Panowanie Zygmunta Augusta

Bardzo ważnym momentem w panowaniu Zygmunta Augusta jest utworzenie państwa Rosyjskiego. Na osłabioną Ruś (dynastia Rurykowiczów) najechała Litwa ( Wołyń i Białoruś) oraz Polska( Kazimierz Wielki – Ruś halicko – włodzimierska), a pozostałe ziemie w XIII wieku dostały się pod panowaniem Mongołów – Dżinkishan (Tatarzy). Tatarzy zostawili władzę książąt ruskich lecz byli oni uzależnieni od Tatarów, musieli im płacić daninę. Ta sytuacja trwała do XV wieku księstwo Ruskie podjęło walkę z Tatrami o swoje wyzwolenie (książę Moskiewski Dymitr Doński zaczyna okres uwalniania się z pod władzy Tatarskiej). Zaczyna się wypędzanie Tatarów z ziem pruskich. Iwan III Srogi zjednoczył księstwa Ruskie w jedno państwo zwane Rosją. Wraz z małżeństwem z ostatnią cesarzówną bizantyjską, Iwan III Srogi przyjął tytuł cesarza Rosji czyli cara. Dostał on w posagu dwugłowego orła bizantyjskiego (czarnego), patriarchat został przeniesiony z Konstantynopola do Moskwy (bo ona była stolicą Rosji, miała uchodzić za drugi Rzym). Od XV wieku Polska będzie miała kłopot. Państwo Rosyjskie będzie dążyło do odzyskania tych ziem, które zabrała Litwa i Polska. Sekularyzacja Inflant (w wyniku powiązania się państwa zakonnego i przejście na luteranizm – stracili poparcie papieża) (państwo kawalerów mieczowych 1561 rok) Gontarg Ketler złożył hołd lenny Zygmuntowie Augustowi, a inflanty przyłączono do Polski. Od początku XVI wieku zaczynają się procesy wojenne. Wojna o inflanty nie tylko Rosji, ale także Szwecji czy też Danii. Wybucha wojna czterech państw. Pierwszy okres aktywny Polsko – Rosyjski. Rosjanie w pierwszym działaniu ruszyli z Nowogrodu w kierunku Bałtyku do portu Narwa. Iwan IV Groźny (Rosja) zajął port Narwa, Szwecja zajęła Estonię, a polska Łotwę i Kurlandie. Inflanty zostały zajęte. Polacy ze Szwecją nie mieli żadnych problemów. Iwan IV Groźny dążył do powiększenia swoich inflantów. Rosja chciała dostać się do Morza, więc Car Iwan IV Groźny rozpoczyna budować flotę aby przez Narew utrzymać kontakty – żegluga Narewska (dysponowali futrem, miodem, drewnem, pszenicą, surowcem). Z Europy zachodniej do Rosji będą płynąć wyroby przemysłowe. Do zwalczania żeglugi Narewskiej król Zygmunt August utworzył Ministerstwo Marynarki Wojennej – Komisja Morska z siedzibą na zamku Malborskim (1568 rok). Szefem był starosta Malborski Jan Kostka. Pierwszym okrętem floty Polskiej – Galeon Smok. Ale Rosjanie mają zbyt dużo okrętów, więc Zygmunt August uzbroił okręty handlowe na armatnie, marynarzy handlowych wciągnął do wojska. Kapitanowie okrętów otrzymali patenty – nazywano ich Kaprami, a flota nazywała się Kaperska. Kaprowie byli oficerami króla. Wpływają na Bałtyk aby zwalczyć flotę Narewską. Działalność Kaprów budzi niepopularność w Gdańsku. Gdańsk sam chciał się włączyć w handel z Narwą (Rosją). Gdy Kaprowie przypływali z morza chodzili do pubów, tam lubili sobie popić i pohulać. Po jednej z popijaw doszło do Bujki portowej z udziałem Kaprów i Gdańszczan. Kilka Kaprów zginęło na służbie króla. Więc tym samym Zygmunt August wysłał do Gdańska komisję biskupa Karynkowskiego, która skazała Radę miasta wraz z Burmistrzem na śmierć, a miastu odebrano królewskie przywileje handlowe. Zwycięstwo obozu ruchu egzekucji praw ( na posiedzenie sejmu przyszedł w stroju szlacheckim król). Zaczyna się wielki pochód. Król Zygmunt August był wielkim księciem Litwy i Polski, wiedział, że po jego śmierci stosunki między Polską a Litwą się rozejdą, wiedział także że Litwa jest zagrożona. Trzeba to było jakoś uciśnić. Postanowił zwołać sejm Polski i Litwy w celu zawarcie unii realnej. W Lublinie w 1569 roku chciał połączyć w jedno państwo Polskę i Litwę (połączenie dwóch państw w jedną całość. Podstawą negocjacji był projekt biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego, zakładający zawarcie bardzo luźnego związku w formie unii personalnej (wspólna elekcja), jedynie w celu prowadzenia wspólnej polityki obronnej. Nawet jednak i taka propozycja nie została przyjęta przez sejm litewski, zdominowany przez magnatów. 1 marca większość Litwinów opuściła Lublin i wróciła do Wilna, nie informując nikogo o swoim wyjeździe. Magnaci na Litwie mają władzę despotyczną (władza absolutna nasz szlachtą). Władza Polska rozeszła by się aż na Litwę, a magnaci tego nie chcieli. Zygmunt August chciał przyłączyć Wołyń do Polski. Zastosowana przez króla metoda faktów dokonanych (inkorporacji ziem ruskich do Korony) zmusiła przedstawicieli litewskich do powrotu. 28 czerwca uchwalono zawarcie nowej unii polsko-litewskiej. Cała szlachta Litewska została wpisana do rodu szlacheckiego Polski. Nazwano to nowym terminem – Rzeczpospolita Obojga narodów (oznaczało to wspólną rzecz) - ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko i sądownictwo. W ten sposób Polska rozszerzyła swoje granice, aż pod Moskwę, więc bezpieczeństwo tej granicy nie należało tylko do Litwy, ale też Polska będzie strzec tej granicy. Sprawa mogłoby się wydawać, że jest zakończona, ale jeszcze trzeba było ustalić zasady następcy króla (litewsko-polskiego) przyjmując zasadę viritim. Każdy król miał być wybierany przez zjazd szlachty (liczenie głosów – każdy szlachcic miał po jednym głosie) – wolna elekcja. Wolna elekcja weszła od 1572 roku gdy zmarł Zygmunt August i tak zakończyła się dynasta Jagiellonów.