Sprawdzian z wiedzy o Antycznej Grecji

Sprawdzian z wiedzy o Antycznej Grecji (rozdział II podręcznika Nowej Ery)

1. Jak pierwsi Grecy nazywali siebie i swoją ojczyznę?
Swoją ojczyznę nazywali Helladą, a siebie Hellenami.

2. Kiedy Helleni przybyli do Grecji?
Przybyli oni do Grecji w kilku grupach w II tysiącleciu p. n. e.

3. Czym zajmowali się pierwsi mieszkańcy Grecji?
Zajmowali się oni przede wszystkim rolnictwem. Uprawiali pszenicę, jęczmień oraz warzywa, a wokół domów sadzili krzewy winorośli, grusze, jabłonie, śliwy, drzewa oliwne i figowe. Hodowali także kozy, woły oraz owce.

4. Dlaczego Grecy przenosili się z głębi kraju do nadmorskich osad?
Mimo ciężkiej pracy górzysta ziemia nie wydawała bogatych plonów i nie dla wszystkich wystarczało.

5. Czym zajmowali się Grecy w nadmorskich osadach?
Zajmowali się tam rybołówstwem lub w warsztatach rzemieślniczych wyrabiali tkaniny, gliniane naczynia, broń i narzędzia. Najodważniejsi wyruszali na morskie wyprawy w poszukiwaniu lepszych warunków życia,.

6. W którym tysiącleciu rozwinęła się kultura minojska, a w którym mykeńska?
Kultura minojska rozwinęła się pod koniec III tysiąclecia p. n. e. a kultura mykeńska w połowie II tysiąclecia p. n. e.

7. Gdzie rozwinęły się kultura minojska i kultura mykeńska?
Kultura minojska rozwinęła się na największej wyspie Morza Egejskiego - Krecie, a kultura mykeńska na Półwyspie Peloponeskim.

8. Skąd pochodzą nazwy poszczególnych kultur?
Kultura minojska pochodzi od nazwy władcy Krety - Minosa, a kultura mykeńska od nazwy miasta, który stanowił najważniejszy ośrodek tej cywilizacji - Mykeny.

9. Gdzie mieszkał legendarny król Minos?
Mieszkał w pałacu w Knossos.

10. Wyjaśnij pojęcia:
polis - inaczej miasto - państwo,odrębna wspólnota obywateli posiadająca swoje prawa i władze.
agora - główny plac w polis, inaczej rynek, jest to miejsce spotkań towarzyskich , miejsce spotkań zgromadznia ludowego oraz głowny ośrodek gospodarki miejskiej.
eklezja - inaczej zgromadzenie ludowe, rada miasta - państwa zbierająca się kilka lub kilkanaście razy do roku,uczestniczyło w nim od 6 do 40 tysięcy Ateńczyków, podejmowało najważniejsze decyzję w państwie,każdy obywatel mógł się na nim wypowiedzieć, najlepszych mówców nazywano demogogami.
demogog - jeden z najlepszych mówców na zgromadzeniu ludowym,inaczej przywódca ludu.
kolonia - nowe miasta - państwa założone po kolonizacji,koloniści utrzymywali bliskie stosunki z metropolią.
metropolia - miasto - państwo z którego pochodzili koloniści,do metropoli koloniści musieli dostarczać zboże oraz surowce nieżbędne do pracy rzemieślników.
Wielka Grecja - tereny skolonizowane przez Greków.
demokracja - rządy ludów, ustrój polityczny panujący w starożytnej Grecji,wprowadzono go w VI wieku p. n. e. ,polegał na tym, że każdy dorosły obywatel ateński mógł decydować o swoim kraju.
monety greckie - bite przez miasta - państwa greckie,ułatwiały kupcom prowadzenie handlu. Na awersie znajdowała się podobizna Ateny,a na rewersie jej symbol - sowa.
strateg - najważniejsza funkcja w państwie, stratedzy dowodzili armią oraz flotą ateńską.

11. Scharakteryzuj Peryklesa.
Perykles - główny twórca demokracji ateńskiej. Za jego rządów Ateny osiągneły szczyt potęgi. Żył w latach 495 - 429 p. n. e.

12. Scharakteryzuj członków społeczeństa Ateńskiego.
Mężczyźni - pełnoprawni obywatele ateńskiej polis ,więszość czasu spędzli na agorze i w pracy.
Cudzoziemcy - tolerowani przez ateńczyków, nie przysługiwały im żadne prawa.
Kobiety - więszość czsu spędzały na wychowaniu dzieci i prowadzeniu domu,opuszczały go jedynie podczas świąt religijnych i uroczystości pogrzebowych.
Niewoilnicy - pracowli głównie jako służba domowa,nie mieli żadnych praw,najgorszy los spotykał tych którzy trafiali do kopalini srebra bądź kamieniołomów.

