Baza wiedzy / Opracowania / Słownik etymologiczny języka polskiego

Znać

poleca 100% 3 głosy

1. ‘mieć pewien zasób wiadomości o kimś lub o czymś’; 2. ‘utrzymywać z kimś znajomość’; 3. ‘umieć coś’; 4. ‘wiedzieć, że coś istnieje’; znać się: 5. ‘znać samego siebie’, 6. ‘znać siebie wzajemnie’ oraz 7. ‘mieć dużą wiedzę lub duże umiejętności w jakimś zakresie’.

Pochodzenie:

Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. znát, ros. znať) < psłow. *znati ‘znać, wiedzieć’ utworzonego od pie. *ģen- / *ģnō- ‘wiedzieć, znać’; por. też pokrewne wyrazy: lit. žinóti ‘znać, wiedzieć’, łot. zinât ‘ts.’ i łac. nōscō, nōscere ‘poznać, dowiedzieć się’.

Źródło Znać wilka po głosie.
Grzegorz Knapski (1564-1638)
Po bocianach ludzie się znakują, jaki w którym roku będzie urodzaj.
Jakub Kazimierz Haur, Ekonomika ziemiańska generalna, 1693 r.
W dawnych czasach, gdy oprócz duchowieństwa mało kto umiał pisać i czytać, nie używano w miastach szyldów pisanych, bo byłyby niepraktyczne, ale umieszczano godła i znaki odpowiednie, od których nieraz i domy miejskie otrzymywały swą nazwę. Nad garkuchnią pomieszczano np. gęś lub koguta, nad winiarnią wieniec z liści winogradu lub wyobrażenie grona winnego, nad szynkiem miodowym krzyż, nad piwiarnią wiechę zieloną niby z chmielu, ponieważ przy wyrobie piwa używano takowego.
Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900-1903

poleca b/d

znajomy

‘taki, którego się zna’; od XV w.; jest to uprzymiotnikowiony psłow. imiesłów bierny czasu teraźniejszego od psłow. *znati ‘znać, wiedzieć’; w stpol. występowała też forma znajemy

poleca 60% 5 głosów

zięć

1. ‘mąż córki’; 2. stpol. również ‘mąż siostry’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *zętь ‘mąż córki, zięć’, który kontynuuje pie. *ģenәt- pochodzące od pierwiastka *ģen- ‘znać’; pierwotnie miał znaczenie ‘znany, znajomy’

poleca 100% 3 głosy

znak

1. ‘to, co ma o czymś informować’; 2. ‘dowód, oznaka’; 3. ‘znak zostawiony przez coś, omen’; od XIV w.; ogsłow. (np. czes. znak, ros. znak, sch. znâk) < psłow. *znakъ ‘oznaczenie, oznaka, znak’ utworzonego od psłow. czasownika *znati pierwotnie występującego jako nazwa skutku czynności ‘to, co jest znane, coś znanego’ > ‘to, co oznacza coś, oznaczenie’

poleca b/d