Każdy człowiek należy do jakiejś grupy. Bardzo często należymy jednocześnie do wielu. Niektórzy badacze podają, że liczba tych grup jest powiązana z wiekiem – oznacza to, że do pewnego momentu naszego życia liczba grup, do których przynależymy, wzrasta. W pewnym wieku liczba tych grup zaczyna maleć.
Istnieje wiele możliwości typologii grup społecznych. Poniżej przestawiony został podział ze względu na wyodrębnione kryteria.
Kryterium klasyfikacji | Rodzaj grupy |
wielkość | grupy duże |
grupy małe | |
rodzaj istniejącej więzi | grupy pierwotne |
grupy wtórne | |
trwałość więzi | grupy zadaniowe |
grupy trwałe | |
organizacja | grupy formalne |
grupy nieformalne | |
udział w grupie | grupy ekskluzywne (zamknięte) |
grupy inkluzywne (otwarte) |
Szczegółowy opis poszczególnych rodzajów grup prezentuje zamieszczona poniżej tabela.
Rodzaj grupy | Charakterystyka grupy |
Grupy pierwotne | Są to najczęściej niewielkie liczebnie grupy, łączące swoich członków silnią więzią osobistą i bezpośrednimi kontaktami. Do takich grup zaliczamy rodzinę, społeczność sąsiedzką, grupę rówieśniczą. |
Grupy wtórne | Osoby należące do tej grupy połączone są więzią formalną poprzez wykonywanie ról społecznych, np. pracownicy jednej firmy, partie polityczne. |
Grupy formalne | Osoby tworzące ten rodzaj grup społecznych powiązane są więzią formalną, często bezosobową; w grupach tych obowiązują określone zasady postępowania i silna kontrola norm. |
Grupy nieformalne | Osoby należące do tego rodzaju grup łączą silne więzi osobiste i często bezpośrednie kontakty. Grupy te oparte są na wspólnych wartościach lub więziach emocjonalnych. |
Grupy duże | W tego typu grupach osoby nie pozostają w bezpośredniej styczności, lecz łączą je podobne wartości lub wspólny stosunek do pewnych zagadnień. Są bardzo liczne, np. załoga wielkiego zakładu przemysłowego lub naród. |
Grupy małe | W grupach tych osoby najczęściej znają się osobiście, często się kontaktują i poprzez to oddziaływają na siebie. Istnieją tam silne więzi emocjonalne oparte na poczuciu wspólnoty. Grupy małe to: rodzina, klasa, przyjaciele, małżeństwo. |
Grupa zadaniowa | Tego typu grupa jest zazwyczaj nietrwała i istnieje tak długo, jak zadanie, wokół którego osoby ją tworzące zawiązują więzi. Jej przykładem jest klasa, grupa muzyków lub piłkarzy. |
Grupa trwała | Istnieje dłużej niż życie ludzkie. Zaliczamy do niej naród, grupy wyznaniowe. |
Grupa ekskluzywna | Są to grupy, do których przynależność zależy od określonych kryteriów, stawianych osobom przystępującym. Są grupami zamkniętymi,np. stowarzyszenia zawodowe. |
Grupa inkluzywna | Do tego typu grupy może należeć każdy. Nie istnieją żadne ograniczenia czy klasyfikacje członków grupy. |