13. Opisz ostracyzm.
W Atenach obowiązywało prawo pozwalające wygnać z miasta człowieka uważanego za wroga demokracji. Podczas obrad zgromadzenia obywatel mógł wydrapać na glinianych skorupkach jego imię. Ten kto uzyskał najwięcej głosów musiał opuścić miasto na 10 lat. Od greckiego słowa „ostrakon“ oznaczającego skorupę pochodzi nazwa tego rodzaju głosowania - ostracyzm. Ostrakony z zapisami zachowały się do dzisiaj.

14. Opisz Ateny.
W czasach Peryklesa największym miastem były Ateny - mieszkało tam około 100 tysięcy osób. Ateńską polis otaczały mury obronne. Przylegały do nich tzw. Długie Mury,łaczące miasto z odległym o około 8 km portem w Pireusie. Nad Atenami górował Akropol.

15. Opisz życie w starożytnych Atenach.
W odróżeniu od wspaniałych świątyń na Akropolu zabudowa Aten była bardzo uboga i niewygodna. Ulice były wąskie i kręte. Okazałe budynki sąsiadowały z lepiankami. Misto miało problemy z zaopatrzeniem w wodę co utrudniało dbanie o higienę przez co dochodziło do epidemi groźnych chorób,a w upalne dni w polis panował nieprzyjemy zapach. Mieszkańcy żyli w skromnych warunkach. W domach było duszno i brakowało w nich okien a więc i dopływu światła,jedyny jego dopływ pochodził z dziury w dachu. W domach w ciągu dnia zostawały tylko kobiety i niewolnicy.

16. Opisz Spartę.
Sparta była najwiekszą polis w Helladzie. Była mniej górzysta i bardziej urodzajna niż pozostałe regiony kraju. Leżała nad rzeką Eurotas,w krainie zwanej Lakonią. W VII w. p. n. e. wojowniczy Spartanie rozpoczeli podbój ziem sąsiadów. Gdy Sparta stała sie największym polis miała władzę nad pozostałymi polis i to do niej należał decydujący głos.

17. Opisz życie Spartan.
Rządy w Sparcie sprawowali tak jak w Atenach wyłącznie Spartanie,czyli dorośli mężczyźni. Do ich głównych obowiązków należała służba wojskowa. Ponadto posiadali ziemię, którą zajmowali się heloci,czyli niewolnicy wywodzący się z podbitej ludności Peloponezu. Nie mogli opuszczać wsi w której mieszkali a większość plonów oddawali swojemu panu. Aby utrzymać władzę nad niewolnikami Spartanie musieli być zawsze gotowi do walki,gdyż helotów było więcej i niejednokrotnie wzniecali bunty. Mieszkańcy ssparty żyli więc w ciagłym strachu. Podczas wojen niektórzy żołnierze zostawli w kraju by panować nad niewolnikami. . W Sparcie kobiety miały więcej praw niż greczynki. Posiadały bowiem własną ziemię oraz zarządzały majątkiem podczas gdy mężczyźni pełnili służbę wojskową. Ponadto córki dziedziczyły po rodzicach częć majątku równą połowie tego, co otrzymywał ich brat. Jeszcze jedną grupą w Sparcie byli periojkowie. Wywodzili się z ludów podbitych przez Spartan,lecz w przeciwieństwie do helotów zachowywli wolność osobista i własną ziemię. Ich obowiązki były takie same jak obowiązki Spartan. Musieli służyć w armii i płacić podatki,jednak nie posiadali praw obywatelskich. Zajmowali się handlem i rzemiosłem.

18. Jaki ustrój polityczny panował w Sparcie?
Rządy w Sparcie odbywały się na surowych prawach ustalonych przez Likurga. Na czele państwa stali dwaj królowie jednocześnie. Oficjalnie władza w państwie należała do wszystkich,lecz tak naprawdę w państwie rządziła rada starszych - geruizja. Składała się ona z 28 obywateli, którzy cieszyli się dobrą sławą i mieli ukończone 60 lat. Bardzo istotną funkcje pełnili eforzy, czyli pięciu urzędników wybieranych na roczną kadencję. Prowadzili oni m. in. politykę zagraniczną Sparty i nadzorowali wychowywanie młodzieży.

