zapożyczenie z niem. Tabelle ‘tabela’, co ostatecznie pochodzi odłac. tabella ‘deseczka, tabliczka’
pożyczka z niem. Tablette ‘tabletka’, co z kolei z fr. tablette ‘tabletka; tabliczka, płytka’ będącego zdrobnieniem fr. tableau ‘tablica; obraz, malowidło’; ostatecznym źródłem jest łac. tabula ‘deska, tablica’
1. ‘szeroka deska, zwykle czarna, służąca w klasie lub w sali wykładowej dopisania na niej kredą’; 2. ‘płaska płyta z jakimś napisem lub służąca do umieszczania na niej jakichś tekstów’; 3. ‘ilustracja lub rysunek objaśniające tekst, stanowiące oddzielną kolumnę druku w książce lub wkładkę’; 4. ‘plansza z rysunkami lub tekstem służąca np. jako pomoc naukowa w szkole’; 5. ‘tabela, zwłaszcza zawierająca zestawienie liczb’; 6. ‘w koszykówce: płyta, do której przymocowany jest kosz’.
1. ‘posuwać naprzód coś okrągłego, kulać, turlać’; 2. ‘zataczać się’; od XV w.
1. ‘utrzymywany w tajemnicy, potajemny, tajny’; stpol.: 2. ‘ukryty, niejawny’, 3. ‘niedostępny dla rozumu ludzkiego, nadprzyrodzony, mistyczny’ oraz 4. ‘taki, który powinien być zachowany w tajemnicy, zastrzeżony’; jest to przymiotnik utworzony od imiesłowu *tajemъ psłow. czasownika *tajiti (por. np. stpol. XV-wieczny przymiotnik tajemy ‘niedostępny, ukryty’, przysłówek tajemie ‘nie wprost, zawile’ oraz pochodny rzeczownik tajemstwo ‘sprawa ukryta, tajna; prawda nadprzyrodzona, mistyczna’)
wyraz będący potwierdzeniem; od XV w.; jest to przysłówek utworzony od słowa taki; ogsłow. < psłow. *tako ‘tak, w ten sposób’ – przysłówek od psłow. *takъ; w stpol. od XIV w. występowała postać tako, dziś używana w wyrażeniach, np. jako tako ‘znośnie, nie najgorzej; średnio, w przybliżeniu’
1. ‘naczynie stołowe do podawania potraw’; 2. ‘zawartość takiego naczynia’; 3. ‘przedmioty przypominające kształtem takie naczynie’; 4. w liczbie mnogiej talerze ‘instrument perkusyjny składający się z dwóch mosiężnych płytek, z których wydobywa się dźwięk przez ich zderzenie’.
‘tamtą drogą, przez tamto miejsce’; od XVI w.; utworzony ze zrośnięcia przysłówków: tam + tędy.
zapożyczenie ze śrniem. tanzen ‘tańczyć’; nowsza postać tańczyć
forma wielokrotna -tapiać w czasownikach przedrostkowych: podtapiać, przetapiać, roztapiać, wtapiać się, wytapiać, zatapiać.
1. ‘zawierać transakcje handlowe, handlować’; 2. ‘umawiać się w sprawie kupna czegoś na korzystniejszych warunkach, negocjować cenę’; 3. przestarzale ‘mieć utarg, osiągać zysk’; 4. ~ się ‘spierać się o cenę’; od XIV w.; ogsłow. (por. czes. trhovat, ros. torgováť, sch. trgóvati) < psłow. *trgovati‘ handlować’ – jest to czasownik odrzeczownikowy od psłow. *trgъ
1. ‘okres godowy u ryb, składanie ikry’; 2. dawniej ‘miejsce, gdzie ryby się trą’; 3. stpol. (od XV w.) ‘tarka, przyrząd do tarcia, rozcierania’; od XVI w.; ogsłow. < psłow. *tŕdlo ‘to, co służy do tarcia’ > ‘miejsce tarcia się ryb’ (< ‘okres tarcia się ryb’)
‘dzisiejszy, obecny, teraźniejszy’; forma występowała w XVI-XVII w.