profil

Wić

poleca 67% 3 głosy

‘formować coś, splatając’.

1. ‘długa, cienka, elastyczna gałązka’; 2. dawniej ‘cienkie witki lub pęki powrozów rozsyłane do rycerstwa jako wezwanie na wyprawę wojenną’.

Pochodzenie:

Od XV w.; ogsłow. (por. czes. vit, viji, ros. viť, vju) < psłow. *viti, *vъję ‘przez zwijanie nadawać czemuś okrągły, owalny, kolisty kształt; wić, splatać’, które kontynuuje pie. *uei- ‘wić, skręcać, splatać’.
Od XV w.; ogsłow. (por. górnołuż. wić ‘kołowrotek’, witka ‘witka’, strus. vitь‘coś splecionego’, ros. viť ‘plecionka’) < psłow. *vitь ‘zwijanie; to, co się zwija; coś zwiniętego, splecionego’ utworzonego z pie. postaci *uī-tˇı-, która pochodzi od pie. *uei- ‘wić, skręcać, splatać’; por. też wyrazy pokrewne, np. lit. vytis ‘rózga’ oraz łac. vītis ‘winna latorośl’.

Źródło Starożytnym obyczajem obwoływano w Polsce pospolite ruszenia, rozsyłając wici. Od XV w., gdy nauka pisania i czytania znakomicie się w kraju rozszerzyła, wiązano do wiechy, czyli wici, może „laski opolnej”, listy z pieczęcią panującego, które woźny obwoływał na „miejscach zwykłych”, t.j. po starostwach, urzędach i dworach urzędników ziemskich. Król przesyłał takie wici wojewodom i starostom, a ci rozsyłali je w swoich ziemiach i powiatach. Wić miała symboliczne znaczenie rózgi, czyli kary w razie nieposłuszeństwa rozkazowi. Niestawającym groziła utrata życia i dóbr (r. 1510). Później tracili tylko cześć i dobra. Najdawniejszą i najciekawszą wzmiankę o wiciach zawiera dokument małopolski z roku 1325.
Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900-1903

poleca b/d

widły

1. ‘narzędzie rolnicze do zgarniania, przerzucania czegoś’; 2. stpol. ‘rozdwojona gałązka’; od XV w.; ogsłow. < psłow. *vidly ‘ts.’ (początkowo narzędzie rolnicze było wykonywane z gałęzi o odpowiednim kształcie), które zostało utworzone od psłow. *viti ‘przez zwijanie nadawać czemuś okrągły, owalny, kolisty kształt; wić, splatać’

poleca b/d

powić

czasownik przedrostkowy 1. ‘urodzić, wydać na świat’; 2. pierwotnie ‘owinąć pieluszkami’; od XV w.

poleca b/d

wijać

forma wielokrotna -wijać w czasownikach przedrostkowych, np.: nawijać, obwijać ( obojczyk – od psłow. czasownika przedrostkowego *ob-vibi ‘owinąć, opleść’), odwijać, owijać, podwijać, przewijać, rozwijać ( rozwój), zwijać ( zwój)

poleca b/d

winąć

forma jednokrotna -winąć w czasownikach przedrostkowych, np.: odwinąć, przewinąć, rozwinąć, uwinąć się.

Podoba się? Tak Nie
Więcej informacji:

Materiał opracowany przez eksperta

Spis treści