19. Opisz wychowanie w Sparcie.
Dziewczęta całe życie mieszkali z rodzicami w domu,chłopcy zaś przechodzi w opiekę państwa i walczyli na wojnach. Życie mężczyzn w Sparcie od najmłodszych lat wygladało tak:
- od urodznia do 7 roku życia mieszkali w domu z rodziną
- od 7 roku życia do 12 przechodzili pod opiekę państwa i mieszkali w obozie,
- od 12 do 30 roku życia mieskali w koszarach
- od 30 roku życia opuszczali koszary i mogli założyc rodzinę, jednak w razie potrzeby musieli walczyc na wojnie
- od 60 roku życia nie obowiązywał nakaz służby wojskowej ,jednak nadal odgrywali ważną role w polis. Najznakomitsi byli wybierani do rady starszych

20. Kiedy odbył upadek Sparty?
Spara upadła około Vii wieku p. n. e.

21. Wymień daty i miejsca wojen Perskich:
- Termopile 480 r. p. n. e.
- Maraton 490 r. p. n. e.
- Salamina 480 r. p. n. e.
- Plateje 479 r. p. n. e.

22. Jak nazywano żołnierze cieżkozbrojnej piechoty greckiej?
Nazywano ich hoplitami

23. Co tworzył zwarty szereg hoplitów?
Tworzyli oni falangę

24. Co to hoplon?
Hoplon - duża okrągła tarcza hoplita.

25. Przyporządkuj nazwy bitew grecko - perskich z ich dowódcami
Maraton - Dariusz
Plateje - Kserkses
Termopile - Kserkses
Salamina - Temistokles

26. Opisz Bieg Maratoński
Bieg Maratoński wywodzi się ze starozytności. Według legendy ateński żołnierz o imieniu Filippides przebiegł dystans około 40 km dzielący Maraton od Aten by powiadomić o zwycięstwie Greków. Gdy juz to zrobił padł z wyczerpania. Na jego pamiątkę w czasach nowożytnych zaczęto organizować bieg na dystansie 42 km i 195 m nazywany maratonem. Pierwszy bieg maratoński odbył sie podczas pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w Atenach w 1896 roku.

27. Jaką nazwę nosił najlepszy grecki statek wojenny?Opisz go krótko
Najlepszym greckim statkiem wojennym była Triera. Był to szybki i zwrotny statek o długości około 40 m, z trzema rzędami wioseł. Wskład załogi wchodziło 170 wioślarzy, 13 marynarzy,10 hoplitów oraz 4 - 5 łuczników.

28. Wymień kilku bogów greckich i napisz czym się zajmowali?
Zeus - władca bogów
Hera - żóna i siostra Zeusa,opiekunka kobit zamężnych i strazniczka wierności małżeńskiej
Posejdon - bóg morza
Hades - władca świata podziemnego
Demeter - bogini urodzaju i płodności
Hefajsos - bóg ognia
Ares - bóg wojny
Hermes - opiekun wędrowców,kupców i złodziejii
Apollo - opiekun sztuki
Atena - bogini mądrości i sztuki wojennej
Afrodyta - bogini miłości
Dionizos - bóg wina i winorośli
Asklejos - bóg sztuki lekarskiej
Hestia - bogini ogniska domowego
Artemida - bogini łowców
Helios - bóg Słońca
Tyche - bogini szczęścia
Selene - bogini Księżyca
Hebe - bogini młodości

29. Gdzie znajdowała się najsłynniejsza wyrocznia starożytnej Grecji?
Najsłynniejsz wyrocznia(Pytia) znajdowała się w Delfach

30. Wymień 3 herosów Greckich?
- Achilles
- Tezeusz
- Herakles.

31. Wymień kilka mitów greckich?
- Mit o Tezeuszu
- Mit o Antygonie
- Mit o Heraklesie
- Mit o Demeter i Korze
- Mit o Prometeuszu
- Mit o Achillesie

32. Kiedy i gdzie odbyły się pierwsze igrzyska olimpijskie?
Pierwsze igrzyska olimpijkie odbyły się w 776 r. p. n. e. w Olimpii

33. Co to są gimnazjony?
Gimnazjony to miejsca w mieście przeznaczone do ćwiczeń.

34. Wymień kilka dyscyplin sportowych?
PIĘCIOBÓJ OLIMPIJSKI
1. Skok w dal
2. Biegi
3. Rzut oszczepem
4. Rzut dyskiem
5. Walka zapaśnicza
SPORTY WALKI
1. Bokserstwo
2. Pankration

35. Co to Pankration?
Pankration - połączenie boksu z zapasami,uważane za najbardziej brutalną dyscyplinę olimpijską w starożytnej Grecji.

