Laicki
przym. świecki, preferujący oddzielenie państwa od kościoła, kierujący się świeckim podejściem w odniesieniu do obywateli i instytucji państwowych. nieprofesjonalny, nie znający się na rzeczy, dyletancki. (w zn. 1.) Państwa kierujące się laicką (N. Ip) ideologią dbają o oddzielnie spraw religii od instytucji państwowych, szkół, urzędów itp. Nadanie laickiego (D. Ip) charakteru instytucjom państwowym ma na celu pokazanie ich niezależności oraz dostępności dla...
Laser
m przyrząd elektroniczny wzmacniający światło i wytwarzający jego spójną wiązkę. Naukowcy postanowili wypróbować działanie nowego lasera (D. lp). Rozmawiali o tym laserze (M.lp) z Radą Naukową instytutu, która uznała, że powinno się masowo produkować takie lasery ( B. lm, ident. w M. lm). KOMENTARZ Obecnie lasery znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach życia, takich jak: telekomunikacja, chemia czy medycyna (operacje z wykorzystaniem lasera), ale znaleźć je można...
Last minute
[ang., wym. last minyt] rzecz. nieodm. z angielskiego – ostatnia chwila (dosł. minuta) określenie oznaczające ofertę (zazwyczaj biura podróży) ze znacznie obniżoną ceną z uwagi na sprzedaż usługi w terminie bardzo bliskim planowanej daty realizacji. Stanęliśmy przed witryną znanego biura podróży i przeglądaliśmy oferty last minute . Wycieczki do Egiptu były bardzo tanie, niestety, te najkorzystniejsze dotyczyły wyjazdu już za 5 dni. Razem z żoną doszliśmy do wniosku, że oferty...
Legalizacja
rzecz. ż, br. lm (praw.) uznanie czegoś za zgodne z prawem, zatwierdzenie. zgoda na dopuszczenie czegoś do używania, potwierdzenie sprawności. (w zn. 1.) Na spotkaniu z dziennikarzami minister powiedział, że konieczne staje się otwarcie drogi do ułatwienia szybkiej legalizacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) pobytu i zatrudnienia obcokrajowców w Polsce. Dotychczasowe procedury są czasochłonne i wymagają przygotowania wielu dokumentów. (w zn. 2.) Wczoraj w mieszkaniu...
Legislacja
rzecz. ż prawodawstwo, tworzenie przepisów prawnych. Gazety wiele miejsca poświęcały legislacji (C. lp, ident. w D. i Ms. lp) i skomplikowanym procedurom wprowadzania w życie aktów legislacyjnych.
Legitymizacja
rzecz. ż uczynienie czegoś ważnym na mocy prawa, upoważnienie do działania, usankcjonowanie (najcz. jako legitymizacja władzy, czyli otrzymanie społecznego pozwolenia na działanie). Mechanizmy legitymizacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) władzy w państwach demokratycznych działają zgodnie z szeroko przyjętymi demokratycznymi normami. Oczywistą formą takiej legitymizacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) są wolne wybory – naród uczestnicząc w nich daje wybieranej władzy przyzwolenie...
Leksyka
ogół wyrazów składających się na dany język.
Lewica
rzecz. ż kierunek społeczno-polityczny nazwany z końcem XVIII w., a utrwalony w XIX w., skupiający ruchy społeczne i partie polityczne, których głównym programem są mniej lub bardziej radykalne działania prospołeczne, często o charakterze socjalistycznym lub pokrewnym; partie lewicowe zazwyczaj wyznają program roztoczenia przez państwo opieki socjalnej nad obywatelem, laickości państwa, upaństwowienia wielu dziedzin gospodarki. Posłowie lewicy (D. lp, ident. w C. i Ms. lp)...
Liberalizm
rzecz. m kierunek polityczny i społeczny, głoszący, że tylko ograniczenie do minimum wpływu państwa na obywateli oraz ich swobodna działalność w sensie ekonomicznymi społecznym jest gwarancją rozwoju państwa. pogląd zakładający otwarty, tolerancyjny stosunek wobec poglądów innych ludzi. (w zn. 1.) W czasie wyborów parlamentarnych niewielką liczbę głosów otrzymały partie głoszące zasady liberalizmu (D. lp) w kwestiach społecznych i gospodarczych. (w zn. 2.) Pan Nowak...
Licencja
rzecz. ż zgoda producenta udzielana na wykonywanie własnego opatentowanego produktu przez inną wytwórnię. zezwolenie odpowiednich władz na wykonywanie jakiejś czynności, potwierdzające uzyskanie odpowiednich umiejętności. (w zn. 1.) Pani Monika podczas sprzątania na strychu natknęła się na swój stary magnetofon produkowany w Polsce na licencji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) znanej firmy niemieckiej. (w zn. 2.) Znany dziennikarz i podróżnik przebywał kilka lat w USA....
Licytacja
rzecz. ż publiczne wystawienie przedmiotów do sprzedaży; kupuje ten, kto zaproponuje największą cenę. Na licytacji (Ms. lp, ident. w D. i C. lp) majątku znanego architekta zjawiło się sporo osób. Architekt postanowił opuścić kraj i wyjechać do Ameryki Południowej, dlatego wystawił na licytację (B. lp) sporą część antyków, wśród których były obrazy, meble i inne cenne przedmioty. KOMENTARZ Jeżeli usłyszysz, że ktoś został przelicytowany, znaczy to, że ktoś inny dał...
