracujące komputery); uszkodzenie jednego komputera sieci nie wyklucza niezawodnego funkcjonowania pozostałych.

Wady: wymaga dużej niezawodności komputera centralnego; większe sumarycznie długość okablowania w porównaniu z pozostałymi typologiami.

PIERŚCIENIOWA
Zalety: niższe koszty w stosunku do poprzedniej typologii: brak komputera centralnego, mniejsza długość sumaryczna łączy; łatwość lokalizacji i usuwania awarii; możliwość budowy sieci na większych obszarach z uwagi na proces regeneracji informacji sterującej w kolejnych węzłach.

Wady: możliwość całkowitego unieruchomienie sieci w przypadku awarii dowolnego komputera; problemy ze zmianą struktury sieci (unieruchomienie w trakcie dołączania użytkownika).

MAGISTRALNA (SZYNOWA)
Zalety: duża prędkość transmisji; łatwość zmiany konfiguracji sieci; mała awaryjność (awaria jednego komputera nie ma wpływu na poprawność pracy pozostałych).

Wady: duże opóźnienia transmisji w przypadku, gdy więcej niż jeden komputer zgłasza w danej chwili potrzebę transmisji; trudność w lokalizowaniu niektórych rodzajów awarii.

Sieci komórkowe i bezprzewodowe:
- UMTS (Uniwersal Mobile Telecomunicatia System) telefonia trzeciej generacji;
- GPRS (General Packet Radio Service) – technologia, która jest stosowana w sieciach GSM do pakietowego przesyłania danych. Prędkość transmisji 30 – 80 kb/s umożliwia korzystanie z Internetu lub z transmisji strumienia (audio/video). Użytkownik płaci za faktyczne wysłane lub odebrane ilości danych, a nie za czas, w którym połączenie było aktywne;
- EDGE (Enhaced Data for Global Evolution) technologia obsługi mobilnych usług i aplikacji związanych z 3G, oferuje systemowi. Przesyłanie danych do 384 kb/s;
- sieci bezprzewodowe Wi-Fi (Wireless Fidelity) to zestaw standardów stworzonych do budowy bezprzewodowych sieci komputerowych, szczególnym zastosowaniem Wi-Fi jest budowa sieci lokalnych opartych na komunikacji radiowej;
- WLAN (Wireless Local Area Network);
- WiMAX.

Historia Internetu
1969 – powstaje ARPANET – sieć utworzona przez Departament Obrony USA (I. Licklider, P. Baran).
1972 – poczta elektroniczna (R. Tomlinson).
1990 – powstaje usługa WWW (T. Berners-Lee).
1993 – pierwsza graficzna przeglądarka – Mosaic (M.Andereessen).
1996 – powszechny dostęp do Internetu w Polsce przez TP. S.A.

Czym jest Internet?
Internet to system informatyczny, który:
- jest logicznie połączony poprzez globalną przestrzeń adresową opartą na protokole IP;
- zapewnia komunikację poprzez użycie Transmission Control Protocol / Internet Protocol (TCP/IP); dostarcza publiczny dostęp do usług oparty na infrastrukturze komunikacyjnej.

Internet to METASIEĆ – globalna sieć składająca się z mniejszych sieci.

Cechy Internetu: nie ma właściciela, nie ma wyodrębnionego centrum zarządzania i kontroli.

Właściwości Internetu: jest narzędziem interaktywnym, pozwala na dowolny proces komunikacji; stanowi medium typu „pull” – wymusza od użytkownika aktywnie poszukiwanie informacji; funkcjonuje non-stop; nadawcą informacji może być każdy, kto ma dostęp do Internetu; umożliwia tworzenie personalizowanego przekazu; oferuje wiele usług komunikacyjnych.

Podstawowe usługi internetowe: e-mail, World Wide Web (WWW), File Transfer Protocol (FTP), Telnet (zdalne wykorzystanie komputera), Usenet, Instant Messaging (IRC – Internet Relay Chat).

E-mail – poczta elektroniczna – jest prostym i szybkim sposobem wymiany informacji w Internecie. Pozwala przesyłać dokumenty i pliki.
Adres e-mail: [email protected]
Jankowalski – nazwa (login) użytkownika poczty; poczta.onet.pl nazwa domeny, nazwa serwera pocztowego

Serwer pocztowy przechowuje w specjalnych katalogach (tzw. Skrzynkach pocztowych) informacje o poczcie każdego użytkownika.
Zalety E-mail: koszt, szybkość, powszechność, uniwersalizm. Dostęp 24 h na dobę, nie synchroniczny (nie ma potrzeby fizycznej obecności odbiorcy).

