Zaradna

Twórcy idealizujący matkę zwykle przedstawiają ją jako delikatną i czułą, ważne miejsce w literaturze zajmują jednak także postaci matek zaradnych – zdecydowanych,sprytnych, gotowych walczyć o godne życie swych dzieci. Do tej grupy można śmiało zaliczyć bohaterkę Widnokręgu, opiekującą się chorym, załamanym mężem, organizującą życie rodzinne i sąsiedzkie oraz naukę syna. To troskliwa matka, dobra gospodyni, która umie się targować z szewcem i której nikt nie sprzeda złego towaru na bazarze.
Najlepszym chyba przykładem zaradnej matki jest tytułowa bohaterka powieści Kazimierza Brandysa Matka Królów, sfilmowanej przez Jerzego Zaorskiego. Łucja Król, wdowa samotnie wychowująca swe dzieci, żyjąca w nader skromnych warunkach, walczy o byt synów i mimo wszelkich przeciwności losu, usiłuje wychować Klemensa, Romana, Zenona i Stanisława na przyzwoitych ludzi.Kieruje się prostymi zasadami, które stara się wpoić dzieciom. Nie uważa, że robi coś szczególnego.
Do grupy matek zaradnych i energicznych należy też zapewne Dominikowa– matka Jagny z epopei Chłopi Władysława Stanisława Reymonta – bezwzględna w targach o majątek z przyszłym zięciem – Boryną, a potem jego dziećmi. Od takiej zaradności już tylko krok do tyranii.