Lifestylowy
[wym. lajfstylowy albo lajfstajlowy, od ang. life style , wym. lajf stajl– styl, sposób życia] przym. zgodny z wybranym stylem życia. Specjaliści zwrócili uwagę na pojawienie się na rynku mediów nowego lifestylowego (D. lp) magazynu, który ma być skierowany dla mężczyzn aktywnych zawodowo, pracujących w dużych miastach, w wieku ok. 28-40 lat. Jak w wielu podobnych magazynach, znajdą się tam informacje poświęcone motoryzacji, sportowi, modzie oraz sprzętowi elektronicznemu. Nie...
Lobby
rzecz. n, nieodm. grupa ludzi posiadających wspólne cele, działająca poza parlamentem, ale wywierająca naciski na organy władzy w celu przeprowadzenia korzystnych dla niej zmian, na przykład ustaw wspierających określoną działalność gospodarczą. W programie telewizyjnym na temat dotacji z Unii Europejskiej dużo mówiło się o działaniach wpływowego lobby koncernów rolniczych i największych farmerów, którzy otrzymują zaczną pomoc finansową. Fundusze te powinny – według specjalistów...
Logistyka
rzecz. ż opracowanie szczegółów realizacji skomplikowanego przedsięwzięcia. (milit.) działania dotyczące różnych kwestii związanych z armią (m.in. transport, zaopatrzenie, magazynowanie itp.), które mają utrzymać siły zbrojne w gotowości do sprawnego działania. (w zn. 1.) Szef stacji telewizyjnej zaprosił do siebie zespół ludzi i rozdzielił im zadania związane z logistyką (N. lp) realizacji dużego plenerowego koncertu transmitowanego na żywo w telewizji. (w zn. 2.)...
Logo
rzecz. n nieodm. charakterystyczny znak graficzny lub słowno-graficzny, mający kojarzyć się z firmą, instytucją, regionem itp. i być łatwo rozpoznawalny przez odbiorcę; logo zazwyczaj wspiera przekaz reklamowy, aby w umyśle odbiorcy wytworzyć szybkie skojarzenie z firmą, do której jest przypisane. Pani Kazimiera jest plastyczką i grafikiem komputerowym. Firma, w której pracuje właśnie otrzymała zlecenie na opracowanie logo dla nowego producenta lodów. Pani Kazimiera zajmuje się...
Lokalny
przym. miejscowy, właściwy dla danej społeczności, dla danego terenu. Podczas spotkania z mieszkańcami burmistrz miasteczka dużo mówił o zmobilizowaniu lokalnej (Ms. lp) społeczności do walki z przestępczością. Zauważył, że w niewielkich środowiskach lokalnych (Ms. lm), np. w granicach osiedla domów jednorodzinnych, łatwiej zwrócić uwagę na obce, podejrzanie wyglądające osoby. KOMENTARZ Przymiotnik lokalny często wchodzi w związki z różnymi rzecz.; do najbardziej...
Ludyczny
przym. związany z zabawą, rozrywką. Spektakl oparty na prozie młodego pisarza przedstawia polskie społeczeństwo wiernie i zgodnie z niewesołą rzeczywistością, jednak autor adaptacji i reżyser nie stronili od elementów ludycznych (D. lp), pokazując szereg zabawnych scen, nieco rozładowujących dramatyczne napięcie, narastające między trójką głównych bohaterów.
Lustracja
rzecz. ż sprawdzenie czegoś, oględziny, kontrola w konkretnym miejscu, kontrola dokumentacji. Pani Renata, jako inspektor nadzoru budowlanego, przeprowadza lustrację (B. lp) terenów budowy i sprawdza, czy wszystko odbywa się zgodnie z przepisami. W tym tygodniu przeprowadziła już pięć lustracji (D. lm) w różnych miejscach miasta. W Polsce jest wielu zwolenników, jak i przeciwników lustracji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp). Przeciwnicy zawsze twierdzili, że przy okazji...
Łagier
rzecz. m obóz pracy; miejsce odosobnienia dla więźniów (zazwyczaj w najodleglejszych zakątkach dawnego ZSRR); charakterystyczna dla łagrów była mordercza wyniszczająca organizm praca i zaostrzony rygor; w łagrach zamykano ludzi z błahych przyczyn, a także na podstawie sfabrykowanych dowodów; często trafiali tam naukowcy i intelektualiści. Kamila czytała wczoraj książkę będącą zapisem wspomnień osób, którym udało się wrócić z łagru (D. lp). O łagrze (M. lp), w którym przebywał...
Ławnik
rzecz. m członek sądu, reprezentujący tzw. stronę społeczną; funkcją ławników w procesie sądowym jest przedstawienie opinii przeciętnych obywateli. średniowiecznej Polsce członek zarządu miejskiego, potem sądu; w Polsce do 1939 r. członek zarządu miejskiego albo gminnego. Różne są zadania ławnika (D. lp, ident. w B. lp). Także niejednorodna jest rola i wpływ ławników (D. lm, ident. w B. lm) na ostateczny werdykt sądu, w zależności od kraju i obowiązującego prawodawstwa.