Przez całe życie mamy kontakty z innymi ludźmi, nawiązujemy nowe znajomości. Obecność innych wpływa na nasze zachowanie, modyfikując je. Uczestniczymy w sytuacjach społecznych, czyli takich, w których występują także inni ludzie.
Można dokonać możliwie najprostszej klasyfikacji sytuacji społecznych na te,w których inni ludzie uczestniczą bezpośrednio, i te, w których ich udział moglibyśmy uznać za pośredni.
| Sytuacje bezpośredniego kontaktu | Sytuacje pośredniego kontaktu |
| kontakt indywidualny – np. para zakochanych | ludzie mogą oddziaływać poprzez materialne produkty swoich działań; np. przedmioty znajdujące się w naszym otoczeniu zostały stworzone przez innych ludzi |
| społeczeństwo – funkcjonujemy również w szerszym kontekście społecznym; jesteśmy członkami całego społeczeństwa | możliwość kontaktu i oddziaływania poprzez niematerialne produkty swoich działań, np. normy społeczne, ideologie |
| grupa – klasa szkolna czy drużyna harcerska | |
| zbiorowość – kino, teatr, koncert | |
| kontakt w ramach organizacji czy instytucji publicznych – np. załatwianie jakiejś sprawy w sekretariacie szkoły lub urzędzie |
[schemat opracowano w oparciu o podział zaproponowany przez Stanisława Mikę w książce Psychologia społeczna, PWN, Warszawa, 1984]
W trakcie kontaktów tworzonych na różnych płaszczyznach społecznych powstają związki pomiędzy ich uczestnikami. Kształtujące się w wyniku interakcji stosunki i zależności międzyludzkie nazywane są więzią społeczną.
Gdy ludzie są już w fazie wzajemnego oddziaływania, zależności miedzy nimi tworzą się na różnych płaszczyznach. Możemy się zastanawiać, co takiego powoduje,że ludzie łączą się, potrzebują siebie, mają poczucie wspólnych celów itp.
Więzi najłatwiej podzielić ze względu na charakter związków, czyli na to, co ludzi łączy. W rodzinie i w kręgu przyjaciół można mówić o więziach uczuciowych,w miejscu pracy powstaje z kolei więź pracy, ponieważ ludzie wykonujący dane czynności powiązani są wspólną wartością, którą może być na przykład wykonanie planu. W kręgu znajomych (nie przyjaciół) powstanie jeszcze inny rodzaj więzi,związany już nie tyle z uczuciami, co np. z zainteresowaniami. Możemy również mówić o więzi z narodem, kiedy to pojawia się szacunek dla tradycji, wspólnych wartości itp. Wartości narodowe, tworząc więzi z innymi, przejawiają się w szacunku do kultury narodowej i innych atrybutów utożsamianych z pojęciem narodu.