WWW: druga pod względem popularności usług (po E-mail); strony multimedialne (tekst, grafika, video, dźwięk); wyszukiwarki – znajdowanie stron na podstawie słów kluczowych. Podstawowa usługa internetowa umożliwiająca użytkownikowi nawigację po stronach WWW, czyli po dokumentach hipertekstowych: dokumenty te zapisane są w formacje HTML.

Hipertekst – to rodzaj specyficznego typu tekstu zawierający takie elementy jak: tekst, grafikę, film, dźwięki, animację, prezentacje i linki (hiperłącza).

Linki – którymi mogą być: słowa, tekst, ikona, rysunek, są odwołaniami do innych miejsc w tym samym dokumencie lub do innych dokumentów usytuowanych w sieci.

Witryna sieciowa – strony WWW danego użytkownika, między którymi porusza się poprzez linki.

HTML (Hyper Text Markup Lanaguage) język do tworzenia stron WWW zawierających specjalny zestaw poleceń (załączników), umożliwiających formatowanie tekstu, dołączanie grafiki i odwołań hipertekstowych.
Pliki HTML są plikami tekstowymi mającymi rozszerzenie .htm lub .html. Pliki te są przetwarzane przez przeglądarkę.

Przeglądarka stron WWW (ang. Browser) to program, którego zadaniem jest: nawiązanie połączenia z serwerem; przeczytanie i odkodowanie plików (dokumentów hipertekstowych) dostępnych na serwerze; wyświetlanie stron na ekranie monitora użytkownika poprzez Microsoft Internet Explorer.

Adresy internetowe: URL (Uniwersal Resoure Location – interaktywny adres przyporządkowany każdej stronie WWW w serwerze, np. 111.345.998
Struktura URL
http://www.onet.pl/biznes/firmy/indeks.html
http – (Hypertext Transfer Protocol) – protokół służący do przesyłania stron WWW.
www.onet.pl – domena, nazwa serwera
biznes/firmy/indeks.html – ścieżka dostępu do dokumentu (strony)

Standaryzacja hierarchii domen: domeny najbardziej poznawcze – TLD (Top. Level Domen):
- .com – comnercial (dot.com)
- .org – organization
- .gov – government
- .net – Network
- .edu – education
- .prv – private
- krajowe: pl, de, us, cz, it, uk, fr….

Usnet – “tablice informacyjne”, klasyfikacja wiadomości wg różnych kryteriów, udostępnianie informacji innym użytkownikom.

IRC – komunikacje w czasie rzeczywistym (instant Messaging); wieloosobowe dyskursie on-line, oprogramowanie (GG, ICQ).

Sposoby połączenia do Internetu:
- Dial Up – wdzwonienie;
- ISDN (sieć cyfrowa usług zintegrowanych – Internet Gratce Service Digital Network);
- ADSL (Asymetryczna Cyfrowa Linia Abonencka - Asymetric Digital Subscriler Line);
- Łącza dzierżawione;
- Inne (telefon komórkowy, telewizja kablowa, dostęp satelitarny).

Na czym polega gospodarka elektroniczna?

Internet jako katalizator przemian:
INTERNET: 1,3 mld użytkowników na świecie w 2006 r.
1) nowa gospodarka: uniwersalne medium komunikacyjne; personalizacja każdego kontekstu; globalny zasięg; handel elektroniczny; nowy system prawny; nowe modele biznesu; system wiedzy;
2) społeczeństwo informacyjne: teleedukacja; telepraca; wirtualne grupy społeczne; nowy styl życia; nowe podziały społeczne; wirtualna rzeczywistość.

Internet był nośnikiem najszybszych przemian gospodarczych w XX wieku.

Internet to też katastrofa „dot.com`ów”: AOL -33,2%; eBay -53,5%; Amazon -93,3%; Yahoo -95,0%; Priceline -96,3%. Stan z 5 stycznia 2002 roku, % spadku wartości firmy.
Problemy polskich firm: Ahoj, Internet Idea.