36. Kiedy odbyły się ostatnie starożytne igrzyska olimpijskie?
Odbyły sie one w 393 r. n. e.

37. Czego symbolem jest płonący znicz olimpijski?
Płonący znicz pokoju jest obecnie symbolem pokoju i jedności wszystkich narodów.

38. Opisz teatr grecki?
Teatr grecki to pierwszy przejaw kultury w świecie. Graliw nim wyłącznie mężczyźni. Na scenie najpierw jeden aktor a potem nie więcej niż trzech. Wystawiano tylko dramat czyli komedię i tragedię. Gdy trzeba była zagrac kobietę lub kogoś innego kto wyglądem nie przypominał mężczyzny bądz człowiek zakładano maski. Sofokles był jednym z najbardziej znanych tragediopisarzy starożytnej Grecji.

39. Wymień elementy budowy starożytnego teatru?
- Skene - garderoba i magazyn rekwizytów
- Proskenion - scena
- Orchestra - miejsce występu chóru
- Theatron - widownia

40. Wymień porządkiArchitektoniczne?
- Porządek dorycki
- Porządek joński
- Porządek koryncki

41. Wymień filozofów greckich?
- Tales z Miletu - ojciec filozofii
- Sokrates
- Platon
- Arystoteles
- Demokryt z Abdery
- Heraklit z Efezu

42. Co stworzył Platon?
Platon stworzył szkołe filozoficzną zwaną Akademia Platońską.

43. Co stworzył Arystoteles?
Arystoteles założył w Atenach szkołę filozoficzną, nazywaną Liceum.

44. Co to jest filozofia?
Filozofia - nauka o mądrości.

45. Wymień znanych matematyków starożytnych?
- Tales z Miletu - twierdzenie Talesa
- Pitagoras - twierdzenie o długości boków
- Euklides - usystematyzował ,atematykę
- Archimedes - podał metodę obliczania brył i pól figur,opracował prawo wyporu cieczyy

46. Wymień historyków i geografów?
- Herodot - stworzył historię Grecji i Bliskiego Wschodu
- Tukidydes - autor „Wojny peloponeskiej“
- Klaudiusz Ptolemeusz - opracował pierwsza mape świata
- Eratostenes - dokonał pomiaru południka ziemskiego

47. Kim był Hipokrates i w czym się zasłużył?
Hipokrates był ojcem medycyny i opracował kodeks moralny lekarza.

48. Wymień wynalazki Greków?
- machina wojenna
- śruba wojenna
- klepsydra

49. Opisz Macedonię za czasów Filipa II?
W 338 r. p. n. e. Filip II w krwawej bitwie pod Cheroneą rozgromił armię grecką dokonując tym samym podboju całej Grecji. Filip II snół również plany o zorganizowanie wyprawy wojennej przeciwko Persji. Został jednak skrytobójczo zamordowany.

50. Opisz wyprawe Aleksandra Macedońskiego na Persję?
Po śmierci Filipa II (323 r. p. n. e. ) na tron wstąpił jego syn Aleksander Macedoński. Pokonał on bunt grecki miast - państw. Zmusił on Greków do wzięcia udziału w walkach przeciwko Persji. Do najważniejszych bitew doszło:
- pod Issos (333 r. p. n. e. )
- pod Granik (334 r. p. n. e. )
- pod Gaugamelą(331 r. p. n. e. )
Macedończycy opanowali Persję, a następnie dotarli do Afganistanu i stolicy Persji.

51. Co to jest kultura hellenistyczna?
Kultura hellenistyczna - powstała na skutek wymieszania się kultury greckiej z kulturami Wschodu. Według wzorów greckich budowano pałace królewskie, teatry, łaźnie, ośrodki gimnastyczne. Ludność przejmowała grecką modę, poznawała dzieła literackie. Powstawały piękne dzieła, np. posąg WENUS Z MILO, płaskorzeźby z WIELKIEGO OŁTARZA ZEUSA czy GRUPA LAOKOONA. W pobliżu założonego w Egipcie miasta Aleksandria, zbudowano latarnię morską, uważaną za jeden z siedmiu cudów świata, która nie zachowała się do czasów współczesnych. W Aleksandrii też powstała pierwsza w świecie akademia nauk.