Wybitny grecki poeta przestrzega jednak przed takim traktowaniem ojczyzny, miejsca urodzenia. Itaka, rozumiana jako ojczyzna czy mała ojczyzna, powinna być jedynie punktem odniesienia, a nie miejscem mającym nas obdarzyć bogactwem, w którym mamy przeżyć wszystko. Powinniśmy mieć ją wiecznie w pamięci („przez cały ten czas pamiętaj o Itace”), ale wracać do niej należy późno, gdy doświadczymy już życia: zachwycimy się „porankami lata”, „egipskimi miastami”, „handlowymi stacjami Fenicjan”, „masą perłową i koralem, bursztynem i hebanem”:
Ale bynajmniej nie spiesz się w podróży.
Lepiej, by trwała ona wiele lat,
Abyś już stary był, gdy dobijesz do tej wyspy,
Bogaty we wszystko, co zyskałeś po drodze,
Nie oczekując wcale, by ci dała bogactwo Itaka.
(Konstantinos Kawafis, Itaka; tłum. Zygmunt Kubiak)
Tylko długie oddalenie do Itaki, opuszczanie jej bez żalu i pamięć gwarantują nam, zdaniem poety, bezinteresowny powrót po latach („Bez Itaki nie wyruszyłbyś w drogę./Niczego więcej ci dać nie może”). Pozostaje ona w pamięci jako miejsce będące początkiem podróży i odwieczny punkt odniesienia, który pozwala nam oceniać świat, doceniać jego bogactwa i urodę.