Od gospodarki przemysłowej poprzez „dot.com`y”

Internet w realizacji łańcucha dostaw Internet w marketingu i sprzedaży

ZAKUPY
DOSTAWA
MAGAZYNOWANIE
PRODUKCJA
DYSTRYBUCJA Składanie zamówień,
Elektroniczne aukcje,
Elektroniczne płatności,
Zarządzanie logistyką,
Zarządzanie gospodarką,
Zaopatrywanie odbiorców,
np. dealerów,
Optymalizacja produkcji,
Integracja łańcucha
dostawców i odbiorców.
MARKETING
ROZWÓJ PRODUKTU
SPRZEDAŻ
OBSŁUGA KLIENTA Analiza rynku, promocje,
Badanie produktów i usług,
Przyjmowanie zamówień,
Sprzedaż produktów i usług,
Obsługa zapytań klienta
Pomiar satysfakcji klienta.

Gdzie jest Polska na wykresie stopnia zastosowań Internetu?
Polska znajduje się miedzy I a II fazą. Europa miedzy II a III, a USA miedzy III a IV.
I faza: informacja o produktach.
II faza: marketing.
III faza: systemy transakcyjne.
IV faza: e-bisnes, koleje systemów: SCM, CRM, eCRM, ŁRP, ePRODUCENT.
Późny początek „gorączki internetowej” i szybkie rozczarowanie.
Bardzo wczesne stadium rozwoju gospodarki elektronicznej; niska penetracja Internetu; koncentracja na dystrybucji (początek reklam); portale jako najbardziej dojrzały element rynku; „zauważenie” Internetu przez przedsiębiorców dopiero w 2000 roku.

E – handel i E – biznes
Hasła te są znakiem naszych czasów, są bezpośrednio związane z eksplozją Internetu, podobnie jak w krajach rozwiniętych e-biznes przejmie znaczny segment polskiego rynku.
E-handel (e-commerce) – elektronizacja sprzedaży (np. kody kreskowe) sprzedaż towarów i usług poprzez wykorzystanie technologii internetowej (WWW, e-mail, WAP, itp.)
E-biznes – pojecie szersze, obejmujące transakcje biznesowe poprzez Internet.

Definicje handlu elektronicznego:
1) kiedy możemy mówić o handlu on-line? Samo stworzenie witryny WWW i prezentacja na niej oferty firmy nie jest jeszcze handlem on-line; o handlu elektronicznym możemy mówić dopiero wtedy, gdy przez sieć jest możliwe dokonywanie zakupów towarów i usług prezentowanych w ofercie na stronie WWW; modelowy handel on-line występuje dopiero w momencie, gdy za zakupiony on-line towar możemy zapłacić również on-line, czyli wtedy, gdy istnieje możliwość płatności przez Internet.
2) Handel elektroniczny (handel on-line, e-commerce) to sprzedaż towarów i usług oraz informacji poprzez rezydentów tego samego kraju (handel krajowy) lub miedzy rezydentami dwóch lub więcej krajów (handel międzynarodowy) w Internecie, jest to możliwość realizowania transakcji kupna – sprzedaży za pośrednictwem Internetu.
Sam termin e-commerce wszedł do powszechnego użycia w 1997 roku przez firmę IBM.

Podstawowe sektory handlu elektronicznego:
a) sektor I – business to business (B2B) – wymiana handlowa miedzy firmami dotycząca nie tylko zawierania transakcji, ale również poszukiwanie partnerów, budowaniu sieci dostawców i odbiorców, poszukiwanie informacji handlowych i inne, w tym segmencie stosowana jest też EDI (Electronic Data Interchange);
b) sektor II – business to consumer (B2C) – to wszelkie formy sprzedaży towarów i usług pojedynczym klientom, a więc sprzedaż detaliczna w sieci (np. wszelkiego rodzaju sklepy wirtualne, czy aukcje drobnotowarowe);
c) sektor III – business to public (B2P) – to ogólnie rzecz biorąc marketing on-line, nie związane bezpośrednio ze sprzedażą towarów i usług;
d) sektor IV – consumer to consumer (C2C) – np. portale aukcyjne;
e) sektor V – business to administration (B2A) – np. przetargi elektroniczne w zamówieniach publicznych.

