Zdania przeczące (Sätze mit der Negation)
W języku niemieckim wyróżniamy trzy rodzaje przeczeń: nein, kein, nicht , których polskim odpowiednikiem jest słowo nie . • nein odnosi się do treści całego zdania i występuje – samodzielnie – przed zdaniem, które zaprzecza Gehst du mit ins Kino? Nein./ Nein, ich gehe nicht mit. • kein stosujemy – gdy w pytaniu przed rzeczownikiem występuje rodzajnik nieokreślony Hast du eine Katze? Nein, ich habe keine Katze. – w liczbie mnogiej przed rzeczownikiem bez rodzajnika Gibt...
Zdania pytające (Fragesätze)
W języku niemieckim wyróżniamy: • pytania niezależne – pytania o rozstrzygnięcie ( Ja / Nein-Fragen ) rozpoczynające się od czasownika orzeczenie + podmiot + ............. Odpowiedź twierdzącą rozpoczynamy od słowa ja lub doch , a przeczącą od słowa nein : - Hast du ein Haustier? - Ja. / Nein. - Hast du kein Haustier? - Doch / Nein. - Hast du kein Fahrrad? - Doch , ich habe eins . ( Owszem, mam .) – pytania szczegółowe ( W-Fragen )...
Szyk wyrazów w zdaniu głównym (Satzgliedstellung)
Wyróżniamy: • szyk prosty wyrazów – podmiot występuje przed orzeczeniem podmiot + orzeczenie + ..... Claudia hört gern Musik. Wir fahren oft aufs Land. fahre • szyk przestawny wyrazów – podmiot występuje po orzeczeniu, na pierwszym miejscu znajduje się część zdania, którą chcemy szczególnie podkreślić określenia + orzeczenie + podmiot + ..... Heute fahren wir mit dem Zug. Mit meinem Freund ich aufs Land. Miejsce dopełnień w zdaniu •...
Zdania współrzędnie złożone (Satzverbindungen)
Zdania współrzędnie złożone składają się z dwóch lub więcej zdań współrzędnych (w gramatyce niemieckiej zwanych głównymi), z których każde może istnieć samodzielnie. Zdania współrzędnie złożone dzielimy na: • bezspójnikowe, najczęściej oddzielone od siebie przecinkiem Kinder spielten Ball, Frauen saßen auf der Decke, Männer angelten. • ze spójnikami, po których występuje szyk prosty spójnik + podmiot + orzeczenie + dopełnienie / okolicznik und – i, a Er sieht fern...
Zdania podrzędnie złożone (Satzgefüge)
Zdanie złożone podrzędnie składa się ze zdania nadrzędnego (zwanego w języku niemieckim głównym – Hauptsatz ) i zdania podrzędnego (zwanego w języku niemieckim pobocznym – Nebensatz ). Zdanie podrzędne • zastępuje zawsze pewną część zdania głównego, np.: okoliczniki nazywa się zdaniem okolicznikowym Nico fährt mit dem Taxi, obwohl er viel Zeit hat . • rozpoczyna się od spójnika Elizabeth lernt viel, weil sie studieren möchte . • wymaga podmiotu i...
Zdania podmiotowe (Subjektsätze)
Zdania podmiotowe: • odpowiadają na pytanie wer? was? • wprowadzamy za pomocą zaimków wer, was , spójników dass, ob, wann, warum itd. Wer nach Wien kommt, (der) muss in ein Café gehen. Dass du mit ins Theater fahren möchtest, freut es uns. • występują przed zdaniem głównym lub po zdaniu głównym, które rozpoczyna się często od słowa es Es ist bekannt, dass Pommes frites aus Belgien kommen. Es freut mich, dass du gekommen bist. (w zdaniach podmiotowych zdanie główne...
Zdania dopełnieniowe (Objektsätze)
Zdania dopełnieniowe: • odpowiadają na pytania wszystkich przypadków, oprócz mianownika; • wprowadzamy za pomocą spójników dass (że) w zdaniach o treści oznajmującej i ob (czy) w zdaniach o treści pytającej lub wprowadzamy za pomocą zaimków pytających, np.: was, wem, wen, wohin, wieviel, woher Daniel hat gefragt, ob ich mitkomme. Ich denke, dass du mehr lernen solltest. Kannst du mir erklären, warum du nicht gekommen bist. Sag mir, wem du die Blumen schenken möchtest.
Zdania okolicznikowe przyczyny (Kausalsätze)
Zdania okolicznikowe przyczyny • odpowiadają na pytanie warum?, weshalb? ( dlaczego? ), aus welchem Grund? ( z jakiego powodu? ) • wprowadzamy za pomocą spójników weil , da ( bo, ponieważ ) Anne geht nicht in die Schule, weil sie krank ist.
