Pogarda
Wróg
Skwar jest wielki, kurz wzbija się w górę. Poganie uciekają,a Francuzi nękają ich. Pogoń trwa aż do Saragossy. Na szczyt wieży wyszła Bramimonda: z nią jej kleryki i kanoniki fałszywej wiary, których nigdy Bóg nie kochał: nie mają ani święceń, ani tonsury. Kiedy ujrzała Arabów w takiej rozsypce, głośno krzyczy: „Mahomecie, wspomóż! Ha, miły królu, oto pobito naszych ludzi! Emir poległ tak haniebnie!” Kiedy Marsyl to słyszy, obraca się do ściany, oczy jego leją łzy, głowa opada. Umarł z...
Bratny Roman
Prozaik, poeta, publicysta. Urodził się w Krakowie,podczas okupacji walczył w szeregach Armii Krajowej. Uczestnik powstania warszawskiego, po którym trafił do oflagu. Nową powojenną socjalistyczną rzeczywistość Roman Bratny powitał entuzjastycznie. Studiował w Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. Redagował tygodnik „Pokolenie”, współpracował m.in. „Nową Kulturą” i „Kulturą”. W jego twórczości dominuje problematyka jego generacji, dla którego doświadczeniem pokoleniowym była wojna....
Godne pogardy sposoby zarabiania pieniędzy – lichwa, dochody z nierządu i... uczciwa praca
Literatura rejestruje rozmaite niegodne sposoby zarabiania pieniędzy. Uczciwy kupiec wenecki, bohater sztuki Williama Szekspira, pogardza lichwą. I sam nie pożycza na procent. Dlatego tak nienawidzi go zarabiający w ten sposób Żyd Shylock. Pogarda dla lichwy łączy się często z antysemityzmem. Za niegodny sposób zarabiania uchodzi w kręgach mieszczańskich prostytucja. Pani Dulska, bohaterka Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej, brzydzi się pieniędzmi otrzymywanymi od kokoty –...
Stara panna, uboga krewna
Często w literaturze spotykamy także postać samotnej ubogiej krewnej, niejednokrotnie pozostającej na łasce dalszej rodziny. Budzi ona zwykle litość i pogardę, i bez ogródek nazywana jest starą panną. W czasach, gdy małżeństwo traktowano jako jedyną możliwą dla kobiety drogę awansu społecznego, kariery, osoby takie uważano za nieszczęśliwe, pechowe i jawnie gorsze od innych. Szybko starzeją się i nie wychodzą za mąż kobiety z ubogiej linii znakomitej kupieckiej rodziny Buddenbrooków–...
Bunt
I będę się chełpliwie przechadzał w zaświecie, Właśnie tam i z powrotem po obłoków grzbiecie, I raz jeszcze – i nieraz – do trzeciego razu, Nie szczędząc oczom Boga moich stóp pokazu! A jeśli Bóg, cudaczną urażony pychą, Wzgardzi mną, jak nicością, obutą zbyt licho, Ja – gniewny, nim się duch mój z prochem utożsami, Będę tupał na Niego tymi trupięgami! (Bolesław Leśmian, Trupięgi ) Przypomnij sobie, cośmy widzieli, jedyna, W ten letni, tak piękny poranek: U zakrętu leżała plugawa...
Pogardzana profesja
Już Biblia opisuje potępianą przez społeczeństwo ladacznicę, nad którą ulitował się Jezus, przebaczając jej grzechy; motyw kobiety upadłej pogardzanej przez otoczenie wielokrotnie zresztą pojawia się w literaturze, stanowiąc jeden z wątków głównych lub dając okazję do charakterystyki bohaterów – postaci literackich, jak ma to miejsce np. w przypadku pani Dulskiej, tytułowej bohaterki sztuki Gabrieli Zapolskiej, zakłamanej mieszczki, która tak brzydzi się zawodem prostytutki, że nie mogłaby...
Praca artysty
Odrębny rozdział stanowi praca artystów, ukazywana przez nich samych jako natchniona misja (Mickiewicz w Dziadach cz. III), solidne rzemiosło (Horacy, Norwid) lub wyraz wolności, pozwalającej na tworzenie dzieł wielkich, ale i łamanie konwencji społecznych, szokowanie (zwłaszcza twórczość symbolistów francuskich czy polskich modernistów). Postaci artystów jako próżniaków przedstawia z odrazą literatura tworzona przez pozytywistów ( Nad Niemnem Orzeszkowej, Bez dogmatu Sienkiewicza)....