Podział ze względu na rodzaj towarów i usług:
- handel pośredni – indirect electronic commerce – zamawianie towarów materialnych przez sieć i następnie fizycznie ich dostarczanie tradycyjnymi kanałami (poczta, kurier) do klienta;
- handel bezpośredni – direct electronic commerce – zamawianie niematerialnych towarów i usług przez sieć, gdzie płatność i dostarczanie do klienta odbywa się również przez sieć (np. software); tu toczą się największe dyskusje legislacyjne i podatkowe;

Handel elektroniczny a biznes elektroniczny:
- biznes elektroniczny – obejmuje wszelkie przejawy komercyjnego wykorzystania Internetu, ma trzy główne działy: e-commerce - usługi finansowe oraz marketing on-line; szeroko pojęta komunikacja – Internet, praca zdalna LEDS (elektroniczna wymiana dokumentów) itp.; e-services – uważane niekiedy za część e-commerce;
- biznes elektroniczny można podzielić na dwie kategorie: Internet jest narzędziem ułatwiającym prowadzenie interesów, przynosi określone korzyści (np. poszukiwanie informacji w Internecie, czy kontakt z współpracownikami, klientami, praca zdalna); Internet jest interesem samym w sobie, np. ISP – Internet Service Provider – firma zapewniająca dostęp do Internetu oraz dodatkowe usługi: konto poczty elektronicznej, miejsce na stronę WWW, FTP, itd.

Zalety handlu on-line dla klientów:
 oszczędność czasu; znaczna wygoda, czyli łatwy i szybki dostęp do informacji;
 możliwość porównywania konkurencyjnych ofert;
 możliwość lepszego zapoznania się z ofertą (brak ograniczeń czasowych);
 dostęp do szerszego asortymentu towarów; dostęp do oferty sklepów na całym świecie; bardziej szczegółowe opisy towarów;
 klient wybierając określony towar może przy pomocy zamieszczonych linków przemieścić się bezpośrednio na stronę producenta tego towaru;
 możliwość stałej kontroli przez klienta wysokości kwoty do wydania w sklepie (koszyk);
 niższe ceny (choć nie zawsze, zależy od czynników);
 pewne towary, które można otrzymać bezpośredni przez sieć, np. oprogramowanie, są znaczniej korzystniejsze cenowo, gdyż pominięte zostają koszty transportu czy opłat celnych;
 możliwość przeglądania oferty oraz obsługa klienta 24 h na dobę (365 dni w roku);
 możliwość wyszukania towarów wg dowolnego zdalnego kryterium, np. ceny, rodzaju, koloru itp., nowe możliwości niedostępne w tradycyjnym sklepie, np. możliwość wysłuchania części utworu w wirtualnym sklepie, obniżenie kosztów dostępne w Internecie.

Zalety dla firm:
 niski koszt, redukcja kosztów (głównie dotyczy dużych producentów), oszczędności – ominięcie łańcucha pośredników, brak potrzeby utrzymywania punktów sprzedaży detalicznej i magazynów, zatrudnienia personelu, niski koszt dotarcia do ogromnej liczby potencjalnych klientów, niski koszt reklamy i promocji;
 elastyczność – możliwość ciągłej, natychmiastowej aktualizacji oferty;
 bardziej szczegółowe opisy towarów;
 uatrakcyjnienie oferty poprzez organizowanie promocji;
 uzyskanie przewagi konkurencyjnej;
 anonimowość – skutecznie konkuruje z dużymi firmami;
 dostęp do rynku światowego (zmniejszenie zależności od rynku lokalnego);
 skrócenie czasu dostępu do rynku towarów i usług;
 eliminacje negatywnego zjawiska sezonowości na rynku lokalnym;
 możliwości multimedialne jakie daje sieć, w pozwalającej formie sprzedaży konkurować ze wszystkimi tradycyjnymi handlu;
 efektywność – prezentacje oferty 24 h na dobę, 365 dni w roku, bez zwiększania kosztów oraz szybki kontakt z partnerami.

