Jedną z podstawowych grup, z jakimi mamy do czynienia, jest rodzina. Spełnia ona dwie niezwykle istotne funkcje: zapewnia ciągłość biologiczną oraz przekazuje dziedzictwo kulturowe.
Rodzina zaspokaja ponadto potrzeby emocjonalne swoich członków, daje im poczucie bezpieczeństwa. Wychowując dzieci, rodzice przekazują im szereg norm i zasad. To rodzice są pierwszymi nauczycielami zachowań społecznych. Poza wymienionymi funkcjami rodzina pełni wiele innych. Najważniejsze z funkcji społecznych rodziny wymieniono w poniższej tabeli.
| Funkcje społeczne rodziny | |
| Funkcja socjalizacyjna | Polega na wychowaniu, czyli na przekazywaniu niezbędnych umiejętności, potrzebnych do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. |
| Funkcja materialno-ekonomiczna | Polega najogólniej na zaspakajaniu potrzeb materialnych członków rodziny. |
| Funkcja prokreacyjna | Polega na wydaniu na świat potomstwa. |
| Funkcja opiekuńcza | Odnosi się do szczególnej opieki i troski nad osobami, które ją tworzą. Dotyczy szczególnie osób niepełnoletnich, starszych lub chorych. |
| Funkcja kulturalna | Polega na przekazywaniu wzorców kulturowych, ważnych dla danego społeczeństwa. |
| Funkcja alokacyjna | Związana z dziedziczeniem po swojej rodzinie pozycji społecznej, umiejscawiającej w strukturze społecznej. Ma swoje negatywne, jak i pozytywne skutki. |
| Funkcja rekreacyjna i towarzyska | Odnosi się do roli umożliwiającej wypoczynek i uczestnictwo w kontaktach z innymi. |
Rodzina jako grupa społeczna, istniejąca od tysiącleci i we wszystkich kręgach kulturowych świata, występuje w wielu formach i niełatwo dokonać jej prostej typologii i klasyfikacji. Zamieszczona poniżej tabela prezentuje najważniejsze typy rodziny.
| Najważniejsze typy rodzin | |
| Rodzina monogamiczna | Rodzina, w której występuje dwoje małżonków. |
| Rodzina poligamiczna | Rodzina, w której występuje wielu małżonków. W świetle polskiego prawa jest zabroniona. |
| Poliginia | Odmiana rodziny poligamicznej, w której mężczyzna wiąże się z wieloma kobietami. |
| Poliandria | Odmiana rodziny poligamicznej, w której kobieta wiąże się z wieloma mężczyznami. |
| Rodzina nuklearna | Rodzina dwupokoleniowa, składająca się z rodziców i dzieci. |
| Rodzina wielopokoleniowa | Rodzina składająca się z wielu pokoleń (rodzice,dzieci dziadkowie), mieszkających we wspólnym domostwie. |
| Rodzina endogamiczna | Rodzina, której małżonkowie wywodzą się z jednej grupy społecznej, np. rodziny królewskie, kasty w Indiach. |
| Rodzina egzogamiczna | Rodzina, której małżonkowie pochodzą z różnych zbiorowisk lub grup społecznych. |
| Rodzina patriarchalna | Rodzina, w której dominującą rolę odrywa mężczyzna, a głową rodziny jest ojciec. |
| Rodzina matriarchalna | Rodzina, w której dominującą rolę odgrywa kobieta. |
| Rodzina partnerska | Typ rodziny, w której rozkład władzy jest równomierny, dominującą rolę pełni obydwoje rodziców. |
| Rodzina matrylinearna | Dziedziczenie w tej rodzinie następuje po matce. |
| Rodzina patrylinearna | Dziedziczenie w tej rodzinie następuje po ojcu. |
| Rodzina bilateralna | Dziedziczenie w tej rodzinie następuje po obydwojgu rodziców. |