Modni pisarze, modne książki. Omów na wybranych przykładach, przyczyny popularności niektórych autorów i dzieł.

Tematem mojej pracy są książki, które zna ogromne grono czytelników. W swojej prezentacji postaram się odpowiedzieć na pytanie dlaczego książki te są tak popularne i modne, oraz co sprawia, że tak chętnie je czytamy. Na to czy książka stanie się modna wpływają czynniki zewnętrzne oraz wewnętrzne. Jednym z ważniejszych czynników wewnętrznym wpływającym na to, iż książka jest modna, jest jej tematyka, autor oraz tak zwana reklama szeptana. Zaś czynnikiem zewnętrznym kampanie reklamowe, recenzje autorytetów i zwykłych czytelników, adaptacje filmowe, wywiady w prasie, a także mechanizmy wpisane w tekst, np. prowokacja językowa, kulturalna, szokowanie czytelnika językiem czy kreacją bohatera, przekłady na języki obce. Ale czy modna książka oznacza czy jest dobra? Na to składa się recepcja, która jest odbiorem książki przez czytelnika. To jak utwór zostanie przyjęty, tak będzie funkcjonował w różnych kręgach odbiorców. Postaram się omówić przyczyny popularności książki, posługując się wybranymi przeze mnie utworami.
Pierwsze z omawianych przeze mnie książek to utwory J.K. Rowling opisujące historię Harrego Pottera, chłopca, który jako niemowlę przeżył w nieprawdopodobny sposób spotkanie z czarnoksiężnikiem i imieniu Voldemort. Mimo tego, że Harry mieszkał u mugolskiej rodziny, w świecie czarodziejów, o którym nie miał w ogóle pojęcia, był bohaterem, ponieważ był chłopcem który przeżył śmiertelne zaklęcie. Właśnie ta krótka historia Harrego zaczyna interesować czytelnika, który chce dowiedzieć się jak potoczą się dalsze losy chłopca, który w swoje 11 urodziny dowiaduje się, że jest czarodziejem i wkracza w świat magii.
Według naszych wyobrażeń, magia to pojęcie, z którym nie spotkamy się w realnym, naszym świecie. Kojarzymy to słowo z książkami odpowiednimi dla dzieci. Co sprawia, że książki J. Rowling stały się modne? Co powoduje, że czytają je nie tylko dzieci? Być może dzieje się tak, bo każdy z nas marzy o tym, by mieć nadludzkie umiejętności. Książki o Harrym Potterze maja przemyślaną kompozycję, bardzo dynamiczną, szybko zmieniające się obrazy zajmują całkowicie świadomość czytelnika i nastawiają jego receptory na odbiór. Odpowiednio budowane napięcie sprawia, ze nawet kilkuset stronnicowe powieści czytane są jednym tchem. Powieści Rowling, przedstawiające przede wszystkim świat czarodziejów, niosą ze sobą ogromną dawkę czarów, magiczności i niezwykłości. Zostały one zbudowane wokół mitów, dlatego wywierają ogromny wpływ na wyobraźnię. Wiele faktów występujących w książach J.K. Rowling możemy odnieść do mitologii. Na przykład Harry i Cedrik podczas walki w turnieju trójmagicznym przypominają rycerzy okrągłego stołu, którzy podczas turnieju znajdują w środku labiryntu czarę ognia. W ten sposób dowodzą swoich umiejętności, siły charakteru oraz szlachetności. Podobnie jak król Artur i rycerze okrągłego stołu, walczyli oni o symbol moralnej czystości. Tworząc imiona, autorka nawiązuje do mitów, ale także do historii oraz miejscowości, które są jej bliskie. Wymyślając nazwisko wujków Harrego, Rowling posłużyła się miasteczkiem o nazwie Dursley, w pobliżu którego się urodziła. Sowa Percy’ego Weasleya o imieniu Hermes, w mitologii grackiej oznaczała posłańca bogów. Nazwa Remusa Lupina ma podwójne ukryte znaczenie. Pierwsza nawiązuje do łacińskiego znaczenia tego słowa: „lupus” oznacza po łacinie wilk, druga do legendarnych założycieli Rzymu wykarmionych przez wilczycę Romulusa i Remusa.