Modele systemów informatycznych zarządzania (SIZ)

System elementów celowo ze sobą powiązanych, z których każdy realizuje określone funkcje przyporządkowane celowi, jaki postawiono przed systemem jako całością.
System informacyjny- „sformalizowana kombinacja zasobów ludzkich i informatycznych, umożliwiająca gromadzenie, przechowywanie, wyszukiwanie, komunikowanie i wykorzystywanie danych w celu efektywnego zarządzania operacjami danej organizacji”
Systemem informacyjnym organizacji nazywa się zbór strumieni informacyjnych opisanych na jego strukturze organizacyjnej, to znaczy na strukturze sfery procesów realnych i sfery procesów zarządzania
Schemat systemu informacyjnego:
Zi-We Zi-Wy
→ Szczebel strategiczny →
A1 ↓↑ B1
Szczebel taktyczny
A2 ↓↓↑↑ B2
Szczebel operacyjny
Zm-We A3 ↓↓↓↑↑↑ B3 Zm-Wy
→ Procesy sfery realnej →

Zi- zasilenia informacyjne
Zm- zasilenia materialne
We- wejściowe
Wy- wyjściowe
A1,A2,A3- strumienie sterujące
B1,B2,B3- strumienie sprzężenia zwrotnego

Struktura to składniki systemu i relacje zachodzące między tymi składnikami.
Struktury systemu informatycznego:
1. informacyjna
2. funkcjonalna
3. przestrzenna
4. techniczna

Ad. 1.
UŻYTKOWNICY
↓↓↓ ↑↑↑
wejścia → BAZA → wyjścia
DANYCH
↓ ↑
→→ALGORYTMY →→

Ad.2. struktura funkcjonalna- określa zbiór celów i funkcji systemu, a zatem także jego podsystemy; określa też hierarchiczny układ funkcji i powiązania między nimi. Funkcje objęte systemem określają zakres systemu.

SYSTEM
/ \
Podsystem A Podsystem B
/ \ / \
moduł A-1 moduł A-2
/ \ / \
funkcja
elementarna
A-2-1

Ad.3.struktura przestrzenna-definiuje lokalizację punktów źródłowych, odbiorczych, gromadzenia i przetwarzania danych oraz określa drogę komunikowania się tych punktów
Ad.4.struktura techniczna- określa środki techniczne realizacji założonych funkcji systemu. Strukturę tą stanowią urządzenia techniczne przyporządkowane poszczególnym punktom w strukturze przestrzennej oraz połączenia między tymi punktami.
Systemy to coś więcej niż suma struktur.

a) system informatyczny zarządzania określa się jako system automatycznego przetwarzania danych wspomagający proces zarządzania przy czym:
- automatyczne jest przetwarzanie danych za pomocą komputera
- proces zarządzania jest wieloetapowym, sekwencyjnym, procesem podejmowania decyzji, na który składają się planowanie, organizowanie, koordynacja i kontrola działalności wyodrębnionych podsystemów.
Modele systemów informatycznych zarządzania:
1. systemy przetwarzania transakcji
2. systemy informacyjno-decyzyjne
3. zintegrowane systemy informatyczne zarządzania
4. systemy zarządzania przepływem pracy
5. systemy automatyzacji prac biurowych

Systemy transakcyjne:
Systemy przetwarzania transakcji (SPT)- pierwszy historycznie model zastosowania SI dla potrzeb zarządzania. Powstały w latach 50-60 i do dziś mają znaczną rolę w informatyzacji przedsiębiorstw.

Etapy przetwarzania informacji w systemach transakcyjnych:

interpretacja i uogólnienie
zestawienie
rejestracja
fakt gospodarczy

Kompleksowy SPT- podsystemy:
- techniczne przygotowanie produkcji
- planowanie produkcji
- gospodarka materiałowa
- zatrudnienie i płace
- gospodarka wyrobami gotowymi
- gospodarka środkami trwałymi
-finansowo- księgowy

Systemy informacyjno-decyzyjne:
a) informowania kierownictwa (SIK)
b) wspomagania decyzji (SWD)
c) ekspertowe (SE)

ad. a) SIK
-pierwsza próba budowy systemów wspomagających bezpośrednio podejmowanie decyzji
- zorganizowane zbiory procedur przetwarzania danych dostarczające kadrze kierowniczej informacji dla celów podejmowania decyzji
ad. b) SWD
służy do pomocy przy stosowaniu ocen osoby decydującej, dokonywanych we wszystkich fazach rozwiązania problemu (sformułowania problemu, wybrania istotnych danych, wydobycia i uzgodnienia podejścia użytego przy generowaniu rozwiązania oraz oceny rozwiązań.

