Matka Boska
Maryjne motywy
Matka Boska Częstochowska ubrana perłami Cała w złocie i brylantach modli się za nami Aniołowie podtrzymują jej ciężką koronę I jej szaty co jak noc są gwiazdami znaczone Ona klęczy i swe lica gdzie są rany krwawe Obracając gdzie my wszyscy patrzy na Warszawę (Jan Lechoń, Matka Boska Częstochowska ) W Wielką Sobotę Florentynka wybrała się z jednym ze swoich psów do kościoła, żeby poświęcić jedzenie. Włożyła do koszyka słoik mleka, bo tylko to miała w domu. (...) w Jeszkotlach...
Kult dziewictwa
Kult dziewictwa w polskiej kulturze także częściowo wiąże się z postacią Maryi. Do niej – dziewicy i matki – modli się bohaterka Ogniem i mieczem , Helena Kurcewiczówna, potem Skrzetuska. Modlą się też do niej i inni bohaterowie Trylogii , między innymi w Potopie król Jan Kazimierz, Andrzej Kmicic, Kiemlicze (ojciec i synowie – wyrachowani, ale dzielni, często przywołujący imię Maryi).
Matka Boska – adresatka modlitw poetów i żołnierzy
Polska poezja utrwala wiele próśb kierowanych do Maryi.Wśród wierszy wojennych Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego znajdziemy pisaną w obozie jenieckim Matkę Boską Stalagów . W P amiętniku z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego czytamy o układanych przez ludność cywilną modlitwach i litaniach, a w Mieście niepokonanym Kazimierza Brandysa o zbieraniu się przy podwórkowych kapliczkach.
Matka Boska romantyków
Imię Maryi pojawia się też w utworach romantycznych. Echa kultu maryjnego pobrzmiewają w Inwokacji do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, w której poeta dziękuje Matce Boskiej Ostrobramskiej za cudowne uzdrowienie w dzieciństwie oraz błaga ją o „powrócenie cudem na ojczyzny łono” lub choćby przeniesienie „duszy utęsknionej/do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych”. W III części Dziadów czytamy o tym, jak Gustaw-Konrad (bluźnierca) broni imienia Maryi przed obrazą: JANKOWSKI (...)...
Uczta średniowieczna
W średniowiecznym utworze Słoty O zachowaniu się przy stole znajdziemy swoisty wykład savoir-vivre’u. Mowa w nim między innymi o tym, iż do stołu należy siadać z czystymi rękoma, nie pchać się do jedzenia i nie siedzieć za stołem „jako woł/Jakoby w ziemię wetknął koł”. Pannom radzi się krojenie małych kęsów, a rycerzom i panom zaleca usługiwanie damom przy stole i okazywanie im szacunku, choćby ze względu na to, iż przypominają Matkę Boską, która też była kobietą... Średniowieczne uczty...
Obrona Jasnej Góry
J edną z najbardziej znanych scen literatury polskiej jest obrona Jasnej Góry z Potopu Henryka Sienkiewicza. Przemiana duchowa Kmicica, bohaterska obrona klasztoru i świętego obrazu przed zbezczeszczeniem przez Szwedów, procesje na murach prowadzone przez księdza Kordeckiego,wysadzenie kolubryny przez Kmicica – te obrazy każdy chyba Polak zna bardzo dobrze. Jasna Góra ukazana w Potopie jest symbolem wciąż żywego kultu maryjnego w Polsce oraz szczególnej opieki Matki Boskiej (nazywanej...
Średniowieczny obraz Matki Boskiej cierpiącej
Obraz Matki Boskiej cierpiącej, ukazanej jako kobieta i matka umierającego syna, a nie wyniosła postać o cechach niebiańskich, znajdujemy w średniowiecznej polskiej pieśni Posłuchajcie bracia miła ( Żale Matki Boskiej pod krzyżem ), zwanej też Lamentem ( Plautem ) świętokrzyskim . Przedstawiona w tym utworze Maryja dzieli się swym bólem i cierpieniem z innymi matkami, rozpacza nad męką i śmiercią syna, nie potrafi pogodzić się z tak straszliwym niezawinionym cierpieniem własnego...
Co to jest deesis?
Wyraz deesis, inaczej deisis, pochodzi z języka greckiego i oznacza błaganie, prośbę. Chodzi o błaganie zanoszone do Boga za pośrednictwem Matki Boskiej i Jana Chrzciciela. Na ikonach z motywem deesis przedstawiony jest centralnie Chrystus siedzący na tronie jako Zbawiciel i Sędzia. Po jego obu stronach ukazani są w modlitewnych pozach – stojący lub klęczący Matka Boska i święty Jan Chrzciciel – orędownicy grzesznej ludzkości. Wznoszą oni błagalnie ręce do Jezusa. Czasami deesis jest...
Kreacje matek w literaturze.