Rowling stworzyła alternatywny świat, który wydaje się istnieć obok nas. Świat przedstawiony w Harrym Potterze jest wykreowany w ten sposób, że czarodzieje żyją wśród ludzi niemagicznych, którzy nie maja pojęcia o ich istnieniu. Jest to dla nas powodem do zastanawiania się, a może tuż obok nas funkcjonuje całkowicie inna rzeczywistość? Harry Potter podbił cały świat. Seria książek została przetłumaczona na 220 języków. na podstawie każdego tomu przygód Harrego zostały nakręcone filmy oraz gry, które również cieszą się ogromną popularnością. Ostatecznie mały czarodziej pobił wszelkie rekordy pod względem popularności.
W przypadku tych książek wydaje się, że popularność jest wypadkową czynników wewnętrznych i zewnętrznych.
Nie inaczej ma się rzecz w przypadku kolejnej książki - „Wiedźmin”. Seria książek została napisana w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i cieszyły się ogromną popularnością wśród ludzi o różnym wieku, płci i wykształceniu. W 1999 czasopismo „Fantastyka” nazwało ją „polską mitologią”.
Wszyscy fani książek Andrzeja Sapkowskiego znają na pewno Geralta z Rivii –tytułowego wiedźmina. Geralt jest jednym z wiedźminów tajemniczych wojowników trenowanych do walki z wszelakiego rodzaju bestiami i potworami. Wiedźmini są znani z niesamowitej biegłości w posługiwaniu się mieczem oraz nadnaturalnych zdolności i fizycznej wytrzymałości. Używają dwóch kling - stalowej do walki z ludźmi i srebrnej, gdy mają do czynienia z potworami. Geralt nie jest jednak zwykłym wojownikiem, a bohaterem z prawdziwego zdarzenia. Był on świetnie wysportowany, doskonale walczył oraz w każdej walce posługiwał się nie tylko bronią, ale także umysłem, co świadczyło o jego inteligencji. Geralt podróżuje po świecie, celem jego podróży jest znalezienie jak największej liczby płatnych zleceń, które miały dotyczyć zabicia potwora zakłócającego życie mieszkańców. Popularność Sapkowskiego w Polsce jest absolutnym fenomenem - jego dzieła są czytane właściwie przez wszystkich, także ludzi, którzy normalnie fantasy nie czytają. Ciężko określić jeden tego powód; na pewno główny bohater Wiedźmina, Geralt, jest brany pod uwagę - bohater, który jest interesujący, nadzwyczajny i oryginalny. Geralt miał być zimnym, bezdusznym mutantem stworzonym tylko i wyłącznie po to, aby zabijał potwory, jednak - w wyniku błędu podczas eksperymentów - nadal odczuwa i zachowuje się tak jak człowiek. Innym znaczącym czynnikiem musi być innowacyjny, dojrzały i post-modernistyczny świat, w którym rozgrywa się akcja powieści. Ten świat nie jest rozgraniczony na dobro i zło, ale bazuje na realnych problemach, często odnoszących się do problemów z prawdziwego świata takich jak rasizm a nawet ochrona środowiska. W końcu, jest prawdopodobnie najbardziej istotna cecha powieści Sapkowskiego - jego lekkość stylu i często mocne słownictwo.
Sapkowski stworzył świat baśni wypełniony przeróżnymi potworami i magią. Świat wiedźmina jest przesączony magią, legendami, mitami, religiami. Wiele z nich to przetworzone legendy i bóstwa z kultury słowiańskiej, skandynawskiej. Gdyby w powieści Sapkowskiego można by nazwać czas byłoby to średniowiecze. W odniesieniu tego świata do naszego możemy powiedzieć, iż oprócz czasu i fantastycznych elementów, nie ma między nimi wielu różnic. Postawy ludzkie opisane w „wiedźminie” nie są nawet w najmniejszym stopniu bajkowe czy fantastyczne, lecz jak najbardziej realistyczne. Sapkowski ukazał nam świat fantazy, który nabrał cech rzeczywistości. Na te cechy składają się takie postawy człowieka jak: żądza zemsty, okrucieństwo, korupcja i zdrada. To właśnie ten realizm sprawia, iż książka ta jest tak chętnie czytana przez ludzi dorosłych jak i młodzież. Postacie nie są papierowymi lalkami bez uczuć - mają prawdziwe ludzkie wady, słabości i żądze. Warto dodać, że na podstawie „Wiedźmina” powstał serial telewizyjny oraz znana na całym świecie gra komputerowa.
