Wędrówki ludów na terenie Europy Środkowej trwały już od I wieku n.e., kiedy to szereg plemion germańskich (np. Goci, Gepidzi) wyruszyło z Półwyspu Skandynawskiego na południe. W wyniku trwających blisko 400 lat wędrówek plemiona te osiedliły się wzdłuż granic cesarstwa rzymskiego. W IV i V wieku n.e. doszło w Europie do potężnych migracji ludności.
Głównym powodem potężnego parcia plemion barbarzyńskich na granice imperium był najazd ludu pochodzenia tureckiego – Hunów – na tereny środkowej i wschodniej Europy. W ucieczce przed nimi Germanie (Goci) w latach 70. IV wieku przekroczyli linię Dunaju i wkroczyli w granice imperium. W 405 roku plemiona germańskie przerwały granicę Renu. W 410 roku po raz pierwszy od najazdu Hannibala wróg zewnętrzny zaatakował Rzym. Germanowie pod wodzą Alaryka zdobyli stolicę imperium. Skutkiem wędrówek ludów w IV i V wieku było:
– upadek cesarstwa zachodniorzymskiego,
– utworzenie szeregu państw germańskich w zachodniej Europie (Longobardów w Italii, Wizygotów w Hiszpanii, Burgundów i Franków w Galii, Ostrogotów w Italii) oraz w Afryce (państwo Wandalów),
– opanowanie przez Słowian opuszczonych przez plemiona germańskie ziem pomiędzy Odrą i Łabą oraz w kotlinie czeskiej.
Ostatnim etapem wędrówek ludów było osiedlenie się w Europie na przełomie IX i X wieku Madziarów, którzy utworzyli państwo węgierskie.
Rzym – fragment muru Aureliana
Warto pamiętać
Symbolem barbarzyństwa i okrucieństwa epoki wędrówek ludów stało się plemię Hunów i jego władca Attyla. Na początku V wieku utworzyli oni potężne państwo na stepach nad rzeką Cisą. Od około 430 roku cesarstwo wschodniorzymskie płaciło im haracz. Nie ochroniło to jednak od ataku Hunów, którzy spustoszyli w latach 447-450 Bałkany, a nawet podeszli pod Konstatynopol. Wycofali się po potrojeniu wielkości haraczu. W 451 roku Hunowie dowodzeni przez Attylę zaatakowali Galię. Zostali jednak pokonani w bitwie na Polach Katalaunijskich przez wojska rzymskie pod dowództwem Aecjusza. W rok później Attyla zaatakował Italię. Na skutek zarazy, która wybuchła w jego wojsku, oraz dzięki mediacji podjętej przez papieża Leona wódz wycofał się. Attyla otrzymał przydomek „Bicz Boży”. Po jego śmierci państwo Hunów upadło.
Pojęcia
Germanie – ludy, których kolebką był Półwysep Skandynawski. Od I wieku p.n.e. w kilku falach emigrowali oni z północy. Utrzymywali kontakty z Rzymianami, stale dążąc do przekraczania granic imperium
Literatura
M. Mączyńska: Wędrówki Ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku. Warszawa-Kraków 1996.
J. Strzelczyk: Goci – rzeczywistość i legenda. Warszawa 1984.
J. Strzelczyk: Wandalowie i ich afrykańskie państwo. Warszawa 1992.
Daty
około 375-378 roku - Goci przekraczają granice cesarstwa rzymskiego na Dunaju
410 rok - zdobycie Rzymu przez Wizygotów pod dowództwem Alaryka
Oś czasu
I połowa V w. – prawdopodobne najazdy Hunów na tereny dzisiejszej Polski południowej
VI-VII w. - na terenie Pojezierza Mazurskiego rozwija się grupa kulturowa, cmentarzyska całopalne