Niewątpliwie najważniejszą rolą, jaką może spełniać kobieta jest rola matki, która wychowuje swe dzieci na szlachetnych i uczciwych ludzi, prawych obywateli i szczerych patriotów. To matka w głównej mierze kształtuje osobowość dziecka, wpływając...
Wizerunek Maryi w literaturze średniowiecznej.
W średniowieczu głównym nurtem filozoficznym był teocentryzm, obecny we wszystkich dziedzinach życia. Łatwo go dostrzec także w literaturze. Najstarsze polskie utwory literackie min. „Bogurodzica” i „Posłuchajcie bracia miła...” opisują prośby...
Matka Boska w polskiej liryce średniowiecznej.
Dokonaj porównania wizerunków Matki Boskiej w „Bogurodzicy” i „Lameńcie Świętokrzyskim”. W początkach państwa polskiego, kultura piśmiennicza rozwijała się dzięki charakterystycznej dla okresu średniowiecza inspiracji, jaką była dla niej...
Macierzyństwo
Co dla przeciętnego szesnastolatka kryje się pod tym terminem? Macierzyństwo to fakt posiadania dziecka przez kobietę i bycia matką – tak wygląda encyklopedyczne znaczenie tego słowa. Macierzyństwo to przede wszystkim podstawowe powołanie...
Na podstawie interpretacji porównawczej "Bogurodzicy" oraz "Lamentu świętokrzyskiego" wskaż i omów najważniejsze cechy polskiej średniowiecznej pieśni maryjnej.
„Bogurodzica” oraz „Lament świętokrzyski” należą do pieśni średniowiecznych. Ukazują one nam dwie różne postawy Maryi, które spróbuję przybliżyc. „ Lament świętokrzyski” przedstawia nam wydarzenie, które miało miejsce w Wielki Piątek. Wtedy to...
Hans Memling "Sąd Ostateczny".
Hans Memling (1435-1494) malarz niderlandzki, w którego obrazach widać ścieranie się tendencji jeszcze średniowiecznego (gotyckiego) malarstwa i cech sztuki renesansowej. Memling wypracował indywidualny styl malowanych postaci: łagodność, liryzm,...
Opis obrazu
Obraz Petera Paula Rubensa pt. ?Madonna i święci? przedstawiający uczczenie Dzieciątka Jezus powstał w okresie baroku. Obecnie znajduje się w kaplicy grobowej w Kościele Świętego Jakuba w Antwerpii. W centrum obrazu znajduje się św. Hieronim...
Kobieta - piękniejszą częścią świata
Kobieta stała sie jednym z popularniejszych motywów literackich.Dlaczego? Bez niej nie byłoby miłości i wszystkich innych wzniosłych uczuć.To ona wniosła do zycia delikatność, subtelność, inteligencję i dobroć.W pierwszych wiekach...
Wizerunki Maryi powszechne w literaturze średniowiecza
Wizerunki Maryi były bardzo powszechne w literaturze średniowiecza. Autorzy, którzy często pozostawali anonimowi nawiązywali do sceny cierpienia Matki Boskiej pod krzyżem. Zwracali się do Niej także z prośbą o wstawiennictwo u swojego Syna. W...
Kreacja Matki Boskiej w "Bogurodzicy" i "Lamencie Świętokrzyskim".
Kreacja Matki Boskiej w ,Bogurodzicy?? i ,,Lamencie Świętokrzyskim?? Kultura średniowieczna skupiała się przede wszystkim na religii. Ludzie większą uwagę zaczęli przykładać do tego, co spotka ich po śmierci. Pogląd, stawiający Boga na...
Historia rodzinnej pamiątki...Przedstaw jej dzieje i opisz, jak wygląda.
Był rok 1920. Mój pradziadziuś w czasie narodzin otrzymał od swoich rodziców przepiękny medalik, który z pokolenia na pokolenie został przekazywany pierwszemu chłopcu w rodzinie. Pradziadziuś opowiadał mi, że zawsze nosił go na szyi. Dla niego...
Cierpienie.
Motyw cierpienia obecny jest w literaturze wszystkich narodów i czasów. To temat wzniosły, bowiem nawet bezduszni chylą czoła przed ludzkim cierpieniem. Jest pojęciem smutnym, twórczym i refleksyjnym zarazem, bo niejednoznaczne są postawy ludzi...
"Bogurodzica".
„BOGURODZICA” Najstarszy rękopiśmienny zapis tekstu odnaleziono na wklejce tylnej okładki rękopisu Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Kodeks ów zawiera łacińskie kazania przepisane w 1407 r., a zapis pieśni datuje się na rok 1408. O dużej...
Cierpiące matki. Porównaj ich wizerunki przedstawione w średniowiecznym wierszu "Posłuchajcie, bracia miła..." i fragmencie III częśći "Dziadów" A. Mickiewicza.
„Posłuchajcie, bracia miła…” jest utworem średniowiecznym nieznanego autorstwa. III część „Dziadów” Adama Mickiewicza powstała w okresie romantyzmu, dokładniej w 1832 roku, tuż po upadku powstania listopadowego. Oba dzieła łączy ukazanie...
