Kwaśne deszcze

Kwaśne deszcze to opady atmosferyczne, których nie można gołym okiem odróżnić ich od zwykłych opadów, lecz ich wpływ na środowisko naturalne łatwo zauważyć. Pojawia się tam, gdzie spalane są ogromne ilości paliw kopalnych, występuje duża produkcja przemysłowa, wybuchy wulkanów, wyładowania atmosferyczne i inne czynniki naturalne. Mają odczyn (jak sama nazwa wskazuje) kwaśny. Zawierają kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami, takimi jak: dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, tlenek azotu, siarkowodór, itp. Stężenie kwasu w deszczu zależy od ilości trujących gazów obecnych w powietrzu. Na przykład jeśli deszcz pada po długim okresie bezdeszczowej, bezwietrznej pogody, kiedy to istniały warunki sprzyjające powstawaniu warstwy smogu, stężenie kwasu może być bardzo duże o pH wynoszącym 3, a nawet mniej, zwłaszcza jeśli nad danym miejscem unosi się mgła. Kiedy pH deszczu osiągnął 1,5 zbliża się do stężenia ludzkich soków trawiennych, rozpuszczających pokarm. Naturalne pH deszczu wynosi około 5.6. Deszcz jest więc lekko kwaśny- z powodu obecnego w powietrzu CO2, który z wodą tworzy kwas węglowy. Wszędzie też można zobaczyć skutki niosących zanieczyszczenia opadów w postaci już martwych lub obumierających lasów. Skutki kwaśnych deszczów widać najwyraźniej na zboczach gór, tam bowiem dolne warstwy chmur kwaśnego deszczu stykają się z roślinnością. Są one widoczne również w Polsce- na przykład w lasach porastających Karkonosze i Góry Izerskie.

Proces obumierania lasów - początkowo substancje zawarte w deszczu atakują liście lub igły, które w efekcie opadaj. Potem choroba atakuje całą roślinę. Drzewo obumiera, a jeśli rośnie na stromym stoku, przewraca się jak ścięte przez drwala.

Kwaśne deszcze powodują też zakwaszanie wód powierzchniowych. Szczególnie narażone są strumyki, rzeki i jeziora na terenach zalesionych. Badania wykazały, że przy współczynniku pH=5.4 przestają się rozmnażać ryby.

Sytuację próbuje się uzdrowić przez rozpylanie z helikopterów latających nad zakwaszonymi jeziorami wapna, które neutralizuje kwas, cała procedura musi być powtarzana co 3 do 5 lat.

Kwaśne deszcze prowadzą też do zakwaszania gleby, w których uwalnia się toksyczny glin i następuje wymywanie substancji odżywczych.
Kwaśne deszcze powodują również uszkodzenia różnych budynków, pomników i zabytków, ponieważ wymywają wapień, który najczęściej występuje w materiałach, z których powstają budowle.

Zapobieganie występowania kwaśnych deszczy polega na budowaniu instalacji wyłapujących tlenki siarki i azotu ze spalin emitowanych do atmosfery oraz ograniczeniu spalania paliw zawierających siarkę i jej związki, głównie węgla brunatnego i kamiennego.

Przeciwdziałanie występowaniu kwaśnych deszczy powinno mieć charakter międzynarodowy, ponieważ nierzadko opady kwaśnego deszczu trafiają na obszary znacznie oddalone od źródeł zanieczyszczeń atmosferycznych.. Rozwiązaniem, jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza, przez racjonalne zużycie paliw, oszczędne gospodarowanie energią i innymi zasobami, a także użycie możliwe najlepszej techniki spalania i oczyszczania. Ale jakość powietrza w jednym kraju jest ściśle uzależnione od zanieczyszczeń w innych krajach, dlatego niezbędna jest współpraca międzynarodowa.