Podsystemy funkcjonalne SWD

zarządzanie ↔ zarządzanie ↔
modelami danymi ↔
↨ ↨
zarządzanie dialogiem
↨
użytkownik i zadania

Klasyfikacja SWD:
- wnioskowanie ze zbioru
- analiza danych za pomocą operacji ukierunkowanych na zadania
- szereg baz danych i małych modeli- informacje analityczne
- konsekwencje planowanych działań na bazie rachunkowości
- obrazowanie konsekwencji modeli dla działań częściowo niedefiniowalnych
- ogólne wytyczne rozwiązania zgodnego z szeregiem ograniczeń
- wyraźne zaprogramowanie decyzyjne
ad. c) systemy ekspertowe

baza interfejsy
wiedzy specjalne
↕
monitor interfejsy
wnioskowania ↔użytkownika
↕
podsystem podsystem
pozyskiwania objaśniający
wiedzy

rodzaje systemów ekspertowych:
- diagnostyczne (medycyna)
- decyzyjne (np. konfiguracja komputerów)
- prognostyczne (pogoda)
- kontrolne i monitorujące (np. procesy chemiczne w laboratorium)
- selekcjonowane (np. wybór samochodu)
- konfiguracyjne (konfiguracja sieci komputerowych)
- uczące

Zintegrowane systemy informatyczne zarządzania
Modele systemów zintegrowanych:
MPR I- planowanie kształtownia się jednego zasobu- materiałów:
- od lat 70-tych
- redukcja zapasów
- dokładne określenie czasów i wielkości dostawców (JiT- Just in Time)
- dokładne wyznaczanie kosztów produkcji
- lepsze wykorzystanie posiadanej infrastruktury
- szybsze reagowanie na zmiany w otoczeniu
- kontrola poszczególnych etapów produkcji
MPR II- planowanie zasobów produkcyjnych; standard zdefiniowany w 1989r przez American Production and Inventory Contrd Society
- wszystkie sfery zarządzania przedsiębiorstwem
- przygotowanie produkcji
- sprzedaż i dystrybucja
- planowanie i kontrola produkcji
ERP lub MRP III- podejście finansowe
- procedury finansowe
- rachunkowość zarządcza
- rachunek kosztów
- przepływy finansowe
- od lat 80-tych
Metody związane z MPR II/ ERP
-Critical Path Metod
- Just in Time
- koncepcja “wąskich gardeł”
- TQM- Total Quality Management
- Workflow


Cykl życia i metodyki tworzenia systemów informatycznych.
Cykl życia SI
Cykl życia systemu informatycznego to ciąg wyodrębnionych wzajemnie spójnych etapów, pozwalających na pełne i skuteczne zaprojektowanie i użytkowanie systemu informatycznego.
Cechy:
a) struktura
b) funkcjonowanie
c) rozwój
Cykl życia systemu informatycznego:
Powołane
do życia
Zdarzenia
Stany
Procesy
Modyfikacja
lub zaniechanie
Modele cykli życia systemów informatycznych:
- model kaskadowy(liniowy, tradycyjny)
- model spiralny
- rozwinięcia (prototypowanie i szybkie wytwarzanie aplikacji)
CYKL KASKADOWY
1. Analiza potrzeb
2.specyfikacja problemu
3. projektowanie
4. programowanie
5. testowanie
6. integracja
7. eksploatacja
8. adaptacja i modyfikacja
9. dezaktualizacja
Wady i zalety kaskadowego cyklu:
+ łatwość posługiwania się
+ łatwość harmonogrowania, planowania, budżetowania
- narzucanie ściśle określonej kolejności etapów -organizowanie rozwiązań twórczych
- wysokie koszty poprawiania błędów popełnianych we wczesnych fazach realizacji
- długie przerwy w kontaktach z przyszłym użytkownikiem systemu
CYKL SPIRALNY

I II
Kontynuować
czy nie?

III IV
I Planowanie
- wstępne wymagania i planowanie projektu
II Analiza ryzyka
- analiza ryzyka oparta na wstępnych wymaganiach
- analiza ryzyka oparta na reakcji użytkownika
III Weryfikacja
- weryfikacje dokonywane przez użytkownika
IV Konstruowanie
- wstępny prototyp
- kolejny prototyp
- skonstruowany system

