Czy powietrze, którym oddychamy jest czyste?

Powietrze, którym oddychamy, narażone jest niestety na różnorodne zanieczyszczenia. Zanieczyszczenia powietrza to substancje znajdujące się w powietrzu i zmieniające jego skład. Są one wynikiem procesów naturalnych lub działalnośc człowieka.

Przyczyny zanieczyszczeń powietrza:

Powietrze zanieczyszcza się w wyniku dostawania się do niego substancji gazowych emitowanych przez fabryki, elektrociepłownie, pojazdy, a także w wyniku naturalnych procesów, takich jak wybuchy wulkanów czy opadów pyłu kosmicznego. Są to tzw. zanieczyszczenia pierwotne. Jednak wiele substancji, bardzo niebezpiecznych, powstaje w atmosferze w wyniku reakcji niektórych spośród zanieczyszczających gazów. Te zanieczyszczenia wtórne są niekiedy groźniejsze od pierwotnych. Powietrze, w wyniku ruchów termicznych, może gromadzić zanieczyszczenia na małych obszarach, powodując powstawanie smogu - mgły przesłaniającej horyzont. Smog występuje najczęściej w miejscach, gdzie emisja gazów jest szczególnie duża: w miastach i aglomeracjach przemysłowych. Jednym z efektów zanieczyszczenia powietrza jest także tzw. efekt szklarniowy. Polega ona na tym, iż w dolnych warstwach atmosfery rośnie stężenie gazów mogących absorbować promieniowanie podczerwone ze słońca. Powoduje to ocieplenie mas powietrza, prowadzące do zmian klimatycznych. Gazami szklarnianymi są na przykład para wodna, dwutlenek węgla, podtlenek azotu, freony i metan. Efekt szklarniowy wziął swą nazwę stąd, że jest podobny do metody stosowanej przez ludzi w szklarniach - gazy pełnią rolę taką jak szkło czy folia. Według ekspertów, w wyniku efektu szklarniowego średnia temperatura Ziemi wzrośnie do 2010 roku o 1,6 do 6°C. Innym efektem, którego przyczyną są szkodliwe gazy emitowane przez nas do atmosfery, są kwaśne deszcze - opady wody o kwaśnym odczynie. Kwasy w atmosferze powstają w reakcjach wody z tlenkami siarki, azotu i węgla. Powstają kwasy: siarkowy(IV) i siarkowy(VI) oraz azotowy(V) i węglowy. Kwaśne deszcze są poważnym zagrożeniem dla lasów, gleb i wód powierzchniowych. Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem jest także zanik warstwy ozonowej, chroniącej nas przed szkodliwym promieniowaniem UV ze Słońca. Zanik ozonu w atmosferze jest powodowany przez związki które z nim reagują, na przykład freony i tlenki azotu. W Polsce zanieczyszczenie powietrza jest duże, w roku 1993 około w 20% kraju powietrze było nadmiernie zanieczyszczone. Najbardziej skażonym obszarem jest Górnośląski Okręg Przemysłowy.

Skutki zanieczyszczeń powietrza:

Smog - nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na współwystępowaniu zanieczyszczeń powietrza spowodowanych działalnością człowieka oraz niekorzystnych naturalnych zjawisk atmosferycznych: znacznej wilgotnoście powietrza (mgła) i braku wiatru. Wchodzące w skład smogu szkodliwe związki chemiczne, pyły i znaczna wilgotność są zagrożeniem dla zdrowia, są bowiem czynnikami alergizującymi i mogą wywołać astmę oraz jej napady, a także powodować zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydalność oddechową lub paraliż układu krwionośnego.

Wzrost efektu cieplarnianego - dzięki naturalnemu efektowi cieplarnianemu na Ziemi utrzymuje się temperatura odpowiednia do życia. Dwutlenek węgla i para wodna zawarte w atmosferze zatrzymują ciepło. Znaczny wzrost ilości dwutlenku węgla i innych gazów tzw. cieplarnianych, np. metanu, tlenków azotu, freonów, ozonu, może ten naturalny efekt spotęgować, prowadząc do zmiany klimatu, ocieplania, topienia lodowców i zalewania części kontynentów. Na przykład metan, którego ogólny udział w powstawaniu efektu cieplarnianego wynosi 18%, tworzy się w nadmiarze podczas: wybuchów wulkanów, hodowli bydła i na plantacjach ryżu.

Dziura ozonowa - zjawisko spadku stężenia ozonu w stratosferze atmosfery ziemskiej. Występuje głównie w obszarach podbiegunowych. Spadki zawartości ozonu mogą mieć charakter naturalny. Tworzenie się i rozpad ozonu zachodzi pod wpływem światła, którego natężenie różni się dla danego obszaru w poszczególnych porach roku. Naturalna zawartość ozonu zmienia się z szerokością geograficzną, dlatego trudno jest podać uniwersalną wartość stężenia granicznego, które określa pojawienie się dziury ozonowej. W przypadku Antarktyki granica między naturalnym stanem ozonosfery a dziurą ozonową wynosi 220 DU (Dobson Units). Do 1979 r. nie notowano w tym rejonie niższych stężeń, a późniejsze spadki ilości ozonu nie miały charakteru naturalnego. Powstawanie dziury wiązane jest zazwyczaj z antropogeniczną emisją freonów.

Kwaśne opady - znajdujące się w powietrzu tlenki azotu i tlenki siarki łaczą sięw chmurzch z wodą, tworząc bardziej złożone związki chemiczne. Związki te wraz z deszczem, śniegiem i mgłą opadają na ziemię ajko kwaśne opady i powodują szkody w środowisku

Pyły - Przedostające sie do powietrza mają również duży wpływ na pogorszenie sie jego jakości. Ich duże stężenie obserwuje się w pobliżu cementowni i wielkich zakładów przemysłowych. Przyczyniają się do powstawania smogu, a także wywołują schorzenie dróg oddechowych. Pyły opadają na powierzchnię Ziemi i powodują zanieczyszczenia gleby, a wraz z wodą deszczową dostają się do jezior, rzek i mórz, także ja zaniczyszczając.

Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami:

Politycy i parlamentarzyści tworzą przepisy ograniuczające emisję szkodliwych substancji. Każdy z nas może opracować takie reguły postępowania dla sioebie i swoich najbliższych. Oto kilka propozycji właściwych zacowań:
- segregacja odpadów;
- rezygnacja z jazdy samochodem na korzyść roweru;
- rezygnacja z kupna plastikowych pojemników jednorazowego użytku;
- używanie aerozoli bez freonu;
- włącznie ogrzewania wtedy, kiedy jest rzeczywiście zimno;
- wyłaczanie odbiorników energii elektrycznej, gdy nikt z nich nie korzysta.