Renesans (XV i XVI wiek)
Cechy renesansu w architekturze i sztuce:
1. Wprowadzenie perspektywy
2. Portrety
3. Harmonia
4. Prostota formy
5. Jasność
6. Statyka kompozycji
7. Idealne proporcje
8. Inspiracja antykiem
9. Tematyka mitologiczna, biblijna, życia codziennego
10. Pałace, schody, arkady, kopuły, kolumny, ogrody
L. Da Vinci „Madonna w grocie”: postacie narysowane w figurę prostokąta, swoboda ruchu, silne podkreślenie cienia, wyrafinowanie wyrazu twarzy, ekspresyjne gesty rąk żywych.
Leonardo da Vinci urodził się we Włoszech, niedaleko Florencji, w wiosce Anchiano w sobotę 15 kwietnia 1452 roku, o godzinie 22.30, jak zanotował jego dziadek. Leonardo pochodził z nieprawego związku, wychowywali go starzy dziadkowie i ojciec. Był uzdolnionym malarzem, choć więcej rysował niż malował, o czym świadczą wspaniałe i niezwykłe prace. Zajmował się również rzeźbiarstwem oraz architekturą. Był także teoretykiem sztuki, filozofem, konstruktorem. Wszystkie zawody Leonarda świadczą wg mnie o tym, że był wszechstronnym i najdoskonalszym artystą, humanistą i prawdziwym przedstawicielem epoki renesansu, w której żył. Był pierwszym uczonym.
Leonardo był uczniem Andrea del Verocchio we Florencji. W latach 1472-1482 powstały jego cztery słynne obrazy: Chrzest Chrystusa, Zwiastowanie, Święty Hieronim i Hołd Trzech Króli. Jak widać wszystkie prace mają charakter religijny. W okresie tym ujawniły się techniczne zainteresowania Leonarda, których śladem są rysunki i szkice przedstawiające maszyny, działa, bomby, przeróżne machiny i schemat mechanizmu zegarowego przedstawionego na rysunku poniżej. Artysta zaprojektował pierwszy spadochron, statek powietrzny z bijącymi skrzydłami, śmigłowca oraz balonu. Podobno tworząc te projekty Leonardo wzorował się na ruchu skrzydeł ptaków.
Najsłynniejsze obrazy: Mona Liza, Dama z łasiczką, Madonna wśród skał, Madonna Litta.
Rafael Santi (1483-1520) urodzony w Urbinie, jego nauczycielem był ojciec, a następnie Perugino, od którego przejął umiejętności wiązania postaci z pejzażem, maniery łagodnych form nasyconych światłem, symetryczną budowę kompozycji. W 1508 r. Papież Juliusz II zatrudnił go przy tworzeniu dekoracji. Malował tam freska „szkoła ateńska” oraz „Aporteoza Eucharystii” . „szkoła ateńska” jest alegorią rozumu, jako drogi wiodącej do porwania prawdy. Rafael był konserwatorem zabytków starożytnego Rzymu, był jednym z architektów bazyliki.
Michał Anioł (1475-1564) był jednym z najwybitniejszych artystów włoskich i europejskich epoki renesansu. Został wykształcony we florenckim warsztacie D. Ghirlaudaio, a w dziedzinie rzeźby w pracowni Bertolda di Giovani. Jego działalność artystyczna jest związana z Bolonią, Florencją oraz Rzymem, gdzie jego twórczość została objęta mecenatem papieskim. Rzeźby: Głównym tematem była postać ludzka, artysta upatrywał w niej sens metafizyczny. Michał Anioł pracował wyłącznie w marmurze, bez pomocy uczniów. Zafascynowany kontrastem powierzchni surowej i wygładzonej dłutem zostawił wiele niedokończonych prac. Malarstwo: W pracach Michała Anioła dominuje bogactwo ekspresji i intensywność psychologiczna. Architektura: Michał Anioł jako architekt wprowadził nowe, dynamiczne zasady kompozycji oraz odmienne pojmowanie przestrzeni-stosował klasyczne elementy w sposób sprzeczny z ich tradycyjnymi funkcjami.
Humanizm:-(łac. humanus - ludzki) - zapoczątkowany we Włoszech ruch umysłowy, który z czasem rozprzestrzenił się na inne kraje Europy. Przejawem humanizmu były studia nad klasyczną literaturą łacińską, uznawaną za źródło wiedzy o człowieku, oraz uznanie założeń kultury starożytnej za obowiązujący wzorzec. Humaniści odrzucali teocentryzm (Bóg w centrum zainteresowania) na rzecz antropocentryzmu, a poznanie praw rządzących światem i życiem człowieka uznali
za naczelne zadania filozofii, nauki i sztuki.
Wynalazek Gutenberga okazał się bardzo praktyczny, toteż szybko zyskał szerokie zastosowanie. Pod koniec XV w. istniało już 250 drukarni w różnych krajach europejskich. Książki przestały być kosztownym unikatem.
Manieryzm, kierunek posługujący się manierą literacką lub artystyczną w sposób uznany za sprzeczny z dobrym smakiem, za przesadę lub bezkrytyczne naśladownictwo.