Ostatnią omawianą przeze mnie książką jest „Alchemik” Paula Coelho. Opowiada ona andaluzyjskim pasterzu Santiago, który podczas wypasu owiec spotyka Króla Salem. Ta tajemnicza postać wyjawia mu tajemnicę o ukrytym skarbie niedaleko Piramid w Egipcie. Santiago wybiera się w podróż do piramid w celu spełniania własnej legendy. Jego wyprawie towarzyszą liczne wydarzenia, podczas których poddawany jest wielu próbom. Im dłużej wędrował tym więcej tajników alchemii odkrywał. Powszechnie uważano, że alchemia zajmuje się przekształceniem ołowiu w złoto. W „Alchemiku” alchemia oznaczała poznanie siebie oraz spełnienie własnej legendy.
Powieść Paula Coelho przetłumaczono na 60 języków i została wydana w 155 krajach. W niektórych szkołach „Alchemik” pełni funkcję lektury uzupełniającej. Do tej książki skomponowano muzykę, stworzono musical, a historia Santiago jest przedstawiana w teatrach. Niedługo ma także pojawić sie w kinach. Poprzez te przejawy popularności powieści można zadać sobie pytanie co skłoniło tak wielu ludzi do przeczytania „Alchemika” ?
Każdy z nas marzy o tym, aby wędrować własna ścieżką, tworzyć własną historię życia. Lecz praca, a czasem także i rodzina, nie pozwalają nam na to, by zrealizować pragnienia, które siedzą w nas. Naszymi pragnieniami na przykład jest zmiana pracy, której nienawidzimy, lecz wydaje się ona dla nas zbyt ważna, by ją utracić. Pragnieniem naszym jest także podróż, która odciągnie nas od codziennej rzeczywistości. Lecz w tym wszystkim jest cos, co nas od tego powstrzymuje - brak odwagi. „Alchemik” jest powieścią o podążaniu drogą własnych marzeń i potrzebie ich realizowania. Paulo Coelho w swojej książce przekonuje nas do znalezienia swojego powołania, swojej osobistej legendy, której osiągnięcie zapewni nam szczęście, spokój ducha oraz szacunek dla samego siebie. Podróż Santiago do Egiptu to tak naprawdę pielgrzymka każdego z nas do własnego wnętrza. Czytelnicy Coelho mówią, że Alchemik pozwolił im poznać prawdę o sobie i o świecie, wyzwolić energię i determinację w spełnianiu marzeń. Można się spotkać z twierdzeniem, że książka wręcz pomogła ludziom wyjść z depresji, rozwiązać problemy społeczne, psychiczne. Niewątpliwie Paulo Coelho dedykuje swoją książkę ludziom żyjącym w stresie i pośpiechu. Jej czytanie pomaga im nie popaść w monotonię życia. Podczas czytania lektury odnosimy wrażenie że Coelho nie odkrył niczego nowego. Że my już o tym wiemy, lecz zapominamy ciągle o tym. Coelho udaje się dać człowiekowi proste i jasne wskazówki, które sprawią, że będzie szczęśliwy. Wielu pisarzy już pisało podobnego typu książki, lecz nie odnieśli takiego sukcesu jak Coelho, ponieważ były za długie i mało treściwe. A Alchemika można z powodzeniem przeczytać w jeden wieczór.
Nie ma jednej sprawdzonej recepty czy metody pisania , zapewniające książce sukces. To indywidualne cechy tych książek, ich tematyka, historia w nich opowiedziana czy przedstawiony świat wpływają na to, czy na okładkach tych książek zalegnie kurz, czy będą one ciągle i z nie malejącą pasją czytane przez kolejne pokolenia.