Zdania okolicznikowe czasu (Temporalsätze)
Zdania okolicznikowe czasu są zdaniami podrzędnymi i odpowiadają na pytania: wann? , wie lange? , seit wann? , bis wann? Rozróżniamy zdania czasowe ze spójnikami: • als , wenn ( gdy, kiedy, ilekroć ), spójniki te mają to samo znaczenie, używamy ich jednak w różnych sytuacjach: – als , jeżeli czynność jest jednorazowa i odbyła się w przeszłości Als ich 24 Jahre alt war, heiratete ich. Als sie gestern einkaufte, wurde sie bestohlen. Als sie ihn bemerkte, wurde...
Zdania warunkowe rzeczywiste (Reale Konditionalsätze)
Zdania warunkowe rzeczywiste są zdaniami złożonymi podrzędnie i odpowiadają na pytania: • unter welcher Bedingung? (pod jakim warunkiem?), • in welchem Fall? (w jakim przypadku?), • wann? (kiedy). Najczęściej stosowanymi spójnikami są: • wenn ( jeżeli ) Wenn wir Geld sparen werden, können wir nächstes Jahr eine Reise nach Japan machen. ( Jeżeli będziemy oszczędzać, możemy w następnym roku odbyć podróż do Japonii .) Wir können nächstes Jahr eine Reise nach Japan...
Zdania przyzwalające (Die Konzessivsätze)
Zdania przyzwalające odpowiadają na pytanie: trotz welcher Bedingung? ( mimo czego? ). Zdania przyzwalające zaczynają się: • od spójników obwohl, obgleich, obschon, obzwar ( chociaż /mimo że ) i są zdaniami złożonymi podrzędnie; Obwohl es regnet, machen sie eine Bergtour. ( Chociaż pada deszcz, jadą na wycieczkę w góry. ) Sie machen eine Bergtour, obwohl es regnet. Obgleich das Haus überwacht wurde, wurde eingebrochen. ( Chociaż dom był strzeżony, włamano się .) Es wurde...
Zdania okolicznikowe celu (Finalsätze)
Zdania okolicznikowe celu są zdaniami złożonymi podrzędnie i odpowiadają na pytania: wozu? ( po co? ), zu welchem Zweck? ( w jakim celu? ). Rozpoczynają się od spójników: • damit ( aby, żeby ), jeżeli podmioty w zdaniu głównym i podrzędnie złożonym są różne • od konstrukcji bezokolicznikowej um… zu , jeżeli podmioty w zdaniu głównym i podrzędnie złożonym są jednakowe Er trainiert sehr viel, um einen neuen Weltrekord aufzustellen . ( On trenuje dużo, żeby...
Zdania okolicznikowe sposobu (Modalsätze)
Zdania modalne należą do zdań złożonych podrzędnie i odpowiadają na pytania: wie?, auf welche Weise? (w jaki sposób?), in welchem Maße? (w jakim stopniu? ) . Rozróżniamy następujące spójniki i konstrukcje bezokolicznikowe: • indem / dadurch dass, • ohne dass / ohne … zu …, • (an)statt dass / (an)statt … zu …. Spójniki indem / dadurch dass odnoszą się do treści twierdzących, a ohne dass oraz (an)statt dass do treści przeczących: Er beherrschte Italienisch,...
Zdania przydawkowe (Attributsätze)
Zdania przydawkowe są zdaniami złożonymi podrzędnie i odpowiadają na pytania: was für ein?, was für eine?, was für…?, welcher?, welche?, welches? Spójnikami są zaimki względne der, die, das ( który, która, które… ), które rozpoczynają zdania przydawkowe: Der Polizist , der uns kontrolliert, ist mein Nachbar. ( Policjant, który nas kontroluje, jest moim sąsiadem .) Die Marksburg ist die einzige Höhenburg am Mittelrhein, die nie zerstört worden ist. ( Marksburg jest...
Zdania skutkowe (Konsekutivsätze)
Zdania skutkowe należą do zdań złożonych podrzędnie i zaczynają się od spójników: • so … , dass • dermaßen … , dass • derart … , dass (tak że / tak… że…) Der Nebel war dicht, so dass wir sehr langsam fahren mussten. ( Mgła była tak gęsta, że musieliśmy jechać bardzo powoli .) Das Angebot war günstig, so dass der Vertrag unterschrieben wurde. ( Oferta była tak korzystna, że umowa została podpisana .) Jeżeli chcemy podkreślić przysłówek lub przymiotnik w zdaniu głównym, to...
Zdania porównawcze (Vergleichsätze)
Zdania porównawcze należą do zdań złożonych podrzędnie i zaczynają się od następujących spójników: • wie (jak) • so… wie (tak … jak) • solch … wie ( taki … jak) Przymiotniki lub przysłówki występują tu w stopniu równym; przydawkowo użytą formę – solch stosujemy przed rzeczownikami; spójnik so możemy wzmocnić poprzez wyrazy eben, genau, gerade Wie unglücklich er ist, lässt sich nicht beschreiben. ( Jak on jest nieszczęśliwy, nie da się opisać. ) Er hat sich so...
Materiał opracowany przez eksperta
- Budowa i rodzaje zdań (Syntax)