Jak Adam Mickiewicz realizuje w wierszu "Do matki Polki" motyw "Stabat Mater Dolorosa".
Motyw cierpiącej matki przewijał się przez kolejne epoki w literaturze, już od samego jej początku. W średniowieczu najczęściej spotykanym wątkiem był motyw Matki Boskiej opłakującej krzyżową śmierć Jezusa. Spotykamy się z tym motywem w...
Interpretacja wiersza "Posłuchajcie bracia miła"
"Posłuchajcie bracia mila..." to wiersz pochodzący z 2 połowy XV w., napisany w języku polskim. Utwór ten, zaliczany obok "Bogurodzicy" do arcydzieł liryki polskiego średniowiecza, zwany jest również "Żalami Matki Boskiej pod krzyżem" lub...
Cierpiące matki. Porównaj ich wizerunki przedstawione w średniowiecznym wierszu „ Posłuchajcie, bracia miła… ‘’ i fragmencie III części „ Dziadów” Adama Mickiewicza
III część „ Dziadów” Adama Mickiewicza powstała podczas pobytu poety w Dreźnie. Zarówno „Lament świętokrzyski ”, jak i utwór dramatyczny naszego wybitnego poety dobry romantyzmu ukazują wizerunki matek cierpiących. W „ Lamencie świętokrzyskim”...
Porównanie wizerunku Matki Boskiej w "Lamencie Świętokrzyskim" i "Bogurodzicy".
W średniowiecznej literaturze ,w przedstawieniu osoby Matki Bożej mocno utrwaliły się dwa motywy: Deesis oraz Stabat Mater Dolorosa. Motyw Deesis to wyobrażenie Chrystusa na tronie, jako Zbawiciela i Sędziego, w otoczeniu przedstawionych w...
Motyw śmierci i czasów ostatecznych w literaturze i sztuce.
Motyw śmierci i czasów ostatecznych w literaturze i sztuce. Według teologii chrześcijańskiej śmierć jest pierwszym z eschatycznych wydarzeń czekających człowieka, łączy się z nią sąd szczegółowy, podczas którego popełnione w czasie życia uczynki...
Wizerunki Maryjne w "Bogurodzicy" i "Lamencie Świętokrzyskim".
Kultura średniowieczna nastawiona była na Boga. Uznawano go w tym zcasie za cel życia. Epokę tę charakteryzowało głęboka wiara i intensywne praktykowanie jej.W całej Europie szeżyła się religa, nauka oraz twórczośc ludzka. W początkach państwa...
Cierpienie jest najlepszym nauczycielem
Cierpienie jest najlepszym nauczycielem, tak pisze Ajschylos. Uczucie to odgrywa istotną rolę w każdej epoce, ponieważ jest ważnym elementem dotykającym wszystkich ludzi. Cierpienie często utożsamiane jest ze smutkiem, żalem, przykrością, bólem...
Związki literatury i malarstwa
Związki literatury i malarstwa Inspiracja - Natchnienie, zapał twór¬czy, poddawanie myśli, wywieranie wpływu, sugestia; inspirować - pobu¬dzać twórczo; o inspiracji malarstwem można mówić wówczas, gdy jest ono twórczo wykorzystane w literaturze....
Wizerunek matki w literaturze - matura ustna z j. polskiego.
„Wizerunek matki w literaturze .Omów temat w oparciu o utwory wybrane z różnych epok literackich” Temat ten jest tak obszerny , że trudno go wyczerpać w kilkanaście minut. Z oczywistych względów postać matki i motyw macierzyństwa pojawia się...
Motywy i symbole biblijne w różnych utworach literackich.
Spotykane są one dość często. Zdecydowanie najwięcej nawiązań odnosi się do biblijnych motywów Starego Testamentu. I tak: - do opisu stworzenia świata i człowieka nawiązują tacy twórcy, jak Jan Kochanowski ("Czego chcesz od nas, Panie")...
Wizerunek kraju lat dziecinnych w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza. Interpretując podane fragmenty rozważ związek doświadczeń emigracyjnych z obrazem utraconej ojczyzny. Wnioski z analizy odnieś do całej epopei.
Autor w epilogu wyraża swoje uczucia, jakie w nim dominują. Powraca w swoich rozważaniach do ojczyzny lat dziecinnych. Przedstawia ją z wielkim uczuciem i wzruszeniem mając nadzieję, że jeszcze kiedyś wróci do ojczyzny. Życie dla Adama poza...
Najstarsze zabytki języka polskiego. Pojęcia i utwory literackie.
Kronika polska Anonima tzw. Galla Kronika powstała najprawdopodobniej w latach 1113-1117 na dworze Bolesława Krzywoustego. Najstarsza zachowana kopia pochodzi jednak dopiero z XIV wieku. Kronika została napisana po łacinie. Jej autorem był mnich...
