profil

Przyczyny i skutki powstania listopadowego

poleca 43% 111 głosów

Powstanie listopadowe było kolejną w XIX wieku próbą odzyskania niepodległości przez Polaków. Zastanawiając się nad przyczynami tego zrywu narodowego, przede wszystkim wymienić trzeba brak niepodległości. Do wybuchu tego powstania przyczyniło się także permanentne łamanie konstytucji przez cara Aleksandra I i jego następcę. Spore znaczenie miało wreszcie niezadowolenie panujące wśród polskich podchorążych wynikające z polityki wojskowej wielkiego księcia Konstantego.

Warto przyjrzeć się także sytuacji międzynarodowej w tym okresie. W latach 20. XIX wieku miało miejsce w Europie wiele powstań narodowowyzwoleńczych. Były one swoistym wzorem dla polskich konspiratorów przygotowujących się do walki. Data wybuchu powstania listopadowego również nie była przypadkowa. Związana była z wydarzeniami dziejącymi się wówczas w Belgii. W lipcu 1830 roku wybuchło tam powstanie, którego celem było oderwanie się od Holandii.

Na wieść o tym polscy spiskowcy przyspieszyli wybuch powstania, obawiając się, że car Mikołaj I, przygotowujący się do zbrojnej interwencji w Belgii, pozostawi w Królestwie Polskim wojska rosyjskie i zlikwiduje resztki swobód.

Klęska powstania listopadowego z kolei miała swe skutki odbijające się tak na losie konkretnych osób (powstańców), jak i całego Królestwa Polskiego. Głównie wskazać trzeba na przekreślenie autonomii tego obszaru. Car Mikołaj I zniósł polski Sejm, wojsko i odrębną koronację. Odwołano konstytucję Królestwa Polskiego, a na jej miejsce car wydał tzw. statut organiczny w 1832 roku. Namiestnikiem Królestwa Polskiego został dowodzący wojskami rosyjskimi w <powstaniu listopadowym> feldmarszałek Iwan Paskiewicz. W 1833roku został wprowadzony stan wojenny; trwał on następnie25 lat. W 1837 roku przemianowano dotychczasowe województwa na gubernie, co miało prowadzić do całkowitego zunifikowania ziem polskich z resztą Rosji. W konsekwencji w 1841 roku zlikwidowano Radę Stanu. W tym samym roku wprowadzono rosyjski system monetarny i system miar i wag. W 1847 roku wreszcie zaczął obowiązywać w Królestwie rosyjski Kodeks karny. Najczęściej stosowanymi karami indywidualnymi po upadku powstania listopadowego były konfiskaty majątku, aresztowania, zesłania na Syberię (m.in. P. Wysockiego). Królestwo Polskie nadal istniało, lecz dysponowało już znacznie mniejszymi swobodami.


Gen. Chłopicki i gen. Skrzynecki na czele Wojska Polskiego, January Suchodolski

Warto pamiętać

Powstanie listopadowe zostało potępione m.in. przez papieża Grzegorza XVI w encyklice Cum primum z 1832 roku.

Literatura

T. Łepkowski: Piotr Wysocki. Warszawa 1972.

Daty

1830 rok - powstanie Belgów przeciw Holendrom
1832 rok - statut organiczny Królestwa Polskiego
1841 rok - likwidacja Rady Stanu
1847 rok- wprowadzenie rosyjskiego Kodeksu karnego

Oś czasu

1867 - Nobel wynalazł dynamit
1889 - początek jednej z pierwszych wielkich epidemii grypy

Podoba się? Tak Nie