Innowiercy – wrogowie katolickiej Europy
Z wielką niechęcią, nie szczędząc pogardliwych słów komentarza, charakteryzuje wrogów autor Pieśni o Rolandzie . Król Karol i jego wódz Roland kreowani są na rycerzy chrześcijańskich, idealnych, ich wrogowie zaś– Saraceni oraz zdrajca Ganelon traktowani są z nienawiścią i pogardą. Ich metodą postępowania jest zdrada. „Pohaniec sprosny” (już określenie mówi samo za siebie) pojawia się w Pieśni o spustoszeniu Podola przez Tatarów Jana Kochanowskiego, o Turkach mowa też w Panu Wołodyjowskim...
Lichwiarz – pogardzany zawód
Najbardziej pogardzany zawód epoki rodzącego się kapitalizmu to lichwiarz. Z niechęcią przedstawia postać lichwiarza Gustaw Flaubert w Pani Bovary (jego nieuczciwość sprowadza na Emmę długi i nieszczęście). Lichwiarzem jest też ojciec tytułowej bohaterki powieści Balzaka Eugenia Grandet , okrutnik i skąpiec. Podobne cechy przejawia lichwiarz ze Skąpca Moliera, Harpagon. Pełna pogardy dla lichwiarzy jest wspomniana już tragedia Szekspira Kupiec wenecki .
Ojciec pantoflarz
Niekiedy ojciec występuje w nietypowej roli pantoflarza, całkowicie podporządkowanego żonie. Taki jest Felicjan Dulski, bohater Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej, o którym jedno z dzieci mówi, że „mamcia” rozpycha się za niego w życiu łokciami. Felicjan oddaje żonie wszystkie pieniądze, ma wydzielane kieszonkowe i cygara (które czasem podbiera, budząc śmiech dzieci), jest tresowany przez żonę, nie decyduje o żadnych ważnych sprawach domowych,żona odwołuje się do jego rzekomego...
Drobnomieszczaństwo, dulszczyzna
Być Dulskim to katastrofa. (...) Bom się urodził po kołtuńsku (...), bo w łonie matki już nim byłem– bo żebym skórę z siebie zdarł, mam tam pod spodem, w duszy, całą warstwę kołtunerii. (...) Będę Dulskim, pra-Dulskim, ober-Dulskim, będę rodził całe legiony Dulskich. (Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej ) Scena przedstawia salonik umeblowany z mieszczańskim komfortem. Dużo japońskich wachlarzy i parasolek po kątach porozpinanych. Zbiór małych garniturków. Nad kanapą na lewo...
Kupiec i godność kupiecka
Kupcy i lichwiarze oraz ich działalność są zalążkiem nowego systemu kapitalistycznego. Niekiedy postaci te są zestawiane na zasadzie kontrastu. Postać szanowanego kupca przedstawia William Szekspir w Kupcu weneckim i przeciwstawiają postaci lichwiarza – Żyda zarabiającego nieuczciwie kosztem innych (pożycza na procent, zdziera z klientów pieniądze, chce zdzierać, także w dosłownym tego słowa znaczeniu, i skórę...). Postaci szanowanych kupców odnajdziemy też w Buddenbrookach Tomasza...
Echa stoicyzmu w poezji Herberta
N ieoczekiwanie żywy oddźwięk poglądy stoików mają we współczesnej, wciąż bardzo popularnej poezji Zbigniewa Herberta. Zaleca ona spokój bez względu na wszystko, pogardę dla cierpienia i niewzruszone zasady moralne: Idź wyprostowany wśród tych co na kolanach Wśród odwróconych plecami i obalonych w proch (...) niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda dla szpiclów katów tchórzy (...) Bądź wierny Idź (Zbigniew Herbert, Przesłanie Pana Cogito ) Przesłanie Pana Cogito jest...
Jaką prawdę o człowieku w nieludzkich warunkach odsłania poezja i proza dotycząca wojny?
Proza i poezja dotycząca wydarzeń II wojny światowej z dużą dokładnością przedstawia nam minione czasy. Nakreśla ze starannością obraz okrutnej rzeczywistości tamtych lat, którą my - młodzi ludzie - znamy na szczęście tylko z opowiadań. opisuje...
"W ludziach jest więcej rzeczy, które zasługują na podziw niż na pogardę" - Albert Camus "Dżuma"
W parabolicznej powieści o uniwersalnym przesłaniu Albert Camus ukazał zachowania człowieka w obliczu zagrożenia życia, które może wynikać z wszelkiego istniejącego na świecie zła. „Dżuma” posłużyła autorowi do przemyśleń na temat jednostki, która...