Prototypowanie:
- uproszczenie systemu
- służy do badań projektowanego systemu
- służy do dyskusji z użytkownikiem na temat własności przyszłego systemu
- redukcja czasu oczekiwania na konkretne rezultaty
- zapewnienie szybkiego sprzężenia zwrotnego
- ograniczenie liczby błędów
- aktywny udział przyszłego użytkownika w procesie TSI
Realizacja przyrostowa:
1. określenie wymagań
2. projekt ogólny
3. wybór podzbioru
4. szczegółowy projekt, implementacja, testy
5. dostarczanie zrealizowanej części systemu

Realizacja przyrostowa- wady i zalety:
+ możliwość wdrażania systemu u użytkownika kolejnymi fragmentami (podsystemami modułami), co znacznie usprawnia cały proces od strony organizacyjnej i kosztowej
+ możliwość stopniowego przyzwyczajenia użytkownika do zmian
+ niedotrzymanie harmonogramu realizacji fragmentu nie musi oznaczać opóźnienia całego systemu
- trudności w jednoznacznym wyborze funkcji do przyrostowej realizacji- dodatkowe nakłady pracy
Metodyki tworzenia systemów informatycznych:
Metodyką TSI nazywamy zbiór narzędzi o charakterze technicznym i organizatorskim, pozwalających zespołowi projektowemu realizować cykl życia projektu.
Metodyka realizacji SIZ
1. badanie wstępne
2. opracowanie koncepcji systemu
3. projektowanie struktur systemu
4. oprogramowanie systemu
5. instalacja i wdrożenie systemu
6. opracowanie projektu eksploatacyjnego
7. eksploatacja i rozwój
Ad. 1.
a) identyfikacja potrzeby (cel i zakres ograniczenia i uwarunkowania)
b) analiza problemu:
- badanie możliwości i sposobu rozwiązywania problemu
- analiza wariantów rozwiązania
- analiza opłacalności
- analiza możliwości realizacji
c) zdefiniowanie zagadnienia projektowego
- określenie uwarunkowań
- określenie głównych funkcji systemu
- określenie powiązań z innymi systemami
Ad.2.
a) opis stanu istniejącego
b) analiza stanu istniejącego
c) opracowanie koncepcji systemu
Ad.3.
- projektowanie wyjść systemu
- projektowanie systemu kodów
- projektowanie wejść systemu
- projektowanie logicznej struktury danych
- projektowanie zbiorów podstawowych
Ad.4.
- założenia ogólne oprogramowania systemu
- założenia poszczególnych programów
- specyfikacja algorytmów
- zdefiniowane struktur danych w obszarze programów
- projektowanie modułów oprogramowań
- projekt technologii produkcji oprogramowania
Ad.5.
- pozyskanie zasobów
- przygotowanie kadr
- opracowanie i wdrażanie bazy normatywnej
Instalacja systemu:
- wybór metody wdrażania
- opracowanie kryteriów oceny funkcjonowania systemu
- ocena wyników eksploatacji
Ad.7.
- normalne codzienne użytkowanie systemu
- ciągła obserwacja i ocena
- pielęgnacja systemu
- strojenie systemu
- doskonalenie...
- ...przejście w nowy cykl rozwoju

Bazy danych dla biznesu
Baza danych to zbiór (masyw) danych, których zadaniem jest reprezentowanie pewnego obszaru rzeczywistości.
Baza danych to zbiór wzajemnie powiązanych danych, pamiętanych bez zbędnej redundancji, służących jednemu lub wielu zastosowaniom w sposób optymalny.
Dane są niezależne od programów.
System bazy danych:
1. model danych
2. system zarządzania bazą danych (SZBD)
3. dane
Właściwość i bazy danych:
- współdzielenie danych
- integracja danych
- integralność danych
- bezpieczeństwo d. (proporcja zmian w związkach obiektów)
- abstrakcja d. (istotne szczegóły- abstrakcja świata rzeczywistego)
- niezależność d. (organizacja danych niewidoczna dla użytkowników)
Model danych jako architektura:
Model danych jest zbiorem ogólnie przyjętych zasad posługiwania się danymi.
Model baz danych:
- model hierarchiczny (IBM)- powiązania między obiektami za pomocą struktur drzewiastych; typ rekordów i związki nadrzędny-podrzędny
- model sieciowy- 2 struktury danych: typy rekordów i typy kolekcji
- model relacyjny (obecny standard)
- rozszerzenia modelu relacyjnego
- obiektowe modele danych- obiekty dane i metody
Hierarchiczny model danych:
- każdy rekord zwany segmentem, może uczestniczyć w co najwyżej jednym powiązaniu w roli nadrzędnej, a w roli podrzędnej w dowolnej liczbie powiązań
- drzewiasta struktura odsyłaczy
Sieciowy model danych:
- struktura, w której każdy rekord należący do klasy może uczestniczyć w wielu powiązaniach, rekordów należących do klasy nadrzędnej (właściciel) lub podrzędnej(członek)
- nie nakłada ograniczeń na odwzorowanie powiązań
- elastyczny
-...
Relacyjny model danych:
- wcześniejsze modele danych traktowały w niezdyscyplinowany sposób- wprowadzenie ścisłych narzędzi matematycznych i teorii zbiorów
- poprawa niezależności między programami i danymi
- wzrost wydajności tworzenie oprogramowania
- jedna struktura danych- relacja
Relacja zasady:
- kolumny-zbiory atrybutów
-wiersze- zbiory wartości
- każda relacja ma jednocześnie określoną nazwę
- każda kolumna ma jednoznaczną nazwę w ramach relacji
- wszystkie wartości w kolumnie muszą być tego samego typu
- porządek kolumn nie jest istotny

