"Chłopi" - o powieści.

Chłopi to powieść powstająca w latach 1904-1909. Reymont otrzymuje za nią w 1924 nagrodę Nobla. Akcja rozgrywa się we wsi Lipce. Ramy czasowe są określone bardzo ogólnikowo, akcja rozgrywa się w ciągu jednego roku, ale nie ma podanego żadnego roku. W powieści żywe jest wspomnienie powstania styczniowego. Możemy wnioskować też, że jest to rzeczywistość końca XIX wieku. Akcja rozgrywa się w zaborze ruskim, o czym świadczy obecność rosyjskich żandarmów. Reymont pokazuje w Chłopach stosunki między dworem a wsią, rolę kościoła w życiu społeczności wioski, wewnętrzną strukturę hierarchiczną wsi. Na jej szczycie stoją bogaci gospodarze tacy jak Boryna oraz „arystokracja” chłopska Wójt i Kowal i przedstawiciele kleru (pleban, kleryk, i Jaś). Niższy poziom to warstwa średnia zamożna (rodzina Jagny). Następnie ubodzy chłopi. Na samym dole drabiny społecznej znajdują się Ci, którzy nie posiadają ziemi, parobkowie (Kuba i Jagustyna). Życie gromady Lipeckiej podporządkowane jest dwóm wymiarom czasowym: czasowi biologicznemu i czasowi sakralnemu. To pory roku narzucają porządek prac na polu, określają ludzkie czynności. Decydują o czasie pracy i czasie rozrywki. Ważny jest czas siania, pielęgnacji, zbioru, młocki, kopania ziemniaków i zbierania drewna. Drugi czas to czas sakralny, które wyznaczają święta kościelne. W świecie chłopów wyznaczonym przez kalendarz natury i religii odbywa się nieustanny ruch kolisty.

TOM I – JESIEŃ
Trwają wykopki. Stara Agata wyrusza na żebry, bo nie chce być ciężarem dla swojej rodziny. Na polu pracuje Hanka wraz z najemnikami. Nagle przybiega jej bratowa Józka i powiadamia o chorobie krowy. Zwierzęcia nie udaje się uratować, Boryna dobija chorą krowę. Maciej Boryna udaje się do wójta po pozew sądowy (jest oskarżony o wyrzucenie służącej Jewki). Maciej rozmawia z wójtem o swoim ewentualnym ożenku z Jagną. Boryna zostaje na rozprawie uwolniony od zarzutów, kiedy wraca do Lipiec spotyka Dominikową i rozmawia z nią o zamążpójściu jej córki. Rodzina Borynów udaje się na targ do Tymowa. Józka i Hanka sprzedają świnie, a Antek zboże. Maciej Boryna spotyka na targu Jagnę i daje jej wstążkę i chustkę, którą kupił w prezencie dla Józki. Jagnie podoba się Antek Boryna. Do Dominikowej przychodzi Jambroży swatać Jagnę z Boryną (Maciejem). Jagna wyraża zgodę. Antek kiedy nikt nie widzi obejmuję Jagnę. Maciej Boryna zapisuje Jagnie część swojej ziemi. Dzieci Boryna nie zgadzają się na ożenek ojca. Antek kłóci się o ziemię z Maciejem. Maciej z Antkiem biją się. Maciej wygania Antka z rodziną. Antek i Anka przenoszą się jej ojca. Ślub Jagny i Macieja i wesele w domu matki panny młodej. Antek zaczyna pracę w tartaku. Hanka dowiaduje się o romansie Antka z Jagną.