Moja historia.
Oto moja historia. Moja i wielu ludzi takich jak ja. W czasach złych jak i dobrych, zawsze bliskich sobie. Cierpiących i radujących się w ten sam sposób. Kochających i nienawidzących życie jednocześnie. Ja i dziesiątki moich lustrzanych odbić. A...
Rasizm i ksenofobia. Czy Polacy są antysemitami?
Rasizm, ksenofobia, antysemityzm- wiele osób słysząc i wypowiadając te słowa nie rozumie ich znaczenia. Wyjaśnijmy więc co one oznaczają. Rasizm to inaczej dyskryminacja rasowa. Opiera się on na tym, że różnice w wyglądzie ludzi niosą za sobą...
Inny świat
Jest to najwybitniejszy utwór nurtu literatury łagrowej. Zbliża się swoją formą do powieści, opartej na przeżyciach autora. Herling-Grudziński wielokrotnie odwołuje się do twórczości Fiodora Dostojewskiego, szczególnie do Zapisków z martwego domu,...
Nazizm
Przełom wieków to początek zmierzchu światowego imperium brytyjskiego, co dało równocześnie początek kolejnej rundy walki o panowanie nad światem i o nowy podział świata. W tym czasie na politycznej arenie pojawiają się Niemcy. Powstało Cesarstwo...
Rozważania o sensie czytania literatury w czasach pogardy.
Uważam, iż czytanie literatury ma sens. W dzisiejszych czasach mówi się o coraz większym spadku czytelnictwa, coraz mniejszych, czasem wręcz nieopłacalnych, nakładach książek. Czy rzeczywiście mniej ludzi czyta książki? Na pewno. Dzieje się tak z...
"Oda do młodości" może przemawiać do współczesnego czytelnika.
Człowiek XXI wieku jest bardzo zagubiony, ma nieuporządkowany system wartości. W dzisiejszych czasach jeśli zapytamy kogoś: „Co tak naprawdę się dla Ciebie w życiu liczy?” długo będzie się zastanawiał, by cokolwiek powiedzieć. Często myślimy nad...
"Nie ma takiego losu, którego nie przezwycięży pogarda"- Albert Camus.
Mitologiczny Syzyf skazany został przez bogów na okrutną i absurdalną karę. Jego zadanie polega na bezsensownym wysiłku-od wieków po dziś dzię wtacza na wzgórze ogromny kamień, by później obserwować, jak głaz stacza się w dół. Syzyf schodzi...
Świadomość narodowa
ŚWIADOMOŚĆ NARODOWA Świadomość narodowa- są to prezentowane przez ludzi postawy i zachowania w związku z danym państwem. Jest to poczucie o jednej wspólnocie, że wszyscy jesteśmy jednakowi, mamy te same korzenie, historie i wspólnotę...
Postawy Narodowe Na Świecie
Postawy Narodowe -Na Świecie Na ziemi wytworzyło się dużo postaw narodowych, i tych lepszych i tych gorszych względem dobra państwa, życia ludzkiego, i...
Poczułem empatię i napiszę dlaczego Jacek Soplica przyjął pseudonim Ksiądz Robak?
Muszę coś zrobić ze swoim życiem muszę się zmienić dla niepoznaki. .. Zrzucę z siebie strój , który przypomina mi złe czasy. Zgolę wąsy i głowę, nie ucieknę jednak od bolesnej prawdy. Nie znajdę przebaczenia, za to co zrobiłem. Pozostaje mi...
Portrety ofiar i ich oprawców we fragmencie „Proszę państwa do gazu” Tadeusza Borowskiego. W wypracowaniu wykorzystaj znajomość innych opowiadań pisarza.
Druga wojna światowa to jeden z najtragiczniejszych okresów w dziejach historii. Bardzo mocno odczuli to Żydzi, którzy stali się głównym obiektem nienawiści ze strony Niemców. To z myślą o nich powstały przecież obozy koncentracyjne, w których...
Platon "Gorgiasz"
Znawcy uważają utwór Platona ?Gorgiasz? jako dzieło jego młodych lat. Nie powstał później jak w pięć, najwyżej dziesięć lat po śmierci Sokratesa. Przedmiotem dyskusji w utworze jest na pierwszy rzut oka wymowa, jej istota i wartość. Od tego się...
