profil

Kim jest bohater „Kartoteki” T.Różewicza? Omów nowatorstwo tego utworu.

Ostatnia aktualizacja: 2022-11-05
poleca 85% 289 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Tadeusz Różewicz

„Kartoteka” jest utworem, w którym autor przedstawia dramatyczną sytuację moralną człowieka w świecie współczesnym i stąd przypomina
moralitet o powolnym, ale nieuchronnym rozpadzie świata

Bohater - bohaterem „Kartoteki” może być każdy - Everyman, reprezentuje on pokolenie Kolumbów (tak jak Różewicz, który przeżył wojnę w najpiękniejszym okresie swego życia, przez koszmar wojny już nigdy nie będzie taki sam, wojna wypaczyła jego świadomość). Bohater pochodzi z rodziny inteligenckiej, z własnoręcznie napisanego życiorysu wiadomo, że urodził się w roku 1920. Wczesne lata komunizmu nauczyły go uległości, a teraz manifestuje postawę absolutnej bierności i świadomości faktu, że jego życie ukształtowały wypadki absolutnie od niego niezależne. Poszczególne fragmenty jego życiorysu układają się w kartotekę generacji porażonej wojną, niezrozumianej przez starszych, ani przez młodszych.

Cechy dramatu:
- synchroniczny czas (przemieszczenie, jednoczesność zdarzeń z życia głównego bohatera)
- symultanizm miejsca (scena jest jednocześnie pokojem, ulicą, kawiarnią)
- zaprzeczenie tradycyjnej akcji; akcję stanowi ciąg niepowiązanych przyczynowo scen, jak rozmowy leżącego w łóżku Bohatera z: rodzicami, sekretarką, panem z przedziałką, składanie przed nauczycielem egzaminu dojrzałości, udzielanie wywiadu dziennikarzowi.
- Bohater - „antybohater” to człowiek bezczynny, bezideowy, odrzuca narzuconą mu przez otoczenie rolę przywódcy, kreatora dziejów, nie inspiruje rozwoju akcji do czego namawia go chór starców, rezygnuje z wszelkiego działania
- groteska – dominującą kategorią estetyczną (udziwniony świat i postacie są wykładnią pewnych postaw i stereotypów)
- nawiązanie do tradycyjnych konwencji literackich i parodiowanie ich np. do dramatu romantycznego w kompozycji utworu. Dramat romantyczny zbudowany był z różnych scen ukazujących w tonie wzniosłym i heroicznym dzieje bohatera. Romantyczny bohater poświęcił się bez reszty, programowa bezczynność głównego Bohatera „Kartoteki” jest zaprzeczeniem romantycznej idei czynu, następuje tutaj jakby rozkład tradycyjnego bohatera
- chór starców (z młodzieńczymi głosami) jest odwróceniem konwencji chóru w dramacie starożytnym, tam reprezentował on mądrość, dojrzałość społeczną, tu wiernie towarzyszy dezintegracji głównego bohatera, wygłaszając niespójne, chaotyczne kwestie. „Kartoteka” jest buntem autora przeciw utartym szablonom i formom
- dramat otwarty – każdy niejako mógł wejść w środek ze swoimi sprawami, dopisać jakiś fragment, czy koniec, rozszerzyć, uzupełnić jakąś scenę
- dramat pisany techniką collage (z franc. naklejanie, doklejanie; kompozycja artystyczna wykonana z różnych materiałów) „Kartoteka” jest „poskładana” z różnych rozmówek, cytatów, definicji, sloganów
- interpretacje liryki, epiki i dramatu (jak w dramacie romantycznym), sam Różewicz w didaskaliach swój dramat nazwał opowiadaniem.

Znaczne partie „Kartoteki” dadzą się przekształcić w charakterystyczne dla prozy współczesnej monologi, wewnętrzne partie liryczne

Załączniki:
Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 2 minuty

Teksty kultury