Funkcje Systemu zarządzania bazą danych:
1. zarządzanie plikami
- dodawanie plików
- usuwanie plików
- modyfikowanie struktury istniejących plików
- wstawianie nowych danych
- aktualizowanie
- usuwanie danych
2. wyszukiwanie informacji
- wydobywanie danych z istniejących plików do stosowania przez użytkownika
- wydobywanie danych dostosowania przez użytkownika
3. zarządzanie bazą danych
- tworzenie i monitorowanie użytkowników baz danych
- ograniczenie dostępu do plików
- monitorowanie działania bazy danych

Technologie hurtowni danych:
„Hurtownia danych jest tematycznie definiowaną zintegrowaną, czasowo zmienną a jednocześnie trwałą kolekcją danych stanowiącą podstawę procesów podejmowania decyzji”
[W. Inmon]
Idea hurtowni danych:
1.Bazy danych operacyjnych
2. Program selekcji i agregacji danych
3. Hurtownia danych
- użytkownicy
- programy analityczne
- arkusze kalkulacyjne
Przyczyny rozwoju technologii hurtowni danych:
- wysoki poziom komputeryzacji
- zapotrzebowanie kadry kierowniczej na informacje decyzyjne
- trudności z uzyskaniem wartościowych informacji z baz danych transakcyjnych
- rozproszenie danych źródłowych pomiędzy wiele baz danych transakcyjnych i źródła zewnętrzne
Elementy hurtowni danych:
- źródłowe (transakcyjne) bazy danych
- narzędzia ekstrakcji ni transformacji danych z baz danych źródłowych
- narzędzia modelowania danych umożliwiające tworzenie modelu danych baz źródłowych i hurtowni danych
- centralne repozytorium, służące do przechowywania modeli danych
- baza danych hurtowni
-narzędzia wyszukiwania i analizy danych dla kadry kierowniczej
Zastosowania hurtowni danych
Do typowych obszarów zastosowań hurtowni danych należą m.in.:
- finanse
- analiza ryzyka i rentowności inwestycji
- zarządzanie kosztami
- sprzedaż
- marketing
- analiza rynku
- planowanie i analiza wyników sprzedaży
- identyfikacja segmentów rynkowych i nowych rynków zbytu

Metody eksploracji danych:
Eksploracja danych- obejmuje metody i techniki z zakresu sztucznej inteligencji, których celem jest wykrywanie wartościowej niejawnej informacji dużych kolekcji danych.
Efektywność eksploracji jest ważną trafnością decyzji ekonomicznej, a nie redukcją czasu przetwarzania.

Grupy zadań w procesie drążenia danych:
- czyszczenie(obsługa błędnych lub brakujących danych)
- integracja (danych z różnych źródeł)
- selekcja (istotność ze względu na rozważany problem)
- transformacja
- realizacja eksploracji (wykorzystanie reguł schematów)
- interpretacja

Narzędzia business intelligence (BI)
BI stanowi zbór koncepcji, metod i procesów, których celem jest ulepszenie podejmowanych decyzji. Wykorzystując dane zawarte we wszystkich systemach informacyjnych organizacji oraz wiedzę i doświadczenie pracowników, pozwalają na znaczną poprawę skuteczności działań biznesowych.